College- en boekaantekeningen van Hersenen en Gedrag. College 1 tot en met 13 aangevuld met boekaantekeningen. Bestaat uit Deel 1: cellen en informatieoverdracht, Deel 2: structuur en functie, Deel 3: onderzoek, Deel 4: Ontwikkeling en plasticiteit en Deel 5: stoornissen. Ook geschikt voor student...
Hersenen & Gedrag – Deel 1: Cellen en Informatieoverdracht
Hoorcollege 1 – The Cells of the Nervous System
Het brein
Mensen en dieren hebben een belangrijke eigenschap die planten niet hebben.
- Voorbeeld: stel je voor je bent gras dat in een weiland staat en er komt een koe, stel dat
die plant hersenen heeft. Dan kan die plant denken: dat is zwart en wit (visuele
waarneming), dat is een koe (taal), je kan vertellen aan je buurplanten dat je een koe
ziet (communicatie), of die plant weet dat de koe hem gister pijn heeft gedaan dus dat
hij moet vluchten. Een plant kan dit echter niet, omdat hij eigenlijk geen hersenen heeft.
Hij kan dus niet denken: “Ik ben in gevaar” en hij kan niet bewegen om weg te gaan van
het gevaar.
We hebben hersenen omdat we motorisch zijn, we kunnen reageren, bewegen en weglopen
als er gevaar is. We hebben hersenen nodig omdat we interacteren met onze omgeving.
Communicatie (14)
In het hele vak gaat het over communicatie. De communicatie
van de mens met zijn omgeving.
- Input -> verwerking -> output
- Zintuigen -> blackbox -> motoriek
De input vanuit onze zintuigen komt ons centrale zenuwstelsel in
(in het roze gedeelte van afbeelding), het centrale zenuwstelsel
bestaat uit hersenen en ruggenmerg. Hier moet de input naar
toe. De input komt vanuit onze zintuigen, die dus naar het centrale zenuwstelsel gaat. Hier
wordt de input verwerkt, zoals geheugen, taal, emoties, etc. Dit gebeurt binnen die blackbox,
waar er honderd miljard hersencellen zitten, die communiceren met elkaar. Ze geven steeds
informatie door aan elkaar. Daarna volgt er een reactie op onze omgeving. We kunnen dan
bijvoorbeeld weglopen, boos worden, praten, stil blijven zitten, etc. De hersenen die
communiceren dus ook met het lichaam.
,Hersencellen (17 – 18 - 19)
We hebben twee soorten hersencellen:
1) Neuronen: zenuwcellen, deze zenuwcellen geven informatie door. Het zijn
informatieverwerkers.
2) Gliacellen: glia is afgeleid van lijm, deze geven steun. Ze houden de boel bij elkaar, maar
hebben ook veel andere functies. Ze ondersteunen de processen van
informatieverwerkers.
Neuronen en gliacellen zijn lichaamscellen en net
als alle andere lichaamscellen in je lichaam,
hebben deze bepaalde kenmerken.
- Celmembraan: afscheiding van binnen- en
buitenkant van de cel, het schermt ons af.
Er zitten in dat membraan kanalen/poriën
waar stoffen door naar binnen en buiten kunnen. Er is een uitwisseling van stoffen via
die kanalen.
- Celkern: in je celkern ligt het genetisch materiaal, je DNA.
Andere lichaamscellen hebben ook een celmembraan en een celkern.
- Mitochondriën: energievoorzieningen van een cel.
- Ribosomen: maken eiwitten aan. Het recept van eiwitten ligt in je DNA, deze worden
verstuurd en komen in de ribosomen aan, die daarna eiwitten gaan aanmaken volgens
de instructies vanuit het DNA. Een eiwit kan je haar zijn, neurotransmitters, een
hormoon, allerlei stoffen die een functie hebben in je lichaam.
Dit zijn de basiskenmerken van lichaamscellen.
Neuron (20 – 21 – 22 – 23 – 24 - 25)
Een neuron is ook lichaamscel, die ook dezelfde
kenmerken als hierboven heeft. Een neuron is
echter ook speciaal, want het heeft twee
kenmerken die andere cellen niet hebben. Dit
komt omdat ze goed zijn in het communiceren met
elkaar.
, - Dendrieten: vertakkingen, dat bekleed zijn met gespecialiseerde synaptische
receptoren, waarop de dendriet informatie ontvangt. Lichaamscellen hebben
dendrieten niet, maar neuronen hebben dat wel. Neuronen hebben veel dendrieten.
- Axon: iets bijzonders, dat aan het eind kan vertakken. Een axon brengt een impuls over
naar andere neuronen, organen of spieren. Neuronen hebben maar één axon. Aan het
einde van de axon is een axon terminal, dit is een “eindknopje”.
Een neuron heeft dus dendrieten en een axon, dit zijn twee kenmerken die een neuron
onderscheid van de andere lichaamscellen, deze twee structuren zijn belangrijk voor
informatieverwerking.
- Het neuron heeft ook een cellichaam (soma) met daarin de celkern (nucleus).
- Het axon heeft myeline.
Dendrieten (1) ontvangen informatie van andere neuronen, een neuron
heeft veel dendrieten. Dit is het begin van de input van de informatie
naar de cel toe. De informatie van die dendrieten wordt vervoerd naar
het cellichaam (soma) (2), dat cellichaam integreert die informatie
(voorbeeld: zoals een bankrekening, komen er dingen binnen en er gaan
dingen weer af, dit wordt op één plek verzameld, in dit
geval in het cellichaam). Het wordt bij elkaar opgeteld.
Vervolgens wordt die informatie doorgegeven via het
axon (3) een neuron heeft maar één axon. Deze axonen
kunnen heel lang zijn. De informatiestroom komt aan bij de
eindknopjes van de axonen (axon terminal), hier wordt een stofje
afgegeven (neurotransmitters) en deze stofjes gaan naar de volgende
cel.
Presynaptische terminal (4): dit is het eindknopje
van de axon. Er zit een kleine ruimte tussen. Deze kleine ruimte noem je
synaps. In deze kleine ruimte komt de volgende cel, die moet
communiceren met de andere cel. Het is dus de output van de cel in het
eindknopje.
Informatieverwerking: input (1) -> putput (2) -> throughput (3) -> output (eindknopje)
, Gliacellen (27 – 28)
Gliacellen ondersteunen de functie van
neuronen, het is ongeveer de helft van wat je in
je hersenen aan cellen hebt. Eerst werd
gedacht dat gliacellen helemaal geen rol spelen
in de communicatie, en nu wordt duidelijk dat
ze die communicatie/informatieverwerking
kunnen beïnvloeden en daardoor meer of
minder neuronen actief maken. We beginnen
steeds meer en meer te ontdekken wat die functies zijn van die gliacellen.
- Afbeelding: de roze pukkels zijn neuronen, de roze slang is vloeistof die afgebakend is
met gliacellen.
De functie van gliacellen is het bieden van steun, hersenen zijn net
van pudding en gliacellen geven ze steun.
- Astrocyte (groene blop – ook gliacel): spelen een rol bij de
aan/afvoer van stoffen, ze maken contact met bloedvaten
die maken contact met een neuron. De stoffen die uit het bloedvat komen (rode slang),
kunnen via die astrocyte naar het neuron toe. Belangrijk voor het genereren van ritme,
zoals ademhalingsritme.
De stoffen die vervoerd worden van het bloed naar het neuron zijn voedingstoffen, en de
stoffen die van neuron naar het bloed gaan zijn afvalstoffen, die vervolgens via de nieren
worden afgevoerd uit het lichaam. De functie is dus voeding- en herstel. Daarnaast produceren
ze hersenvloeistof.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sanora-ghazi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
