ONDERNEMINGSRECHT
Academiejaar 2020-2021: IOR2 - Karim Fawzi
INLEIDING
Waarom kiezen voor een vennootschap?
Tarik is geluidstechnieker van opleiding. Hij werkt momenteel bij VRT en maakt deel uit van
journalistenploeg. Hij heeft 2 jonge kinderen en zit in een echtscheidingsprocedure. Een van
zijn hobby’s is bakken. Hij wil graag zijn talenten gebruiken om iets extra te verdienen. Hij
kiest voor een concept dat volgens hem vernieuwend is nl. donuts met hartig beleg i.p.v.
zoete toppings. Na een aantal weken heeft hij een aantal koffiebars kunnen overtuigen om
zijn donuts tijdens het weekend te verkopen. Hij werkt thuis uit en levert de donuts zelf. Hij
kan verder op zijn zus rekenen om te voorzien in de marketing.
● Ga na welke risico’s Tarik loopt met zijn activiteit?
● Tarik wil zijn job niet opgeven. Onder welk statuut werkt hij dan best?
● Wat zijn de gevolgen op sociaal rechtelijk en fiscaal vlak van het statuut?
● Is een vennootschapsvorm wenselijk op dit moment? Waarom wel? Waarom niet?
Zelfstandige in Eenmanszaak Vennootschap
bijberoep
Sociaal Sociale Sociale WN: szb inhouden
zekerheidsbijdragen zekerheidsbijdragen Bestuurder: szb
Fiscaal personenbelasting personenbelasting VS belasting
Aansprakelijkheid onbeperkte onbeperkte Beperkt is mogelijk
Aansprakelijkheid
! VS met ONbeperkte aansprakelijkheid: Maatschap, VOF, Commv
Wel mogelijk beperkte aansprakelijkheid als aandeelhouder bij bv, nv of cv
VS is rechtspersoon met eigen rechten, verplichtingen, vermogen (=/ EMZ, geen scheiding)
Fiscaal (belastingen)
VB: Meer of minder verdienen maakt niet uit, vast percentage
PB: Meer of minder verdienen is hoger of lager percentage
⇒ Dus verdien je zoveel dat % pb hoger zou zijn dan % vb, beter af met vb
⇒ Verdien je zoveel dat % pb lager zou zijn dan % vb, beter af met pb
Sociaal: Sociale zekerheidsbijdragen om alle sociale rechten te behouden
Beste optie voor Tarik? Zelfstandige in bijberoep (Kan alleen als werknemer of ambtenaar
bij overheid en hoofdberoep moet meer dan 50% bedragen)
,+ Lagere sociale zekerheidsbijdragen (afhankelijk van wat hij verdient), Hoofdactiviteit >
50% = behoudt sociale rechten van hoofdberoep (vb. Bij ziekte toch inkomen)
Andere optie: BV = Besloten Vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, omdat ja toch
overtuigd bent dat het goed gaat verkopen (+ geen startkapitaal, Financieel Plan, - Notaris)
→ Hoge kost voor notaris, dus niet aan te raden voor Tarik
VENNOOTSCHAPSRECHT TOEGEPAST
1. Wettelijke context
Leerdoelen
● Je kan de invloed van Europa in het vennootschapsrecht uitleggen
● Je kan de structuur van het WVV weergeven
1.1. Europese invloed
Eengemaakte Markt voor financiële diensten en producten
→ Harmonisatie regels: VS-recht, bestuur, boekhouding, controle op financiële info
● Gelijkwaardige bescherming aandeelhouders en andere betrokkenen
● Vrije vestiging van ondernemingen binnen E.U.
● Doeltreffendheid en concurrentievermogen van ondernemingen bevorderen
● Grensoverschrijdende samenwerking tussen ondernemingen bevorderen
→ Richtlijnen: Omgezet binnen bepaalde termijn, - Opties in voorkomen
→ Verordeningen: Niet omgezet in nationale wetgeving, direct toepasbaar in hele E.U.
2019: Gemoderniseerd Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen. (WVV)
1.2. België
WVV uitgevaardigd op 13/03/2019, in werking getreden op 1/05/2019
⇒ Geen coördinatie bestaande wetten, MAAR modernisering van wettelijk kader van
belangrijkste rechtspersonen nl. vennootschappen en verenigingen
Structuur: WVV in 5 delen en 18 boeken
1) Algemene bepalingen (1-3)
2) De vennootschappen (4-8)
3) De verenigingen en stichtingen (9- 11)
4) Herstructureringen (12-14)
5) De Europese rechtsvormen (15-18)
4 boeken om geheel rechtsregels 1 rechtsvorm
1) 1 definities, 2) 2 gem bepalingen, 3) 3
eindejaarsrapportering, 4) betrokken vorm vb.5
,2. De vennootschap
Leerdoelen
● Je kan de essentiële elementen van definitie vennootschap opsommen
● Je kan onderscheid toelichten tussen vennootschappen en verenigingen
● Je kan een vennootschap categoriseren
● Je kan bepalen welke banden tussen vennootschappen bestaan
● Je kan vennootschap indelen o.b.v. grootte en geeft de gevolgen ervan weer
● Je kan het systeem van erkenning van vennootschappen beschrijven
2.1. Begrip
Vennootschap wordt opgericht bij een rechtshandeling door één of meer personen,
vennoten genaamd, die een inbreng doen. Zij heeft een vermogen en stelt zich uitoefening
van één of meer welbepaalde activiteiten tot voorwerp. Een van haar doelen is aan haar
vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel uit te keren of te bezorgen.
- Rechtshandeling: Handeling om rechtsgevolg te bekomen
- Inbreng: Geld, Natura, Arbeid
- Voorwerp: Mag ruim, maar kan alleen uitvoeren wat erin staat
Wijzigingen tegenover vorige definitie: “Contract tussen verschillende personen” → Kan ook
1p zijn (bv, nv), “Activiteiten rp = doel”--> “Activiteiten = Voorwerp & Oogmerk = doel” ,
“Enige doel = vermogensvoordeel” → “Een van de doelen = vv” (stijgend belang MVO)
Vereniging wordt opgericht bij ovk tussen 2 of meer personen, leden genaamd. Zij streeft
een belangeloos doel na in het kader van 1 of meer welbepaalde activiteiten die zij tot
voorwerp heeft. Zij mag rechtstreeks noch onrechtstreeks enig vermogensvoordeel uitkeren
of bezorgen aan oprichters, leden, bestuurders of enig andere persoon behalve voor het in
de statuten bepaald belangeloos doel. Elke verrichting in strijd met dit verbod is nietig.
Stichting is een rechtspersoon zonder leden, opgericht bij rechtshandeling door één of
meer personen, stichters genoemd. Haar vermogen wordt bestemd om een belangeloos
doel na te streven in het kader van één of meer welbepaalde activiteiten die zij tot voorwerp
heeft. Zij mag rechtstreeks noch onrechtstreeks enig vermogensvoordeel uitkeren of
bezorgen aan de stichters, de bestuurders of enig andere persoon, behalve voor het in de
statuten bepaalde belangeloos doel. Elke verrichting in strijd met dit verbod is nietig.
Stichting (Amerikaanse series “trust”) = geldpot, een deel van vermogen opzij zetten voor een
belangeloos doel, geen andere mensen bij betrokken
Voordeel: niet verbonden aan personen → vermogen wordt aan kant gezet om doel bereiken
Wel iemand die dat gaat beheren, maar geen leden of AV die kan beslissen over wat en hoe
vb. Rijke grootouder van kindje met fysieke beperking en veel operaties
Belangrijkste onderscheid VS - Vereniging, Stichting: Uitkering van winst aan ah/vennoten
Bij Vereniging of Stichting is elke uitkering zonder meer verboden
2e verschil: verplichting tot inbreng voor ah/vennoten (niet bij vereniging)
,Regeling VZW en Vennootschap nu in eenzelfde wetboek, want nogal gelijkend..
Basisregels zullen dezelfde zijn (vroeger 2 boeken)
Kort verhaaltje: Collega was boekhouder en 1 van dossiers: Groep muzikanten maakte voor plezier
muziek, hadden gekozen voor vzw, willen niet veel verdienen, gewoon draaiende kunnen
zijn...Groepje wordt populairder en populairder en mensen gaan jobs zelfs opzeggen
Vzw had veel geld vergaard maar kan niet naar de leden gaan → Dus moraal: kies wijs
Hoe opgelost? Factureren aan de vzw “prestaties geleverd, dus daarvoor betaald worden”
Andere noodzakelijke elementen Vennootschap
● Rechtsvorm: BV, CV, NV, VOF, CommV, Maatschap
● Naam: Vennootschapsnaam (=/ handelsnaam, =/ merknaam) moet uniek zijn.
● Zetel: Verplicht adres hebben, want officiële berichtgeving per post
● Nationaliteit*: Bepaald fiscale regels en juridisch rechtssysteem
Welke nationaliteit heeft een vennootschap?*
Werkelijke zetelleer: Nationaliteit afhankelijk van voornaamste vestiging van de VS
Statutaire zetelleer: Nationaliteit afhankelijk van statutaire zetel
Rekeninghoudend met “vrijheid van vestiging”, in België: Statutaire zetelleer
Verhaaltje: Discussie over welke nationaliteit een VS nu heeft? Er is zoiets als “Vrijheid van
vestiging” = Men mag kiezen waar men woont, onderneemt → Hierdoor veel bedrijven kijken
naar waar belastingregime zeer oké is vb. Luxemburg, Ierland.. Dus VS gevestigd in Ierland,
maar alle activiteit in België georganiseerd → oké opgericht naar Ierse regels, maar kijken
naar werkelijke activiteit klopt dit niet..Dus fiscus beslist dat u Belgische nationaliteit heeft en
onder deze regels gaat vallen (Standpunt fiscus). Anderen zeiden neen..Ik mag kiezen waar
ik mij vestig, Om nationaliteit te bepalen gewoon kijken naar statuten, naar waar ik gevestigd
ben. Dit is tot het Europees Hof geraakt en die hebben gezegd sorry België, vrijheid van
vestiging primeert → Dus geregistreerd in wetgeving is statutaire bepaling
2.2. Categorieën van vennootschappen en verenigingen
2.2.1. Handelsvennootschappen versus burgerlijke vennootschappen
Niet langer “handelaars”, maar “ondernemers”
Handelsvennootschap <-> burgerlijke vennootschap → Dit onderscheid is weg.
Ondernemersbegrip = zeer ruim (vb. ook architect, accountant,...), Ondernemerswet voldoen
2.2.2. Met of zonder rechtspersoonlijkheid
Rechtspersoon: Zelfstandige en autonome entiteit met:
Eigen identiteit, Afgescheiden vermogen, Eigen organen
(VOF, CommV, BV, CV, NV, SE, SCE, EESV, VZW, IVZW, PS, SON)
Zonder RP: Geen afgescheiden vermogen (onverdeeldheid), Verhaal op privévermogen van
vennoten door schuldeisers van VS (Maatschap, Feitelijke vereniging (studentenclub))
, 2.2.3. Met of zonder beperkte aansprakelijkheid
Beperkte aansprakelijkheid: aandeelhouder gehouden tot inbreng
Onbeperkte aansprakelijkheid: vennoten gehouden met heel hun vermogen
Wat kan je verliezen met beperkte aansprakelijkheid? Bedrijf en wat je erin hebt gestoken
Zonder beperkte aansprakelijkheid mag een opeiser bij u persoonlijk komen aankloppen
- Beperkte aansprakelijkheid: BV, CV, NV
- Onbeperkte aansprakelijkheid: Maatschap, VOF, CommV
Uitzondering op beperkte aansprakelijkheid:
● Oprichtersaansprakelijkheid (5:16, 6:17, 7:18) → Stel blijkt dat de begroting duidelijk
niet toereikend was om om de activiteiten gedurende 3 jaar te kunnen uitvoeren
● Contractueel: Afwijken van beperkte aansprakelijkheid door vb.borg stellen
2.2.4. Personenvennootschappen versus kapitaalvennootschappen
Personen: Belang aan individu, Gesloten karakter (voorwaarden toetreding)
“Vennoten en zaakvoerders” (Maatschap, VOF, CommV)
Kapitaal: Belang aan inbreng, Open karakter (vrij toe te treden)
“Aandeelhouders en bestuurders” (NV, BV, CV)
Nadruk keuze samenwerking o.b.v. identiteit <-> Nadruk op geld
Onderscheid soms minder strikt: BV of CV geen kapitaal nodig, maar inbreng blijft belangrijk
2.3. Synthese van vennootschapsvormen opgenomen in WVV
2.4. Bijzonderheden
2.4.1. Genoteerde vennootschappen versus vrije markt
Beursgenoteerd = Aandelen, winstbewijzen of certificaten verhandelbaar op een
gereglementeerde markt (voor België: Euronext, niet effectenbeurs Alternext)
