INSTABILITEIT ELLEBOOG
INTRODUCTIE
- Elleboog = hinge met een grote excursie mogelijkheid
- 3 basisvoorwaarden voor een goed functionerende elleboog:
Mobiliteit
Stabiliteit
Pijnvrij
- Wanneer één van de 3 voorwaarden niet vervuld zijn, kan de patiënt een serieus
probleem hebben
MOBILITEIT
- 3 gewrichten:
Ulno-humeraal (UH): flexie-extensie
Radio-capitellair (RC): pronatie-supinatie
Proximaal radio-ulnair (pRU)
- Wanneer er iets mis is in de elleboog, kan ook de functie in de hand aangetast worden
- Wanneer ROM gaat afnemen, gaat ADL-functioneren verminderen → exponentiele
afname van de ruimte waarin je kan rijken zonder je hele lichaam te moeten gebruiken
-80% in functioneren indien ROM -50%
- ADL = 30-120° ROM
We hebben minstens 90° ROM nodig, maar dit is nog steeds een grote
beperking → je kan niet aan je eigen mind om te eten, tanden poetsen, …
Hoe meer ROM, hoe beter (zolang het niet voor instabiliteit zorgt)
- Elke operatie is een risico
Je weet niet wat de uitkomst kan zijn → er kan geen winst of zelfs een verlies
in ROM zijn en een toename in pijn
Wanneer de patiënt heel gemotiveerd is, kan het wel overwogen worden
Immobilisatie gaat snel leiden tot stijfheid en ankylose (ook bij kinderen)
STABILITEIT
- Bot → elk articulair oppervlak heeft een hoge congruentie met elkaar
- Kapsel (vooral anterieure deel)
- Ligamenten → gaan het gewricht omringen, vooral mediaal en lateraal
- Spieren → spieren van boven- en onderarm gaan het gewricht kruisen, wanneer de
statische stabiliteit faalt is het cruciaal dat dynamische stabiliteit wel in orde is
ELLEBOOG LETSELS IN SPORT
- Bovenhandse sporten, tennis, gymnastiek, contact sporten
- Chronisch: OCD (kinderen) en MUCL / VEO (volwassenen)
- Acuut: fractuur mediale condyl en PKRI (luxatie)
1
,PANNER – OCD
- Valgus stress door bovenhandse sporten
- Veel van deze stress gaat door de radius en capitatum
- Als je heel jong bent kan dit het hele capitatum aantasten en OCD veroorzaken door
avascularisatie
PANNER
- Osteochondrose capitatum
- Stoornis van de ossificatiecentra
- Necrose → regeneratie → hercalcificatie
- ≠ OCD → Panner komt op jongere leeftijd voor en heeft een andere uitkomst
Hoe jonger je bent, hoe groter de bot zone die aangetast is
Maar jongere kinderen hebben wel een betere regeneratie, dus betere
prognose
KLINISCH TEKENS
- Vage chronische pijn in de laterale elleboog
- Pijn verhoogd tijdens de sport ROM: gooien en ondersteuning (gymnastiek)
- Extensie verlies 5-20°
Heel veel kinderen hebben een hyperextensie van de elleboog
Bij enkele graden verlies, kan het dus lijken dat de extensie dus eigenlijk
normaal is → maar wel degelijk een verlies
Vergelijk dus beide ellebogen
- Zwelling
- Jongens > meisjes
- 7-12 jaar, piek 9 jaar (niet jonger dan 5 jaar)
- RAI (restitutio ad integrum) verwacht
Prognose is niet zo slecht doordat ze nog jong zijn en dus een goed regeneratie
vermogen hebben
Maar sommige ellebogen worden heel stijf → niet duidelijk waarom
EVOLUTIE
- Focale necrose
Subchondrale laesie
Overliggend kraakbeen
- RX fragmentatie van epifyse van capitatum
Stukken relatieve sclerose → afwisselende reductie in densiteit
Geen losse lichamen (bot of kraakbeen) → dus gewoonlijk geen locking
- MRI: oedeem en ischemie
- US: zwelling
- Zelden blijvende vervorming of instorting
2
, - Revalidatie: symptomatisch, activiteit aanpassingen
Vragen om de uitlokkende sport te stoppen om overbelasting te verminderen
Als ze blijven verder doen, gaan deformatie en pijn toenemen → minder goede
prognose
OCD (OSTEOCHONDROSE DISSECANS)
- “little league elbow”
- “Inflammatie” van bot en kraakbeen + kraakbeen fragmenten in het gewricht
Er kan wel een loose body in de gewricht ruimte zitten
Pijn, locking en verlies van ROM die meer uitgesproken is dan bij Panner
- Geen inflammatoir proces
- Necrose subchondraal bot
- Verlies van kraakbeen ondersteuning
- Zeldzaam: 6% van alle OCD is in de elleboog
KLINISCHE TEKENS
- Vage chronische pijn:
Toename tijdens sporten (werpen/steun)
Beter na rust
- Onduidelijke lokalisatie → 79-90% heeft laterale elleboog pijn
- Extensieverlies in 90% (ook flexie kan aangetast zijn)
- Zwelling 5-20%
- Zelden: crepiterend gewricht, pijn bij palpatie
- 10-16 jaar (nadat capitatum volgroeid is)
EVOLUTIE
- RX: defect te zien van capitatum
- MRI: helpen in de diagnose en prognose
Prognose heeft te maken met de grootte van de loose body
Hoe groter het fragment, hoe minder goed de prognose
- Locking en klikken door de losse fragmenten
- Genezing kan jaren duren
- Ravalidatie: symptomatisch
ETIOLOGIE
Er zijn drie theorieën over de oorzaak van OCD:
- Ischemie
Haraldsson: vasculaire limitatie van distale humerus, rond 5-19 jaar
Omwille van valgusstress gaat de doorbloeding naar capitatum minder goed
zijn
Op jonge leeftijd is de beperking groter doordat de groeiplaten nog aan het
sluiten zijn
3
, - Trauma
OCD wordt amper gezien bij kinderen die geen sport doen
Repetitieve bewegingen bij bovenhandse sporten en gymnastiek
RC compressie/schuiven door extensie en pronatie
- Genetisch
Incidentie van OCD: 4,1/1000, maar indien in de familie → 14,6% kans
Meerdere gewrichten
Multipele epifysaire dysplasie
Als het langs één kant voorkomt, is er een grotere kans dat het ook aan de
andere kant gaat voorkomen
DIAGNOSE
- RX
Onregelmatigheden, botdefect, sclerose
Losse fragmenten (30% zichtbaar)
Afvlakking van capitatum
Radius kop is vergroot → subluxatie
Vroegtijdige groeistop
Sequelen (artritis)
- MRI: onstabiele laesie → vloeistof onder kraakbeen
- (CT)
BEHANDELING
- Conservatief:
Relatieve rust (weken tot maanden stoppen met uitlokkende sport, tot 6-8
weken pijnvrij)
RICE: rust, ijs, compressie, hoogstand
NSAID
Splinting (3-4 weken gips)
- Chirurgie: arthroscopie (om te helpen, niet om te helen)
Losse fragmenten
▪ Pijnlijk
▪ Als het fragment in het gewricht geklemd is kan het kraakbeen verder
beschadigen → artritis veroorzaken op lange termijn
▪ Door fragment te verwijderen kan locking vermeden worden
4
