In deze samenvatting worden trillingsbronnen & geluid, frequentie, geluidsgolven, mitose & meiose, (on)geslachtelijke voortplanting, geslachtskenmerken (zaadproductie, testosteron, oestrogeen, rijping eicellen...), de bevalling, het proces van zygote tot baby, genetische afwijkingen, vruchtbaarheid...
H6: Daar zit muziek in
1. Trillingsbronnen
Trillingen: veroorzaken geluid
Hoe langer de frequentie, hoe lager de toon
Hoe hoger de frequentie, hoe hoger de toon
Hoe meer trillingen, hoe hoger de toonhoogte
Hoe minder trillingen, hoe lager de toonhoogte
2. Geluid beweegt door een middenstof
Geluid = mechanische golf (middenstof nodig om voort te planten)
Geluidsgolven verplaatsen via verschillende middenstoffen:
- Lucht: kan horen uit welke richting geluid komt
- Vloeistof: hoge geluidssnelheid -> richtingsbepaling + onmogelijk
- Vaste stof: koper heeft hoge geluidssnelheid
Geluidsgolven: longitudinale golven
Trilrichting & voortbewegingsrichting bewegen in dezelfde richting
Oscilloscoop = apparaat dat de geluidsgolven zichtbaar maakt
Hoe hoger de frequentie, hoe dichter de golven op elkaar zitten f: frequentie
Formule frequentie: f = 1/T T: periode
3. Geluid en gehoor
- Geluiden bestaan uit sinusoïdale trillingen
- Geluid waarnemen: frequentie tssn. bepaalde grenzen liggen
Ondergrens Bovengrens
Mens 20 Hz 20 000 Hz (20 kHz)
Discodip = frequentie tussen 4 kHz en 8 kHz is niet goed hoorbaar (wegens gehoorschade)
3.1. Frequentiegebieden en-grenzen
- Infrasone geluiden = frequenties minder dan 20 Hz
Kan ze niet horen maar wel voelen
Aardbeving
- Ultrasone geluiden = frequenties hoger dan 20 kHz
Hondenfluitje, echografie...
3.2. Hoe luid is geluid?
VB: aanslaan snaar v.e. gitaar stil/luid
Frequentie: hetzelfde
Intensiteit geluid: verschillend
Grootheid die intensiteit weergeeft = intensiteitsniveau (geluidsdrukniveau)
! Uitdrukken in decibel (dB)
Meten met decibelmeter
, Menselijk gehoor: gevoelig
- Veel lawaai -> gehoorschade
- Door langdurige gehoorschade: tinnitus
Decibel menselijk gehoor
- 75 dB: geen gehoorschade
- 80 dB: schade vanaf 8u
- 83 dB: niet langer dan 4u luisteren
! Iedere keer het intensiteitsniveau groter wordt met 3 dB, moet de toegelaten luistertijd
gehalveerd worden
1 moto: 80 dB, 2 moto’s: 83 dB
! Bij verdubbeling v.d. afstand: -6 dB
4. Golfverschijnselen en geluid
4.1. Buiging en diffractie
Diffractie = geluidsgolven buigen om hindernis heen
Hoe hoger de golflengte, hoe sterker de buiging
4.2. Interferentie
Interferentie = samen- of tegenwerking van golven op dezelfde tijd en plaats
1. Constructieve interferentiegolven
= de amplitude wordt groter
2. Destructieve interferentie
= de amplitude wordt kleiner
4.3. Terugkaatsing en absorptie
- Golf botst tegen energie absorberend materiaal => golf w. grotendeels geabsorbeerd
Bv. isomo
- Nagalm ontstaat door weerkaatsing geluid tgn. wand
Nagalmtijd = tijd die nodig is om geluid volledig te laten uitsterven
4.4. Golven breken
Door overgang v. middenstof: voortbewegingsrichting veranderd
De golf breekt
Golven hebben versch. voortplantingssnelheid in versch. stoffen
, H1: Cellen delen: mitose en meiose
- Mitose
= celdeling
= voor 99% van de cellen
- Meiose
= de voorplantingscellen
1) Groei door deling: mitose
Haargroei
Haar: groeit 2-6 jaar => daarna 14 niet meer (haar is in rustpauze) => daarna uitvallen
Cyclus herhaalt zich steeds
Cyclus bij vrouwen duurt langer dan mannen
Kanker
- In gezond weefsel ontstaat gezwel
- Gezwel blokkeert de bouw v.d. andere weefsels
- Tumorcellen vormen nieuwe gezwellen
Kwaadaardig gezwel = het tast de andere weefsels aan en zaait uit
Goedaardig gezwel = het gezwel tast geen andere weefsels aan
INTERFASE
Interfase = langste fase van celcyclus
De celdeling is nog niet begonnen
De cellen zijn in rust (er wordt niet gedeeld)
1. Chromosomen: in ontrafelde toestand Chromosoom = lange streng in
= chromatinenetwerk celkern die opgebouwd is uit het
2. Duplicatie erfelijk materiaal (DNA)
Elk chromosoom deelt zich => de DNA streng wordt in 2
gesplitst
Centromeer = plaats waar 2
Door duplicatie: chromosoom is gesplitst in 2 chromatiden
chromatiden samenkomen
2 chromatiden zijn verbonden door centromeer
Mens: 2x23 chromosomen
Fase 1: PROFASE
1. Chromosomen krullen op en verkorten
2. Centrosomen splitsen + gaan naar polen Centrosoom: bestaat uit
3. Celkernmembraan valt uit elkaar 2 centriolen
Fase 2: METAFASE
1. Centrosomen: in de polen
Uit centrosoom -> microtubuli (fijne draden)
2. Microtubuli hechten vast aan centromeer (midden v.d. chromatiden)
3. Chromatiden: naar midden getrokken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper larahdegroote. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
