Schuldsanering natuurlijke personen
Week 1
Hoofdstuk 1
Betalingsachterstanden
• Schuld: als je nog geld moet betalen
• Achterstallige betaling: iemand komt zijn betalingsverplichting niet op tijd na
• HR Westhof & Tom 2014, Van der Schors Werf & Schoneville 2015
Risicovolle schulden
• Betalingsachterstanden ontstaan uit nanciële redenen, niet uit nonchalance of
vergeetachtigheid
• Risico-indicatoren (HR Westhof, De Ruig en Kreckhaert 2015)
• Er zijn meer dan drie soorten achterstallige rekeningen vanwege nanciële redenen
• Er zijn een of meer achterstallige rekenen vanwege nanciële redenen in de categorieën
hypotheek, huur, elektriciteit, gas of water, ziektekostenverzekering of afbetaling leningen
• De omvang van de achterstallige rekeningen bedraagt meer dan €500
• De leden van het huishouden staan minsten één keer per maand of meestal rood voor meer
dan €500
• Er is creditcardschuld van meer dan €500
• Vervolg:
• Meestal zelfstandig op te lossen
• Bezuinigen
• Afspraken met schuldeiser
• Meer werken
• Eventueel hulp inroepen van budgetcoach
Problematische schulden
• Niet meer zelfstandig op te lossen
• Het bedrag dat je per maand moet afbetalen is hoger dan het bedrag dat je zou overhouden als
je door een gemeente of schuld verlenende organisatie geholpen zou worden met een
schuldregeling
• Oftewel de inkomsten zijn lager dan het bedrag dat afgelost met worden op openstaande
schulden
• Na a oop van 3 jaar —> kwijtschelding over het bedraag dat je nog niet hebt terugbetaald
• Rondkomen van 90% van de bijstandsnorm
• Schulden die tot grote problemen kunnen leiden
• Bijvoorbeeld dreigende uithuiszetting
• Opties:
• Afspraken met schuldeisers
• Bewind
• Schuldhulpverlening
• WSNP
Omvang schuldenproblematiek en bereik schuldhulpverlening
• Onzekerheidsmarge: interval waarvan met 95% zekerheid gesteld kan worden dat het werkelijke
aantal erbinnen ligt
Ontwikkeling aantal huishoudens met schulden
• Problematische schulden: toename van 54% in de periode van 2012 - 2015
• Hoopvolle ontwikkeling: 2009 - 2012 toename van 35% risicovolle of problematische schulden.
En in 2012 - 2015 was de toename 14%
• Zorgelijke ontwikkeling: groep met risicovolle schulden is kleiner geworden. Groep met
problematische schulden is gegroeid
• Het percentage huishoudens met problematische schulden die contact had met schuldverleners
nam af vaan 38 naar 29%
Ontwikkeling van de schulden pakketten
• Schulden pakketen: verzameling van schulden die iemand heeft. In de omschrijving worden
schuldeisers genoemd
fl fi fi fi
, • 2012 - 2015: huishoudens stonden minder vaak in het rood, juist wel vier meer dan drie
achterstallige rekeningen hebben of rekeningen in risicovolle categorieën.
Kenmerken van huishoudens met schulden
• Bij ernstige achterstanden heeft de schuldenaar meerdere betalingen bij een schuldeiser gemist
en kan het voorkomen dat hij wordt afgesloten van energie, uitgezet of dat er sprake is van
beslag van inkomen
• Bij lichte achterstanden is er sprake van enkele achterstanden, de schuldenaar is in gebreke
gebleven, maar er zijn nog geen aanwijzingen dat hij uiteindelijk niet gaat betalen
Hoofdstuk 2
Overlevingsschulden
• Spelen met name bij lage en middeninkomens
• Ontstaan als een huishouden te laag moet rondkomen van een (te) laag inkomen
• De groep huishoudens die hieronder valt, gaat zorgvuldig met haar geld om, maar het inkomen
is te laag om normaal rond te kunnen komen
• In de periode van 2012-2015 nam het percentage huishoudens dat een (te) hoge vaste lasten en
zorgkosten noemde als belangrijkste reden voor de betalingsachterstanden toe van 25 naar 49
procent (Van der Schors, Van der Werf & Schoneville, 2015)
• In de afgelopen jaren werden woningcorporties verplicht om de huren inkomensafhankelijk te
maken.
• Daarnaast zijn er eisen gesteld aan de maximale inkomens die mensen mogen hebben om bij
een corporatie een huis te huren. (Voor een koppel niet hoger dan €39.874 per jaar, €1.500 per
maand)
• Ziet je boven deze grens, dan zal je moeten huren in de vrije sector
• De zorgverzekeringen werden de afgelopen jaren ook ink duurder.
• Komt door drie ontwikkelingen:
• Eigen risico is ink gestegen
• De basispremie is in de periode 2007-2015 gestegen van €1.147 naar €1.228 per jaar.
• Allerlei zorg is vanuit de de basisverzekering verschoven naar de aanvullende verzekering —
> maakt dat het afsluiten van een aanvullende verzekering steeds noodzakelijker wordt
Compensatieschulden
• Sprake van weinig geld, maar de schulden zijn op zich wel te vermijden
• Huishouden maken deze schulden doorgaand omdat ze de stressvolle situatie waar ze in zitten
willen compenseren
• Ook wel zorgeloos koopgedrag —> je kan in principe rondkomen met je vaste lasten, daarnaast
koop je ook dure en onnodige aankopen terwijl je die eigenlijk niet kunt betalen.
• Wie te veel stress heeft als gevolg van schulden is daardoor bijvoorbeeld bevattelijker voor
itsende reclames die je uitnodigen om de nieuwste gsm, sneakers of andere niet noodzakelijke
goederen aan te scha en
Aanpassingsschulden
• Kunnen ontstaan als mensen plotseling minder inkomen krijgen of als de vaste lasten ink
stijgen.
• Ze moeten hun uitgaven dan aanpassen aan de nieuwe situatie en dat lukt vaak niet van de ene
op de andere dag
• Ze moeten hun bestedingspatroon aanpassen aan hun nieuwe inkomen. Als men geen bu er
heeft, moet die aanpassing direct plaatsvinden.
Overbesteding schulden
• Ontstaan als mensen consequent te veel uitgeven —> ze weten wel hoeveel er beschikbaar is,
mar (bijna) elke maand geven ze meer geld uit dan ze hebben
• Bijvoorbeeld kwartaal kredieten of roodstanden
• Bron kan liggen in een verslaving, onvermogen om de administratie goed bij te kunne houden,
niet om kunnen gaan met de druk van de omgeving of overkreditering
fl fl ff fl fl ff
, Bureaucratische schulden
• De nitie: is dat ze ontstaan als gevolg van het bureaucratisch onvermogen van een huishouden
om zaken met de overheid goed te regelen
• Bureaucratisch onvermogen omschrijft de moeite die mensen hebben om hun zaken met de
overheid goed te regelen —> bijvoorbeeld omdat ze niet voldoende goed kunnen lezen
Een mix
• Veel mensen hebben last van meerdere soorten schulden
• De indeling maakt dat niet minder interessant
• Door na te gaan wat voor een schuld mensen hebben, kan ook de oplossing in zicht komen
• Het type schuld zegt in veel gevallen iets over de oorzaak
• Bij aanpassingsschulden speelt vaak een life-event, zoals een scheiding, ziekte of ontslag
• Is vaak een trigger voor schulden, anders dan de oorzaak
• Er is samenhang tussen bepaalde gedragingen en psychologische kenmerken van mensen,
zoals een lage zelfcontrole.
• Zelfcontrole is het vermogen van mensen om hun gedrag te sturen
• Ook zijn andere variabelen van invloed:
• Tijdoriëntatie: aandacht is gericht op de korte(re) termijn
• Self-e cacy: vertrouwen in het kunne uitvoeren van een bepaalde taak
• Een positievere houding ten aanzien van geld lenen
• Minder (goede) kennis over nanciën
• Geringere sociale steun
• Dus niet alleen kijken naar de typen schulden maar ook naar de psychologische processen bij
een schuldenaar
Schulden en uitkeringen
• Schulden zijn zelden een opzichzelfstaand probleem
• Mensen met schulden maken bijvoorbeeld langer gebruik van een uitkering dan mensen zonder
schulden
• Onderzoek toont aan dat er op verschillende manieren samenhang is tussen de nanciële
problematiek en uitkeringsafhankelijkheid
• Uitkeringsgerechtigde hebben vaker schulden dan mensen zonder uitkering
• Daarnaast blijkt dat mensen met een uitkering en schulden gemiddeld langer gebruik maken
van hun uitkering dan uitkeringsgerechtigde zonder schulden.
• Drie belangrijke inzichten:
• De problematiek is het grootst bij mensen met een bijstandsuitkering
• Drie belangrijkste verschillen:
• Mensen met een bijstandsuitkering hebben vaker betalingsachterstand dan mensen
met een UWV-uitkering
• Mensen met een bijstandsuitkering zeggen vaker dat het maken van schulden
noodzakelijk is om rond te komen dan klanten met een UWV-uitkering
• Mensen met een bijstandsuitkering maken dertig vaker gebruikt van een
schuldregeling dan degenen die geen uitkering krijgen. Mensen die
arbeidsongeschiktsuitkering of een WW-uitkering krijgen maken tien keer vaker
gebruik van een schuldregeling dan mensen die geen uitkering krijgen.
• Wanneer mensen langer afhankelijk zijn van die uitkering, hebben zij vaak minder
schulden.
• Schulden vormen een belemmering om werk te vinden
• Gemiddeld genomen maken uitkeringsgerechtigde met schulden langer gebruik van de
uitkering dan uitkeringsgerechtigde zonder schulden.
• Bijstandsgerechtigde met schulden zijn gemiddeld 4 tot 12 maanden langer afhankelijk
van de uitkering
• Bij mensen met schulden ligt het in de rede dat er wellicht ook andere problemen spelen
die de langere uitkeringsduur verklaren
• Wordt deels veroorzaakt door de ontmoedigende werking van schulden
• Impact van schulden op gedrag
• Werkgevers zijn terughoudende bij nanciële problemen
• Schulden vergroten de kans op een boete of maatregel
• Wie afhankelijk is van een uitkering moet aan allerlei eisen voldoen
fi ffi
fi fi fi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ambertijdhof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.