Samenvatting
Samenvatting Familierecht en familiaal vermogensrecht
- Instelling
- UC Leuven-Limburg
volledige samenvatting aan de hand van het boek en de powerpoints.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Familierecht en familiaal vermogensrechtFAMILIERECHT – AFSTAMMING, HUWELIJK EN WETTELIJKE SAMENWONING
Personenrecht: ontstaan en beëindiging van de persoonlijkheid van de natuurlijke persoon
Het begrip ‘persoon’:
Iedere drager van rechten en plichten
‘Persoonlijkheid’ is geheel van zijn rechten en plichten
Onderscheid natuurlijke persoon en rechtspersoon
Ontstaan van de persoonlijkheid van een natuurlijke persoon:
Vanaf de geboorte
Onder dubbele voorwaarde: levend en levensvatbaar geboren
Beperkte retroactieve werking mogelijk in het voordeel van het kind: vb: kindje geboren nà
overlijden van vader tijdens zwangerschap – Wie is vader? Erfrechten?
Einde van de persoonlijkheid van een natuurlijke persoon:
Tot aan de dood
Pas juridisch dood als alle vitale functies volledig en onomkeerbaar uitgevallen zijn
Legaal uitgevoerde euthanasie gelijkgesteld met natuurlijke dood
Uitzonderlijk kunnen derden postuum nog rechtshandelingen stellen die (uitgedoofde)
persoonlijkheid overledene nog wijzigen (zie hierna: het vaderschap van een overleden
persoon kan evt door zijn erfgenamen nog betwist worden OF: het vaderschap van een
overleden persoon kan, zélfs na zijn overlijden, nog vastgesteld worden; zie hierna!)
Begripsonderscheid: Feitelijke bekwaamheid, rechtsbekwaamheid, handelingsbekwaamheid
Wie is rechtsbekwaam?
Ieder persoon
Principe: volle rechtsbekwaamheid
Uitzondering: beperktere rechtsbekwaamheid voor vreemdelingen, sommige strafrechtelijk
veroordeelden en rechtspersonen
Uitzondering: bepaalde specifieke rechtsonbekwaamheden voorzien in wet of rechterlijke
uitspraak
Wie is handelingsbekwaam?
Iedere persoon is in principe handelingsbekwaam, d.i. bekwaam om rechtsgeldig wil te uiten
en rechtshandelingen te stellen – welke?
Uitz: niet-ontvoogde minderjarigen en beschermde meerderjarige personen die voor alle
rechtshandelingen handelingsonbekwaam werden verklaard: algemeen
handelingsonbekwaam – wie zijn deze laatsten? Zoek even de wet op!
Ontvoogde minderjarigen en beschermde personen die slechts voor één of meer
rechtshandelingen onbekwaam werden verklaard, zijn gedeeltelijk handelings(on)bekwaam
Handelingsonbekwaamheid kan volledig (vertegenwoordiging) of beperkt zijn
(bijstand/toestemming/verzet)
Rechtspraktijk/wet aanvaardt bepaalde uitzonderingen voor minderjarigen (bv sluiten van
een overeenkomst? Cfr. “Inleiding tot het recht”)
1
, Familierecht en familiaal vermogensrecht
Let op: handelingsbekwaamheid niet hetzelfde als “wilsbekwaamheid” of
“oordeelsbekwaamheid” (medisch recht – bv toepassing van de Euthanasiewetgeving)
Afstamming – algemeen
Afstamming = juridische band tussen een kind en zijn ouders, waaruit rechten en verplichtingen voor
hen beiden voortvloeien
Begripsonderscheid
Oorspronkelijke afstamming: band die zoveel als mogelijk gebaseerd is op biologische
realiteit, maar ook op sociale werkelijkheid of intentie (zie hieronder)
(Adoptieve afstamming: juridische instelling - sinds 2006 mogelijk voor personen van zelfde
geslacht – 1 of max 2 personen
o Gewone adoptie is de band minder intens
o Volle adoptie) is de band wat intenser
Kind kan niet met meer dan twee personen een oorspronkelijke afstammingsband hebben
(i) Moeder alleen, of (ii) moeder en vader, of (iii) moeder en meemoeder (dus niet…)
Oorspronkelijke afstamming is niet noodzakelijk gelijk aan biologische afstamming (vb??)
Wetgever gaat in beginsel wel uit van biologische realiteit
Maar geeft ook veel betekenis aan sociologisch ouderschap, rechtszekerheid, familiale
banden en rust binnen de gezinnen (3 voorbeelden, lees bv art. 315, art. 318, §4, en
332quinquies BW) - Grondwettelijk Hof heeft in vroegere én in recente mijlpaalarresten
belangrijke afwegingen gemaakt (zie hieronder – zaak Delphine Boël!)
Afstamming van moederszijde
Vaststelling van de afstamming
- “Mater semper certa est”: art. 312 BW: moeder is de persoon als zodanig in geboorteakte
vermeld
- Let op: bovendien in België géén anonieme bevalling mogelijk
o Zie art. 42 BW (verplichting om bevalling aan te geven)
o Waarover gaan deze bepalingen en tussen welke 2 hypothesen maakt de wetgever
duidelijk een onderscheid?
o Op wie rusten de plichten zoals vermeld in deze bepalingen?
o Gevolg?
o [Zeer uitzonderlijk: indien de moederlijke afstamming NIET zou vaststaan op basis
van deze principes is erkenning of vaststelling van de afstammingsband via
gerechtelijke weg mogelijk.
2
, Familierecht en familiaal vermogensrecht
Afstamming van vaderszijde (belangrijk onderscheid: binnen/buiten het huwelijk)
Automatische vaststelling van de afstamming binnen het huwelijk: = de zgn. VADERSCHAPSREGEL
“Pater is est quem nuptiae demonstrant” (art. 315 BW: de echtgenoot is de vader van het
kind dat geboren is tijdens het huwelijk of binnen 300 dagen na de ontbinding of de
nietigverklaring daarvan)
Veronderstelt huwelijk met een vrouw waarvan het moederschap is vastgesteld
Geef zelf de 5 gevallen weer, waarin deze vaderschapsregel dus zeker geldt!
o Verwekt & geboren binnen het huwelijk
o Verwekt binnen het huwelijk & geboren binnen de 300 dagen na de ontbinding van
het huwelijk (bv door echtscheiding)
o Verwekt en geboren binnen de 300 dagen na de ontbinden van het huwelijk
o Verwekt voor het huwelijk en geboren binnen het huwelijk
o Verwekt voor het huwelijk en geboren binnen de 300 dagen na de ontbinding van
het huwelijk (bv door plots overlijden)
Uitzonderingen in 316 (afwezige), 316bis (‘verdachte gevallen’) en 317 (nieuw huwelijk
binnen termijn) BW
Let op: lees grondig art. 316bis en geef enkele “verdachte” gevallen weer, waaruit je
logischerwijze inderdaad kan afleiden dat, in die gevallen, de vaderschapsregel tóch niet
geldt, ondanks het feit dat het desbetreffende koppel alsnog gehuwd.
o Erkenning
o Gerechtelijke vaststelling
Buiten de toepassing van de vaderschapsregel: nog 2 andere mogelijkheden tot vaststelling
van de vaderschapsband – welke? (zie hierna)
Vaststelling van de afstamming buiten het huwelijk: ERKENNING
- Wie neemt initiatief? Beweerde vader
- Wanneer mogelijk? : ENKEL indien géén vader is op grond van vaderschapsregel (en geen
meemoeder op grond van meemoederschapsregel)
- Zijn meerdere erkenningen mogelijk? JA: maar enkel de eerste kan uitwerking hebben,
zolang ze niet vernietigd wordt door betwisting ervan (waarom geldt deze regel?)
- HOE? In akte van geboorte of authentieke akte (vanaf ten laatste 1 april 2018 enkel nog bij
ambtenaar van de burgerlijke stand in het kader van de strijd tegen “schijnerkenningen”)
- Kan een kind vóór de geboorte, dus tijdens de zwangerschap, erkend worden? JA: prenatale
erkenning mogelijk, maar enkel gevolgen voor zover het kind levend en levensvatbaar wordt
geboren
- Postnatale erkenning werkt terug tot geboorte
- Quid indien erkenner gehuwd is? = buitenhuwelijks kind - kennisgeving van erkenning aan
echtgeno(o)t(e) – geef voorbeeld?
3
, Familierecht en familiaal vermogensrecht
WIE kan erkennen?
Meerderjarige
Ontvoogde minderjarige
Niet-ontvoogde minderjarige met onderscheidingsvermogen (bv?)
Beschermde persoon die hiervoor handelingsonbekwaam is kan machtiging vrederechter
krijgen (wie zijn dit?)
BELANGRIJK: Erkenning is afhankelijk van het verkrijgen van een aantal toestemmingen
Toestemming van het kind zelf: indien het kind meerderjarig of ontvoogd minderjarig is:
toestemming vereist en geen verhaal tegen weigering mogelijk – bedenk een voorbeeld
hiervan
Toestemming moeder, en óók van kind als het twaalf jaar of ouder is
Bij minderjarig kind, en dus in geval van toestemmingsnoodzaak door moeder én kind > 12j:
is er verhaal (verzet) mogelijk tegen weigering? Ja, maar Rb oordeelt o.m. rekening houdend
met vraag of erkenning strijdig wordt geacht met belangen kind (zie hierboven: Gw Hof
houdt niet alleen rekening met belang van biologische afstammingsband, maar ook met
sociologisch ouderschap, en belang om géén band met “erkenner” vastgesteld te zien – zie
ook hieronder bij “gerechtelijke vaststelling vaderschap en noodzaak van afwezigheid van
verzet!)) – bedenk verschillende scenario’s.
Zie art. 329bis BW
Vaststelling van de afstamming buiten het huwelijk: gerechtelijke vaststelling van het vaderschap
Wanneer? geen vader op grond van vaderschapsregel; géén erkenning en er ook geen
meemoeder is; zie art. 322 BW
Vordering tot “gerechtelijke vaststelling” wordt ingesteld TEGEN beweerde vader (dus tegen
man van wie men stelt: “hij is de vader”)
WIE vordert deze vaststelling? art. 332 BW:
o kind
o moeder
o beweerde vader (voor laatste: weinig zinvol, waarom? – meestal wordt gerechtelijke
vaststelling vaderschap “gebruikt” in dit geval in een “twee-in-één-vordering”: leg dit
uit)
Bewijs: man wiens vaderschap onderzocht wordt = biologische vader
Op basis van welke bewijsmiddelen?
o bezit van staat (wat is dit?)
o alle wettelijke middelen (DNA, …)
o vermoeden op basis van geslachtsgemeenschap in wettelijk tijdvak van verwekking
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lilyschoofs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen