Het document bevat de lesstof behorend tot het vak en aangevuld met informatie uit de boeken. Ook zijn er opdrachten weergegeven. De inhoudsopgave is helpend om te zien welke lesstof is behandeld.
H 2, met daarnaast het boek: microbiology with diseases by taxonomy ch.12
12 november 2022
56
2021/2022
Samenvatting
Onderwerpen
medische immunologie
immunologie
immuuncellen
immuunsysteem
bml
md
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
Uitgave:
ISBN:
Druk:
Meer samenvattingen voor studieboek
Immunologie samenvatting
Samenvatting van het boek immunologie
Begrippenlijst immunologie
Alles voor dit studieboek (17)
Geschreven voor
Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
Biologie En Medisch Laboratoriumonderzoek
Medische Immunologie
Alle documenten voor dit vak (6)
Verkoper
Volgen
esmebouwman
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Medische Immunologie
Immunologie, G.T. Rijkers, tweede editie
Microbiology with Diseases by Taxonomy, R.W. Bauman, forth edition
Vakomschrijving:
In dit vak gaan we de humane immunologie bestuderen. Er wordt aandacht besteed aan het
aangeboren immuunsysteem en het verworven immuunsysteem en gaan daarbij in op zowel de
ontwikkeling als de werking. Er is ook speciale aandacht voor het complement systeem, het MHC
systeem en verschillende immunologische laboratoriumtechnieken
Leeruitkomsten:
# Leeruitkomst
1 De cellen van het aangeboren en verworven immuunsysteem in een
preparaat kunnen identificeren en hun belangrijkste functies kennen
2 Het verloop van een ontstekingsreactie met behulp van de betrokken
cellen en belangrijkste mediatoren kunnen uitleggen
3 De drie routes van complementactivatie herkennen en de relatie met de
humorale immuunrespons kunnen uitleggen
4 Twee processen van antigeenverwerking en presentatie kennen
5 Op moleculair niveau antigeenherkenning en activatie van T- en B-cellen
kennen
6 De opbouw van secundaire lymfoïde organen kennen in relatie tot het
ontwikkelen van een verworven immuunrespons
7 Analyseren van de overeenkomsten, verschillen en
samenwerkingsverbanden tussen de ontstekingsreactie, de humorale
immuunrespons en de cellulaire immuunrespons in reactie op zowel
bacteriële als virale infecties
8 Het principe van de belangrijkste immunologische methodieken kennen
en kunnen toepassen om eenvoudige diagnostische vraagstukken op te
lossen
9 Beredeneren hoe veranderingen in het immuunsysteem leiden tot ziekte
en suggesties doen voor toe te passen diagnostiek
,Inhoudsopgave
Chapter 12 Denniston The Lymphatic Systen and Body Defenses .......................................................... 5
Lymfatische vaten ............................................................................................................................... 5
Lymfeknopen ................................................................................................................................... 5
Immunologische organen .................................................................................................................... 6
Het immuunsysteem; defensie mechanismen ........................................................................................ 7
Aangeboren immuunsysteem; eerste linie ......................................................................................... 8
Aangeboren immuunsysteem; tweede linie ....................................................................................... 8
Adaptieve immuunsysteem; derde linie ............................................................................................. 9
De cellen van het adaptieve immuunsysteem .............................................................................. 10
Antigenen en antilichamen ........................................................................................................... 10
Complement systeem.................................................................................................................... 11
T-cellen .......................................................................................................................................... 12
Hoofdstuk 2 De eerste lijn van verdediging: aangeboren immuniteit. ................................................. 12
Als de fysische barrière faalt: ............................................................................................................ 14
De ontstekingsreactie........................................................................................................................ 14
De fasen van de ontstekingsreactie .................................................................................................. 15
Fase 1: hyperemie ......................................................................................................................... 15
Fase 2: exsudatie ........................................................................................................................... 18
Fase 3: infiltratie ............................................................................................................................ 18
Fase 4: Reparatie ........................................................................................................................... 20
Acute fase reactie .............................................................................................................................. 21
Antilichamen en complement ............................................................................................................... 22
Antilichaamstructuur......................................................................................................................... 23
Het variabele gedeelte van AL ....................................................................................................... 23
Het constante deel van AL ............................................................................................................. 23
Functie van verschillende antilichaamklassen .............................................................................. 24
Hoofdstuk 2 De eerste lijn van verdediging: aangeboren immuniteit, Complement immuunsysteem 25
De 3 routes van complement activatie: terminale route .................................................................. 25
Klassieke route .............................................................................................................................. 26
Lectine route ................................................................................................................................. 26
Alternatieve route ......................................................................................................................... 27
Terminale route ............................................................................................................................. 27
De verworven immuniteit ..................................................................................................................... 28
De vorming en activatie van T- en B-cellen ....................................................................................... 29
De structuur van BCR.................................................................................................................... 30
, De structuur van TCR ..................................................................................................................... 30
Ontwikkeling van lymfocyten ............................................................................................................ 30
Genherschikking van de BCR ......................................................................................................... 30
Genherschikking van de TCR ......................................................................................................... 31
Ontwikkeling en selectie van B-cellen ........................................................................................... 31
Ontwikkeling en selectie van T-cellen ........................................................................................... 32
Autoimmuniteit ................................................................................................................................. 33
Overzichten ....................................................................................................................................... 33
Antigeenpresentatie en antigeenverwerking........................................................................................ 34
De taak van MHC moleucelen : Ag-presentatie ................................................................................ 34
MHC Klasse I .................................................................................................................................. 34
MHC Klasse II ................................................................................................................................. 34
Structuur van MHC klasse I en II........................................................................................................ 34
Presentatie van antigenen op MHC II ............................................................................................... 35
Presentatie van antigenen op MHC I................................................................................................. 36
Interactie MHC met de TCR ............................................................................................................... 37
MHC in de populatie.......................................................................................................................... 37
Acute transplantaatafstoting ............................................................................................................ 38
Immunologische interacties .............................................................................................................. 38
Verworven immuniteit .......................................................................................................................... 38
Initiatie van de immuunrespons........................................................................................................ 39
Fase 1: antigeenherkenning en T-cel activatie .............................................................................. 39
Fase 2: T cel proliferatie ................................................................................................................ 41
Fase 3: T- cel differentiatie ............................................................................................................ 41
Vorming van geheugencellen ........................................................................................................ 42
Autoimmuniteit ................................................................................................................................. 43
Initiatie van de humorale immuunsrespons ..................................................................................... 44
Fase 1: cellulaire immuunrespons, activatie van Ag-specifieke CD4+ T cel .................................. 44
Fase 2: interactie Ag-specifieke CD4+T cel met Ag-specifieke B-cel (activatie) ............................ 44
Fase 3: B-cel differentiatie tot geheugen of plasma cel. ............................................................... 45
Marigonale zone B-cellen .............................................................................................................. 48
Stoppen van de B-cel respons ....................................................................................................... 49
Autoimmuunziektes .......................................................................................................................... 49
Immunologische laboratorium technieken ........................................................................................... 49
Agglutinatietest ................................................................................................................................. 50
Anti-CCP bepaling .............................................................................................................................. 51
, Testen met gelabelde antilichamen .................................................................................................. 51
Transplantatie................................................................................................................................ 51
Allergische reacties........................................................................................................................ 52
Vragen en opdrachten ........................................................................................................................... 53
,Chapter 12 Denniston The Lymphatic Systen and Body Defenses
Het lymfatisch systeem bestaat uit lymfatische vaten en lymfatische organen (lymfeknopen, milt,
amandelen… etc.) De functies van het lymfatische systeem zijn;
• Vloeistoffen terug brengen naar de bloedvaten vanuit het weefsel
• Verwijderd afvalstoffen
• Beschermd tegen infecties
Lymfatische vaten
Lymfatische vaten brengen vloeistof terug uit
weefsel naar het bloed, deze vloeistof heet lymfe
en er gaat zo’n 3L per dag door heen. De
skeletspieren pompen lymfe naar het hart, de
grote lymfe vaten bevatten kleppen. Lymfe
capillairen zitten in bindweefsel om de lymfe op te
vangen. Deze capillairen hebben endotheliale
cellen en zijn dakpansgewijs georganiseerd en
functioneren als een deur die maar een kant op
kan. Bacteriën, virussen, eiwitten en kanker cellen
transporteren zich ook door de lymfatische
systemen.
Lymfeknopen
Lymfeknopen zijn overal in het lichaam te vinden en worden aan elkaar verbonden door lymfe- en
bloedvaten. De lymfeknopen halen schadelijke substanties uit de lymfe, dit wordt gedaan door
immuun cellen (leukocyten), de macrofagen en lymfocyten filteren en verwijderen de schadelijke
substanties. Lymfe passeert meerdere knopen voordat het
terug in het bloed komt.
Lymfe reist door verschillende afferente lymfevaten naar één
efferente lymfevat. De cortex van de lymfeknoop bevat vooral
B-lymfocyten (B-cellen), georganiseerd in follikels. De
paracortex bevat vooral T-lymfocyten (T-cellen) en antigeen
presenterende cellen (APC’s). De medulla bevat (geactiveerde) T- en B- cellen die gereed zijn
gemaakt om de knop te verlaten via de efferente lymfevat. APC’s komen een knop binnen via de
afferente lymfevaten en de T- en B-lymfocyten via de afferente lymfevaten en de bloedvaten. De
bloedvaten zijn gespecialiseerd voor het lymfe en worden high endothelial venule (HEV) genoemd.
Follikels zijn verzamelingen van B-cellen in de cortex van een lymfeknoop. Primaire follikels bevatten
ongestimuleerde B-cellen. Secundaire follikels bevatten ook gestimuleerde B-cellen.
Een secundair follikel is te herkennen als een collectie van cellen met een lichter centrum. Het
centrum wordt de germinal center (GC) genoemd en bevat geactiveerde B-cellen. Het germinal
center is omringt met een donkere laag (corona) waar ongeactiveerde B-cellen (M) zich bevinden.
Alle lymfatische organen bevatten reticulair bindweefsel en veel lymfocyten. Alleen de lymfeknopen
filteren lymfe!
Immunologische organen
Primaire lymfoïde organen:
• Foetale lever en milt
• Beenmerg
• Thymus
Secundaire lymfoïde organen:
• Lymfe knopen
• Milt
• MALT
• Generatie van de immuunrespons
Mucosa Associated LymfaticTissue (MALT)
De meeste lymfocyten bevinden zich in de muscosale oppervlakten (slijmvliezen) zoals de
amandelen, peyer’s plekken of verspreid. De MALT bestaat uit de;
• BALT (bronchus associated lymfatische tissue)
• GALT (gut associated lymfatische tissue); Lymfocyten van de GALT zijn georganiseerd in de
peyer’s plekken in de submucosa maar ook in de lamina propria van de villi en tussen in de
epitheel cellen van de villi
• Maar de blaas en vagina wand bevatten ook veel lymfocyten
Reticulair bindweefsel
Opgemaakt uit reticulaire cellen en een fragiel netwerk van reticulaire vezels. Functioneert door
sponsige stoma in de lymfeorganen (milt, lymfeknopen en beenmerg)
Thymus
De thymus is een lymfatische massa die in de anterior mediastinum voor het hart zit. Het
functioneert enkel in de jeugd en neemt af in grote met de leeftijd. De thymus produceert
thymosine. In de thymus worden T-cellen ontwikkeld en leren ze het verschil tussen lichaamseigen
en vreemd te onderscheiden.
Beenmerg
In het beenmerg worden bloedplaatjes, witte- en rode bloedcellen ontwikkeld. T-cellen gaan naar de
thymus om verder te ontwikkelen. B-cellen leren ze zich het verschil tussen lichaamseigen en vreemd
te onderscheiden. Andere leukocyten hoeven geen informatie.
,Totipontente stamcellen kan differentiëren tot elk
type cel, dit komt alleen voor in vroeg embryonaal
stadium. Pluripotente stamcellen kunnen in vele
cellen (weefsel) ontwikkelen en de hempoïetische
stamcel (HSC) kan alleen bloedcellen vormen.
Milt
De milt is een zacht orgaan wat zich aan de
linkerkant van buik bevindt en zit onder het diafragma en kronkelt zich aan de anteriorlaterale deel
van de maag. De milt maakt deel uit van het vaatstelsel, filters en opvang van het bloed. De milt
heeft twee functies; het verwijderen van oude erythrocyten in de rode pulpa en de activatie van het
immuunsysteem in de witte pulpa. De witte pulpa bestaat uit een T- en B-cel gebied. De B-cellen zijn
georganiseerd in follikels inde marginale zone en de T-cellen zijn georganiseerd rondom de
slagaderen in de PALS.
Amandelen
De amandelen zorgen ervoor dat infecties in de keel daar worden opgevangen en vernietigd worden.
Wanneer er een infectie is en de amandelen opzwellen heet dit tonsillitis.
Peyer’s plekken en de blinde darm
De peyer’s plekken en de blinde darm beschermen de darmen tegen bacteriën.
Het immuunsysteem; defensie mechanismen
Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen schadelijke elementen zoals bacteriën, virussen,
parasieten, moleculen en niet-lichaamseigen cellen. Het wordt gezien als een functioneel systeem in
plaat van een orgaan.
Er zijn twee regels waar het immuunsysteem zich aan houdt;
1. Herken en vernietig de vreemde (het NIET-ZELF)
2. Herken en spaar het eigen individu (het ZELF)
lymfocyten die eigen antigenen herkennen worden vernietigd voordat ze de primaire organen
verlaten.
Bij auto-immuunziektes worden lichaamseigen cellen gezien als niet-lichaamseigen en worden
afgebroken.
Defensie mechanismen
Het immuunsysteem heeft drie soorten defensie mechanismen. Twee van deze zijn niet specifiek: al
het ‘foreign’ wordt verwijderd. Bij een specifieke afweer past het immuun response zich aan de
‘foreigner’ maar kan niet gelijk werken, het moet eerst bekend worden met de vreemden.
,Aangeboren immuunsysteem; eerste linie
Huid; De hoornlaag beschermd tegen uitdroging en binnendringende micro-organismen. Epitheel
cellen in de epidermis zitten dicht op elkaar om de binnendringing tegen te gaan.
Respiratoire kanaal; Respiratoir epithelium is cilliated en word bedekt met mucus, mucus houdt
bacteriën, stof, fungi, etc. tegen. De cillia duwt de mucus uit de respiratoire kanaal en het wordt
opgehoest.
Lysozyme uitscheiding; Lysozyme is een enzym die bacteriën vernietigd.
Aangeboren immuunsysteem; tweede linie
Fagocyterende cellen
Fagocyten zorgen voor bescherming tegen infecties buiten de cel. Bijvoorbeeld bacteriële infecties.
(Extracellulaire infectie) :
• Macrofagen
o Fagocyteren bacteriën ------------------------------->
o Zit in veel weefsel
• Neutrofiel granulocyten
o Lijken om macrofagen maar zijn kleiner in grootte
o Zit in bloed en wordt naar de bron van infectie
gebracht
Natuurlijke killer cellen
Natuurlijke killer cellen lijken op lymfocyten (3e linie: adaptieve
immuunsysteem) maar zijn niet specifiek. Maakt deel uit van de
tweede linie. Kan geen fagocytose uitvoeren maar lyseren virus-
geïnfecteerde cellen en kanker cellen. Brengt bescherming tegen intracellulaire infecties (virus).
Chemicaliën met als functie:
Antibacteriëel, weefsel reparatie en activatie van immuuncellen.
Andere beschermende factoren: koorts.
Koorts is een respons wat er voor zorgt dat de ziekteverwekker doodmaakt (wanneer mogelijk).
Diapedesis
Immuuncellen kunnen uit bloedvaten gaan door over het endotheel te ‘rollen’. Door eiwitten kunnen
de granulocyten blijven plakken en kunnen later door het endotheel naar de plaats van infectie.
,Ontsteking response
Wanneer de eerste linie faalt en er een infectie plaats vindt komt de tweede linie. Bij de plek van de
infectie zal er een ontsteking response komen waardoor de infectie wordt opgeruimd. Als dit niet
gebeurt komt de derde linie aan de macht.
Adaptieve immuunsysteem; derde linie
Is een langzamer immuunrespons dan de eerste twee linie immuunrespons, het duurt een paar
dagen om te ontwikkelen. Het immuunrespons is gegenereerd in de secundaire lymfatische organen
(systematisch), hieronder vallen de lymfeknopen, milt en MALT.
De immuunrespons is antigeen specifiek en daarmee erg effectief. Ook is er sprake van ‘immunogical
memory’, wat er voor zorgt voor er een snelle respons bij een herhaalde infectie
Het adaptieve immuunsysteem is onder te verdelen in
humorale immuniteit en cellulaire immuniteit.
• Humoraal
o B-cellen
o Antilichaam productie
o Extracellulaire infectie
• Cellulair
o T-cellen (& macrofagen)
o Doden van intracellulaire infecties (virussen,
intracellulaire bacteriën)
Antigenen
Een antigen is een macromolecuul die het immuunsysteem kan activeren. Macromoleculen die
kunnen functioneren als antigenen zijn:
, Bacteriën, virussen en parasieten zijn antigenisch, want zij dragen de ‘foreign’ moleculen (antigenen).
Onze eigen cellen bevatten ook antigenen maar het lichaam herkent deze en valt dus niet aan.
De cellen van het adaptieve immuunsysteem
Alle lymfocyten worden geproduceerd in het beenmerg. De T-cellen rijpen in de thymus en B-cellen
in het beenmerg. Lymfocyten dat ‘self’ antigenen herkennen worden afgebroken voordat deze de
primaire organen verlaten. De lymfocyten worden geactiveerd in de secundaire lyfoïde organen.
Activatie van het adaptieve immuunsysteem door APC’s.
De APC cellen presenteren ‘pick up’ antigenen, dit is voor transport naar de dichtstbijzijnde
secundaire lymfoïde organen en presenteren deze aan de circulerende lymfocyten. Antigen-
specifieke lymfocyten worden op deze manier geactiveerd.
APC’s zijn:
• macrofagen (blijven in weefsel)
• B-cellen
• Dendritic cells (langerhans cellen in huid)
B-cellen
B-cellen produceren antilichamen tegen bacteriën en virussen (extracellulaire pathogenen). Dit is een
humoraal respons.
De antilichamen zijn ook B-cel receptoren en elke B-cel heeft één soort B-cel receptor en kan ook
alleen maar één soort antilichaam produceren. B-cellen kunnen grote aantallen antilichamen in het
bloed uitscheiden.
Clonale selectie van B-cellen
De clonale selectie van B-cellen heeft drie processen; activatie, proliferatie en differentiatie.
Wanneer een antigen molecuul wordt gedetecteerd door een bijhorende B-cel zal de B-cel zich snel
vermenigvuldigen en gaan ze differentiëren in memory cellen en plasma cellen. De memory cellen
zijn er zodat wanneer het antigen molecuul weer het lichaam binnen komt er een snellere response
zal zijn. De plasma cellen laten al hun antilichamen vrij en die gaan dan door het bloed om de
antigenen onschadelijk maken.
Antigenen en antilichamen
Een antigeen is een vreemde element en betekent letterlijk antilichaam aanmakende substantie.
Antilichamen kunnen onderverdeeld worden in monoclonale en polyclonole antilichaam.
Monoclonale antilichamen zijn antilichamen die uit één plasma cel worden gecloneerd. Een
polyclonale antilichaam zijn een mengsel van antilichamen tegen verschillende delen van antigen.
Antilichamen en hun functie
Antilichamen hebben twee regio’s; een variabele en constante. De variabele bind aan het antigen en
de constante bepaalt de functie. Antilichamen kunnen niet door het celmembraan en zijn daarom
alleen maar effectief op extracellulaire pathogenen.
Er zijn een oneindige hoeveelheid combinaties mogelijk in antilichamen.
Structuur
Antilichamen hebben vier polypeptide kettingen; twee zware, elke 400 aminozuren en twee lichte,
elk 200 aminozuren en de kettingen worden verbonden door disulfide bindingen.
Er zijn vijf verschillende subklassen: (MADGE)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmebouwman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
