DEEL 1: Samen met ouders opvoeden
Wat maakt opvoeding moeilijk?
Economische druk, opvoeding zien bij vrienden, niet op één lijn met je partner, te veel info, jezelf
schamen.
Wat beïnvloed de manier waarop ouders opvoeden?
Eigen opvoeding, partner, economische situatie, referentiekader, studierichting/job.
Wat is opvoeden?
Opvoeden is een transactioneel proces.
Er zijn verschillende factoren voortdurend in wisselwerking zijn met elkaar:
1. Factoren eigen aan het kind (temperament, aanleg, gender)
2. Aan de opvoeder (competenties, eigen opvoeding, origine)
3. Contextfactoren (sociale netwerken, woonsituatie, beschikbaarheid voorzieningen).
Er zijn verschillende modellen om naar opvoeding te kijken:
Sociaal-ecologisch model van Bronfenbrenner
Model van Hellinckx (zie deel 6)
Balansmodel van Bakker
Bronfenbrenner
= invloed van directe en indirecte sociale omgevingen op de ontwikkeling van het kind
Gevolg: opvoeders hebben een belangrijke rol op de ontwikkeling van kinderen en dat hun
opvoedingsideeën, vaardigheden, persoonskenmerken en levensomstandigheden aandacht
verdienen.
samenwerking tussen opvoeders, thuis, school en de buurt. “It takes a village to raise a child”
1
,MICROSYSTEEM: Relaties tussen het kind en de directe omgeving.
Bv. ouders, broers/zussen, KO, school,…
MESOSYSTEEM: Beïnvloeding tussen verschillende microsystemen.
Bv. scheiding van de ouders – gedrag op school, eetgewoonten thuis - eetgewoonten KO,…
EXOSYSTEEM: Sociale omgeving die het kind rechtstreeks beïnvloeden.
Bv. werksituatie ouders, financiële situatie,…
MACROSYSTEEM: Gedeelde veronderstellingen in de maatschappij.
Bv. geloof, politiek, wetten,…
CHRONOSYSTEEM: Veranderingen in de tijd die invloed hebben.
Bv. schoolleeftijd
Pagina 16: voorbeeld examenvraag overgewicht
Balansmodel Bakker
2
, DEEL 2: Ouderbetrokkenheid in het Vlaams Beleid
Kinderopvang
Participatie van ouders en kinderen = vanzelfsprekend.
Ouderparticipatie in het belang van kinderen, ouders en begeleiders.
MeMoQ: meten en monitoren van de kwaliteit
Pedagogisch Raamwerk = visietekst over de kwaliteit van KO
Zelfevaluatie instrument met 6 dimensies:
1. Welbevinden
2. Betrokkenheid
3. Emotionele ondersteuning
4. Educatieve ondersteuning
5. Omgeving
6. Relatie met gezinnen
Wat doet de KO voor ouders, wat staat er in het PR?
o Samen opvoeding gestalte geven
= respect voor de opvoeding van ouders en in onderling overleg verderzetten
o Verbreden van de gezinsopvoeding
= andere ervaringen opdoen dan thuis, informationele, materiele, emotionele en sociale
steun
o Maatschappelijke participatie mogelijk maken
= deelnemen aan de SL
o Erkennen van en bijdragen tot verbondenheid
= eigen netwerk verbreden
Hoe kijkt de KO naar gezinnen?
o Competente gezinnen
= uitgaan van de kracht van gezinnen, hen als eerste opvoeders zien
o Wederkerige relatie
= aandacht en respect voor elkaars beleving en betekenisverlening, open en eerlijke
communicatie
o Mensen verbinden
= uitbouw van informele contacten
Handelen ten aanzien van gezinnen?
o Medewerkers en gezinnen leren elkaar kennen: wederzijds wenproces
o Inspraak van en systematisch overleg met gezinnen: wensen, bevindingen, zorgen en vragen
van ouders bekend maken, inspraak in de werking
3
, Zelfevaluatie instrument: volgende items
o Wederzijdse kennismaking
= hoe nieuwe ouders kennismaken met de opvang en omgekeerd
o Wederzijdse communicatie
= over het geven van informatie aan ouders en omgekeerd
o Inspraak
= kansen die ouders krijgen om hun mening te uiten en hoe je daarmee rekening houdt
o Steun
= hoe je ouders ondersteunt in hun rol als opvoeder
o Respect voor de maatschappelijke diversiteit
= positieve aandacht voor de verschillen in de SL
Decreet Preventieve Gezinsondersteuning
In dit decreet is er plaats voor opvoedingsondersteuning aan gezinnen en activiteiten die ontmoeting
vergemakkelijken tussen gezinnen uit de buurt.
Residentiële jeugdzorg
Lange tijd hadden ouders geen inspraak. Ze werden vaak gezien als de oorzaak van het probleem en
een obstakel voor de ontwikkeling. Hulpverleners waren de experts.
Jaren 60: Democratiseringsgolf = ouders werden voor het eerst meer als partners gezien.
Jaren 80: VIRK en inzichten uit de psychologie rol van ouders neemt toe, het kind heeft het recht
om een band met zijn ouders op te bouwen.
Jaren 90: beleidsdocumenten hebben veel aandacht voor de rol van ouders in de residentiële
kinderzorg. Meer en meer gezinsgericht werken.
Groepsopvang schoolkinderen
Erkenningsvoorwaarden van K&G voor de groepsopvang:
Er moet ten allen tijden een aanspreekpunt zijn voor ouders
Betrokkenheid en participatie van ouders is belangrijk
Ouders mogelijkheid geven de werking en tevredenheid te evalueren
Regelmatig overleggen over pedagogische aanpak
Toegang verlenen tot alle opvangruimtes
Onderwijs
Participatie van ouders kan verschillende vormen aannemen.
Bv. Oudervereniging of ouderraad ( streven naar een weerspiegeling van de schoolpopulatie!!)
COB: ‘De ouder is het best geplaatst om iets te vertellen over zijn kind; het schoolteam over het
onderwijs. In beide leefwerelden staat het kind centraal. Omdat het om verschillende leefwerelden
gaat, met elk hun eigen waarde, en invloed op elkaar, is ontmoeting belangrijk als moment van
wederzijdse erkenning en verrijking. Ontmoetingen kunnen plaats hebben aan de schoolpoort, tijdens
oudercontacten, tijdens schoolfeesten, buurtcontacten.’
de school creëert de randvoorwaarden en stimuleert de ouders.
4