PERSOONSVORM
-1 persoonsvorm is enkelvoudige zin, 2 is samengesteld.
-Verander de tijd van de zin.
-Verander het onderwerp van de zin in meervoud of enkelvoud en ga na welk werkwoord er mee verandert.
-Maak de zin vragend en ga na welk werkwoord vooraan komt te staan.
‘JE’ ALS ONDERWERP
-Als ‘je’ het onderwerp is en achter persoonsvorm staat, dan wordt GEEN -t toegevoegd, ‘je’ moet ook vervangen
kunnen worden door ‘jij’.
‘JE’ ALS LIJDEND VOORWERP EN MEEWERKEND VOORWERP
-Als ‘je’ achter persoonsvorm staat en NIET vervangen kan door ‘jij’, maar wel door ‘jou’, dan kan ‘je’ meewerkend
voorwerp of lijdend voorwerp zijn en krijgt de persoonsvorm alleen -t in de tweede of derde persoon enkelvoud.
‘JE’ ALS WEDERKEREND VOORNAAMWOORD
-Als ‘je’ achter persoonsvorm staat en NIET vervangen door ‘jij’, maar wel door ‘jezelf’, dan kan ‘je’ een
wederkerend voornaamwoord zijn en krijgt de persoonsvorm alleen -t in de tweede of derde persoon enkelvoud.
‘JE’ ALS BIJVOEGELIJK VOORNAAMWOORD
-Als ‘je’ achter de persoonsvorm staat en NIET vervangen door ‘jij’ of ‘jou’, maar wel door ‘jouw’, dan kan ‘je’
bijvoeglijk naamwoord zijn en kan ‘je’ vervangen worden door ‘zijn’.
TEGENWOORDIGE TIJD
-Als ‘je’ of ‘jij’ als onderwerp achter de persoonsvorm staat en in gebiedende wijs schrijf je GEEN -t.
Enkelvoud
1e persoon ik (geschreven) stam
2e persoon je, jij, u stam + t
3e persoon hij, zij, het stam + t
Meervoud
1e persoon wij infinitief
2e persoon jullie infinitief
3e persoon zij, ze infinitief
VERLEDENTIJD ZWAK
-Als de eigenlijke stam eindigt op -t, -x, -k, -f, -s, -ch, -p, dan schrijf je de geschreven stam + -te(n).
-Als de eigenlijke stam NIET eindigt op -t, -x, -k, -f, -s, -ch, -p, dan schrijf je de geschreven stam + -de(n).
VERLEDENTIJD ZWAK MET VALSE ‘F’ OF ‘S’
-Omdat de eigenlijke stam eindigt op -v of -z en deze letters NIET voorkomen in ’t ex-kofschip, is de laatste letter
van het voltooid deelwoord een -d.
infinitief verleden tijd
reizen reisde
peinzen peinsde
zweven zweefde
beroven beroofde
VERLEDENTIJD STERK (HALF-ONREGELMATIGE VERVOEGINGEN)
-Het half-onregelmatige werkwoord eindigt in de verleden tijd op -te of -de en bij het voltooid deelwoord op -en, er
is GEEN sprake van klinkerverandering (bakken, bakte, gebakken).
-Bij het half-onregelmatige werkwoord is er in de verleden tijd sprake van klinkerverandering, het voltooid
deelwoord eindigt op -d (jagen, joeg, gejaagd).
VERLEDENTIJD STERK (GEHEEL ONREGELMATIGE VERVOEGINGEN)
-Bij geheel onregelmatige werkwoorden verandert de klinker (en soms ook de medeklinker) in de verleden tijd en
eindigt het voltooid deelwoord op -en (sterven, stierf, stierven, gestorven).
VOLTOOID DEELWOORD
-Als de laatste letter van de stam van het werkwoord één van de medeklinkers van 't ex-kofschip is, dan krijgt het
voltooid deelwoord een -t.
, ’T EX- KOFSCHIP
-Als de laatste letter van de eigenlijke stam van het werkwoord een van de medeklinkers van 't ex-kofschip is,
krijgt de verleden tijd -te(n) en het voltooid deelwoord van dat werkwoord een -t.
VOLTOOID DELLWOORD ALS BIJVOEGELIJK NAAMWOORD
-Als we het voltooid deelwoord gebruiken als bijvoeglijk naamwoord, moeten we het soms verbuigen, schrijf het
dan zo kort mogelijk.
-Voltooide deelwoorden worden vaak bijvoeglijk gebruikt en staan voor zelfstandige naamwoorden.
-Als een voltooid deelwoord eindigt op -en, dan schrijf je ook -en als je dit voltooid deelwoord als bijvoeglijk
naamwoord gebruikt.
geslachte vee Het voltooid deelwoord is geslacht. Na verbuiging GEEN verdubbeling van de
verfriste kamer medeklinker.
geprijsde artikelen
verbrande kerstbomen
vergrote foto Het voltooid deelwoord heeft een lange klinker (vergroot). Na verbuiging wordt de lange
verbrede weg klinker met één teken geschreven (de vergrote foto), net als bij gewone bijvoeglijke
naamwoorden (een grote foto).
gedode soldaat
gehate dictator
gewitte muur Het voltooid deelwoord heeft een korte klinker (gewit). Na verbuiging verdubbelen we de
geredde zwemmer -t of -d om een verkeerde uitspraak te voorkomen (de gewitte muur), net als bij gewone
bijvoeglijke naamwoorden (het witte gezicht).
gejatte fiets
gerotte peer
ONVOLTOOID DEELWOORD
-Bestaat uit het hele werkwoord + -d of -de en ook in samenstellingen kan een onvoltooid deelwoord staan.
-Vaak gebruikt als bijvoeglijk naamwoord of bijwoord.
VERVOEGING ENGELSE WERKWOORDEN
-Hoor je in de verleden tijd een -t, dan is het voltooid deelwoord met een -t en hoor je een -d, dan schrijf je het
voltooid deelwoord met een -d.
-Als de Engelse stam eindigt op -e, blijft de -e behouden (race - racen - hij racet - hij racete).
-Als de stam van het werkwoord eindigt op een klinker, krijgt de verleden tijd -de en eindigt het voltooid deelwoord
op -d.
SCHEIDBAAR EN NIET-SCHEIDBAAR SAMENGESTELDE WERKWOORDEN
-Werkwoorden die bestaan uit een werkwoordelijk deel en een niet-werkwoordelijk deel (‘doorstaan’, ‘door’ is het
niet-werkwoordelijke deel en ‘staan’ is het werkwoordelijke deel).
-Niet-werkwoordelijke deel is een woord dat ook als los woord voorkomt, een bijwoord, bijvoeglijk naamwoord of
een zelfstandig naamwoord of een voorvoegsel (‘achtervolgen’, ‘achter’ is een bijwoord en ‘ontkennen’, ‘ont’ is
voorvoegstel).
-Scheidbaar samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden waarvan het niet-werkwoordelijke deel los kan staan
van het werkwoord (afwisselen kan gescheiden worden door wisselde… af).
-Niet-scheidbaar samengestelde werkwoorden zijn werkwoorden waarvan de delen niet gescheiden kunnen
worden en vormen dus één geheel (behalen kan niet gescheiden worden).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nvdv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.