Samenvatting van differentiële psychologie aan de VUB. Gedoceerd door prof. Rossi in academiejaar . Samenvatting is normaal volledig. Had 17/20 in eerste zit.
,Contents
HOC........................................................................................................................................................4
1. Inleiding persoonlijkheidspsychologie...............................................................................................4
1.1. Klassieke theorieën.....................................................................................................................4
2. Dispositionele domein: persoonlijkheidstrekken over de tijd: stabiliteit vs. verandering..................6
2.1. Wat is persoonlijkheidsontwikkeling?.........................................................................................7
2.1.1. Twee vormen van stabiliteit.................................................................................................7
2.1.2. Persoonlijkheidsverandering: twee definiërende kwaliteiten..............................................7
2.1.3. 3 niveaus van analyse..........................................................................................................8
2.2. Stabiliteit van persoonlijkheidstrekken over de tijd....................................................................9
2.2.1. Stabiliteit van temperament gedurende de eerste levensjaren (baby & peutertijd)...........9
2.2.2. Stabiliteit doorheen kinderjaren........................................................................................10
2.2.3. Rangorde stabiliteit in volwassenheid...............................................................................12
2.3. Persoonlijkheidsverandering: enkele aspecten die meer opvallend zijn...................................14
2.3.1. Veranderingen in zelfwaarde gevoel van adolescentie naar volwassenheid.....................14
2.3.2. Sensatiebelustheid.............................................................................................................16
2.3.3. Cohorte effecten................................................................................................................17
2.3.4. Persoonlijkheidscoherentie over tijd: voorspelling van sociaal relevante uitkomsten.......18
2.3.5. Persoonlijkheidsfluctuatie..................................................................................................19
3. Biologisch domein: genen en persoonlijkheid.................................................................................20
3.1. Inleiding....................................................................................................................................21
3.2. Het menselijk genoom..............................................................................................................21
3.3. Controverse over genen & persoonlijkheid..............................................................................22
3.3.1. Doelen van gedragsgenetica..............................................................................................22
3.3.2. Methoden in gedragsgenetica...........................................................................................24
3.3.3. Belangrijkste bevindingen van gedragsgenetisch onderzoek.............................................26
3.4. Omgevingsinvloeden.................................................................................................................28
3.5. Moleculaire genetica................................................................................................................31
3.6. Gedragsgenetica, wetenschap, politiek & waarden..................................................................32
4. Biologisch domein: Fysiologische benaderingen van persoonlijkheid.............................................33
4.1. Inleiding, begrippen, en geschiedenis.......................................................................................33
4.2. Fysiologische maten in persoonlijkheidsonderzoek..................................................................34
4.3. Persoonlijkheidsdimensies met fysiologisch substraat.............................................................39
5. Biologisch domein: Evolutionaire benadering van persoonlijkheid.................................................49
5.1. Evolutietheorie.........................................................................................................................49
1
, 5.1.1. Basistheorie en principes...................................................................................................49
5.1.2. Producten van evolutionaire processen.............................................................................52
5.2. Evolutionaire psychologie.........................................................................................................53
5.3. 3 domeinen van toepassing:.....................................................................................................54
5.3.1. Menselijke natuur..............................................................................................................54
5.3.2. Geslachtsverschillen...........................................................................................................57
5.3.3. Individuele verschillen.......................................................................................................59
5.4. Beperkingen van evolutionaire benadering..............................................................................62
6. Cognitieve/ ervaringsdomein: Intelligentie......................................................................................64
6.1. Inleiding....................................................................................................................................64
6.2. Benaderingen & geschiedenis van intelligentie........................................................................67
6.2.1. Psychometrisch..................................................................................................................67
6.2.2. Cognitief-ervaringsgericht..................................................................................................75
6.2.3. Biologisch...........................................................................................................................75
6.3. Intelligentietesten.....................................................................................................................77
6.3.1. Stanford-Binet test & Weschler schaal..............................................................................77
6.3.2. Progressieve matrices van Raven (algemene intelligentie)................................................82
6.3.3. Moderne intelligentietesten..............................................................................................83
6.3.4. Andere benaderingen van intelligentietesten....................................................................83
6.4. Genetica, omgeving & etnische/ ras verschillen in intelligentie................................................84
6.4.1. Genetica.............................................................................................................................84
6.4.2. Omgeving...........................................................................................................................85
6.4.3. Ras.....................................................................................................................................86
7. Cognitieve/ ervaringsdomein: persoonlijkheid & Emoties...............................................................87
7.1. Inleiding....................................................................................................................................87
7.2. Twee belangrijke onderverdelingen.........................................................................................89
7.2.1. Toestand versus trek..........................................................................................................89
7.2.2. Categorieën versus dimensies............................................................................................89
7.3. Emotionele inhoud....................................................................................................................92
7.3.1. Dieper ingaan op specifieke emoties.................................................................................92
7.3.2. Emotionele stijl..................................................................................................................99
7.4. Hoe ervaren mensen emoties?...............................................................................................100
8. Sociale en culturele kennisdomein: persoonlijkheid en sociale interactie.....................................101
8.1. Selectie....................................................................................................................................102
8.2. Evocatie..................................................................................................................................106
8.3. Manipulatie.............................................................................................................................109
2
, 9. Geslacht, gender, en persoonlijkheid............................................................................................114
9.1. Wat betekent het man of vrouw te zijn?................................................................................114
9.2. De studie van geslachtsverschillen..........................................................................................114
9.2.1. Geschiedenis van de studie van geslachtsverschillen......................................................115
9.2.2. Effect grootte...................................................................................................................115
9.3. Theorieën van geslachtsverschillen........................................................................................116
9.3.1. Socialisatie & sociale rollen..............................................................................................116
9.3.2. Hormonale theorieën.......................................................................................................118
9.3.3. Evolutionair psychologische theorieën............................................................................119
9.3.4. Een geïntegreerd theoretisch perspectief........................................................................119
9.4. Geslachtsverschillen in persoonlijkheid..................................................................................120
9.4.1. Temperament bij kinderen..............................................................................................120
9.4.2. Big Five.............................................................................................................................120
9.4.3. 16 persoonlijkheidsfactoren............................................................................................121
9.4.4. Emoties: frequentie & intensiteit.....................................................................................122
9.4.5. Andere aspecten van persoonlijkheid..............................................................................122
9.4.6. Geslachtsverschillen bij depressie....................................................................................123
9.4.7. Geslachtsverschillen in jaloezie........................................................................................123
9.5. Mannelijkheid, vrouwelijkheid, androgynie & sekse rollen....................................................124
9.5.1. Gender (sekse) stereotypen.............................................................................................125
10. Cultuur en persoonlijkheid...........................................................................................................126
10.1. Inleiding................................................................................................................................127
10.1.1. Morele verschillen in cultuur.........................................................................................127
10.1.2. Doelen culturele persoonlijkheidspsychologie...............................................................127
10.2. Belangrijke benaderingen.....................................................................................................128
10.2.1. Uitgelokte cultuur..........................................................................................................128
10.2.2. Overgedragen cultuur....................................................................................................130
10.2.3. Culturele universaliteit...................................................................................................137
10.3. Emoties.................................................................................................................................137
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justinemichiels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
