In deze samenvatting heb je een makkelijk overzicht van alle belangrijke stof uit het hoofdstuk 'Pluriforme samenleving'. De begrippen zijn dikgedrukt zodat het overzichtelijk is.
1. Verschil en verdraagzaamheid
Paragraaf 1 - De langzame eenwording van Nederland
Er zijn veel beschrijvingen van Nederland. Ze gaan over de vrijheidsdrang en over het
verlangen naar ordening. Beide doelstellingen gaan niet makkelijk samen, want het streven
naar orde leidt snel tot inperking van de vrijheid. Een pluriforme samenleving is een land
waarin verdraagzaamheid bestaat ondanks – of dankzij – verschillende sociale klassen,
godsdiensten en levensstijlen. Nederland – 1648.
Samenhang in Nederland brengen was lastig want zelfstandigheid van steden en gewesten
was sterk. De onderlinge toenadering tussen de inwoners van het nieuwe land verliep traag.
Veel mensen bleven buitenstaanders. De nieuwkomers uit alle delen van de wereld hebben de
diversiteit in de periode vanaf 1945 versterkt. Bij de eenwording van Nederland hebben
communicatiemiddelen een belangrijke rol gespeeld; pas toen de afstanden kleiner
werden, raakten de inwoners meer betrokken en begonnen zich met elkaar te verbinden. Pas
op 1 mei 1909 werd overal dezelfde tijdsrekening ingevoerd. Dat was een symbool dat er
een gevoel van saamhorigheid ontwikkelde.
Paragraaf 2 - Zijn wij tolerant?
De morele geografie van Nederland: het dicht op elkaar leven van mensen op een klein
grondgebied heeft invloed op de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Gecombineerd
met het pluriforme karakter van de samenleving maakte was tolerantie noodzakelijk. Dit was
een pragmatische keuze: de bestuurders realiseerden zich hoe kwetsbaar de
maatschappelijke vrede was in een land met religieuze minderheden.
Tolerantie in die tijd: het oogluikend toelaten van iets wat eigenlijk verboden was. Vrijheid
van geweten bestond wel, je mocht er bepaalde denkbeelden op na houden. Toch konden
die niet zomaar in het openbaar worden geuit. Dus ook al was Nederland verdraagzamer dan
veel andere landen in die tijd, de openheid voor verschillen was beperkt.
Toch zat er een principiële kant aan tolerantie. Velen waren ervan overtuigd dat er een
vrijheid moest zijn van denken, mensen hadden recht op hun eigen geweten. Zo was
Nederland een vrijplaats voor dissidenten uit andere landen.
Paragraaf 3 - Democratie van natte voeten
De begrippen poldermodel en pacificatiedemocratie geven aan dat het in een land van
minderheden vaak om compromissen gaat en dat de politiek een kwestie van schikken en
plooien is. Vaak ik die traditie van conflictoplossing door overleg in verband gebracht met de
strijd tegen het water, die dwong tot samenwerking om niet kopje-onder te gaan.
We zien in de Nederlandse geschiedenis het pluriforme karakter van de samenleving steeds
samengaan met een hang naar matiging en het sluiten van compromissen. Er is voortdurend
gezocht naar een middenweg, die samenging met een neiging tot conformisme: het
verlangen om zich aan te passen aan de opvattingen en gedragingen van de meerderheid in
de samenleving.
Paragraaf 4 - Gepolariseerde tijd
Sinds de eeuwwisseling is de Nederlandse samenleving in een stoomversnelling geraakt en
lijkt er weinig meer over van de gelijkgestemdheid en
Verdraagzaamheid. In deze periode is het politieke en sociale conflict sterker geworden.
Een van de oorzaken is de toegenomen globalisering, afhankelijkheid van landen. Voordelen:
toenemende handel. Nadelen: tegenstellingen, opkomst van landen leidt tot concurrentie.
Politiek: kiezers voelen zich minder thuis bij de traditionele partijen die geneigd zijn het
compromis te zoeken. Deze polarisatie heeft geleid tot een verhevigde politieke en
maatschappelijke onzekerheid in de omgang met culturele verschillen. Volgens velen staat de
sociale cohesie in Nederland onder druk, het vertrouwen van burgers in elkaar in de
overheid zou afbrokkelen, de maatschappelijke samenhang zou steeds minder worden.
,2. Cultuur en identiteit
Paragraaf 1 - Wat is een cultuur?
Met cultuur bedoelen we alle waarden, normen en andere aangeleerde kenmerken die de
leden van een groep of samenleving met elkaar gemeen hebben en als vanzelfsprekend
ervaren. Een cultuur is tegelijk over langere tijd gezien ook aan verandering onderhevig, bijv.
geloof, rechten van kwetsbare groepen, slavernij.
Paragraaf 2 - De functies van cultuur
Cultuur bepaalt een deel van je persoonlijkheid. Wie je bent en hoe je jezelf ziet wordt mede
gevorm door de cultuur waarin je bent opgegroeid. Daarnaast hebben mensen door hun
cultuur een gemeenschappelijk referentiekader met deels dezelfde normen, waarden en
gewoonten. Daardoor begrijpen ze elkaar en kunnen ze gedachten en gevoelens uitwisselen.
Tenslotte werkt cultuur gedrag regulerend, het doet het gedrag van mensen geordend en
voorspelbaar verlopen.
Om een hele samenleving goed te laten functioneren, moet er een minimum aan
gedragsregels en normen en waarden zijn waar iedereen het over eens is. We noemen dit de
dominante cultuur, het geheel van waarden, normen en kenmerken dat door de meeste
mensen binnen een samenleving wordt geaccepteerd. Als een specifieke groep eigen
waarden, normen en andere kenmerken ontwikkelt die afwijken van de dominante cultuur,
spreken we van een subcultuur. Bijna iedereen in een samenleving behoort tot een
subcultuur. Culturen liggen niet voor altijd vast en ook dominante culturen veranderen. Deze
veranderingen binnen de dominante cultuur vinden meestal plaats onder invloed van
subculturen en tegenculturen. Hiermee worden groepen aangeduid die zich verzetten tegen
(delen van) de dominante cultuur of daar zelfs een bedreiging voor vormen.
Paragraaf 3 - Hoe wordt cultuur overgedragen?
De belangrijkste kenmerken van een cultuur worden telkens aan nieuwe leden overgedragen
via socialisatie, het proces waarbij iemand bewust en onbewust de waarden, normen en
andere cultuurkenmerken van zijn groep krijgt aangeleerd. Socialisatie vindt vooral plaats via
intimidatie.
De overheid en media zijn socialiserende instituties, omdat zij beiden een grote invloed
hebben op het denken en het gedrag van mensen. Het socialisatieproces vindt plaats door
middel van sociale controle, de manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich
aan de geldende normen te houden. Als die gebaseerd is opgeschreven regels zoals wetten
noemen we dit formele sociale controle. Bij beleefdheidsvormen andere ongeschreven regels
spreken we van informele sociale controle. Sociale controle vindt plaats In de vorm van
positieve en negatieve sancties.
Door socialisatie voelen mensen zich verwant met de dominante cultuur van kleinere
groepen. Dit proces van groepsidentificatie heeft tot gevolg dat onze persoonlijkheid of
identiteit voor een deel bestaat uit sociale elementen. Door de vervlechting van persoonlijke
karakter trekken met sociale aspecten ontwikkelt ieder mens zich tot een unieke
persoonlijkheid.
Paragraaf 4 - Waarin verschillen culturen?
5 dimensies waarin culturen van elkaar verschillen:
- Machtsafstand
De omgang met gezag in een cultuur: hoe gelijk of ongelijk zijn de relaties?
- Individualisme vs. collectivisme
De mate waarin individuen zich deel voelen van groepen.
Individualistische maatschappij - banden tussen mensen zijn over het algemeen vrij los.
Collectivistische maatschappij - mensen horen vanaf de geboorte al bij een sterke en
hechte groep
- Masculiniteit vs. feminiteit
De rolverdeling tussen mannen en vrouwen in de maatschappij.
Masculiniteit – de wereld van mannen en vrouwen is duidelijk gescheiden
Feminiteit – vrouwelijke en mannelijke taken lopen min of meer in elkaar over
- Onzekerheidsvermijding
, De mate van angst voor de toekomst binnen een samenleving.
- Oriëntatie op de lange afstand vs. korte termijn
De mate waarin de maatschappij gericht is op de toekomst of juist meer op het heden.
Paragraaf 5 - De betekenis van vooroordelen
Etnocentrisme volgens socioloog Sumner: ‘Een manier van kijken waarbij de eigen groep
wordt gezien als het middelpunt van alles en de anderen worden daaraan afgemeten.’ Een
vooroordeel is onontkoombaar: iedereen heeft vooropgezette meningen over andere
groepen of culturen.
Maar er zijn ook verschillen tussen mensen: er zijn mensen die eerder dan anderen de neiging
hebben om zich af te zetten tegen groepen waartoe zij zelf niet behoren. Onzekerheid is
daarbij een sleutelbegrip. Zulke vooroordelen kunnen uitlopen tot vijandigheid ten opzichte
van mensen die niet tot de eigen etnische groep behoren, we spreken dan van xenofobie.
3. Immigratieleden vergeleken
Paragraaf 1 - Lange geschiedenis van immigratie
De redenen om je land te verlaten noem je pushfactoren. De redenen om daar een land toe
te komen noem je pullfactoren.
Dat migratie een heel moeilijke stap is zien we aan de mythe van terugkeer. Veel migranten
leven met het idee dat ze een aantal jaren weg van huis gaan om geld te verdienen en dan
weer terugkeren. Soms gaat het ook zo, maar voor het merendeel van de migranten lijkt er
geen weg terug te zijn.
Paragraaf 2 - Terminologie
Nederland is door de naoorlogse immigratie zeer aan het veranderen. Wanneer we de
migrantengezinnen bekijken dan gaat het inmiddels om meer dan 20 procent van de
bevolking. In de grote steden ligt dat aandeel veel hoger. Het CBS beschouwde iemand als
allochtoon wanner hij/zij zelf, of ten minste één van de ouders in het buitenland is geboren.
Tegenwoordig wordt er gesproken van inwoners met een migratieachtergrond.
Autochtoon is iedereen die in Nederland is geboren en van wie de (groot)ouders ook hier zijn
geboren en opgegroeid.
Langzamerhand ontstond er steeds meer discussie, want het is natuurlijk niet
vanzelfsprekend om een kind dat hier is geboren als allochtoon te omschrijven, alleen maar
omdat zijn/haar ouders ergens anders vandaan komen. Dan worden de kinderen gezien als
een onderdeel van de migratiegeschiedenis van hun vader/moeder, terwijl het natuurlijk
een groot verschil maakt of je eerst in een ander land bent opgegroeid en dan hier naartoe
komt of dat je hier bent opgegroeid.
Paragraaf 3 - Internationale vergelijkingen
De VS, Canada en Australië worden omschreven als de klassieke immigratielanden, omdat
hun samenlevingen vanaf het begin zijn gevormd door de komst van migranten. Het begin
van deze nieuwe samenlevingen ligt in een hardhandige kolonisering door de Europese
migranten, de verdringing en uitroeiing van de oorspronkelijke inwoners.
Allereerst valt de herkomst van de migranten op. Tot in de jaren zestig was er veel ruimte
voor immigratie uit Europese landen. Zowel in Australië als in Canada golden lange tijd
radicale overwegingen bij de selectie van migranten.
Ook de VS beginnen al vroeg met een regulering van de migratie. In het begin vooral gericht
tegen de Aziatische migratie. Rond 1900 kwamen er in de VS steeds meer immigranten uit
Italië, Polen, Rusland en uit de Balkan. Vanaf 1924 werd er in de VS sterk gestuurd op
immigratie enkel uit het westen en noorden van Europa.
Mede dankzij de burgerrechtenbeweging en de dekolonisering worden vanaf de jaren zestig
deze raciale criteria stap voor stap losgelaten. In Australië domineert, net als in Canada, vanaf
het einde van de jaren zeventig de Aziatische migratie. De VS kennen sinds de jaren zestig
naast de Aziatische immigratiestroom ook veel volksverhuizers uit Latijns-Amerika. In alle drie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravisser4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
