Sociaal-cultureel werk
Het werkveld van de Sociaal Cultureel Werker
• Sociaal cultureel volwassenenwerk:
• Vormingsinstellingen: Vormingpluscentra, Natuurpunt…
• Verenigingen: Amnesty International, Cavaria, KVG, Gezinsbond, KVLV…
• Bewegingen: kif kif, Eva, de wakkere burger…
• Lokaal cultuurbeleid: Cultuurcentra, openbare bibliotheken…
• Jeugdwerk:
• Werking vr maatschappelijk kwetsbare jongeren/jeugdwelzijnswerk: Ajko, Groep
Intro, LEJO, VZW Jong .
• Landelijk georganiseerde jeugdverenigingen: Chiro…
• Cultuureducatieve verenigingen: Passerelle vzw, Larf! Vzw.
• Brede school
• Cultureel werk: Openbare bibliotheken, cultuurcentra…
• Kunsten en cultureel erfgoed: Educatieve werking musea, sociaalartistieke projecten,
cultureel erfgoed…
• Welzijn & maatschappij: Samenlevingsopbouw.
• Mondiale uitdagingen: 11 11 11, studio globo…
Wat is het verschil tussen sociaal culturele praktijken en sociaal cultureel werk?
“Een sociaal-culturele praktijk is een intentionele en methodisch onderbouwde activiteit of actie
waarbij mensen en groepen elkaar ontmoeten en samen tot doelgericht handelen komen. Dat
handelen betreft processen van vorming en vernieuwing van individuen, groepen en de samenleving
met als uiteindelijk doel die samenleving (meer) democratisch, inclusief en duurzaam te maken.
Typisch aan een sociaal-culturele praktijk is dat ze plaatsvindt met en door de individuele burgers”.
Sociaal cultureel werk is “het geheel van activiteiten, praktijken en processen die zowel een sociaal
als een cultureel karakter hebben en die streven naar een samenleving waarin iedereen (individuen
en groepen) zich kan ontwikkelen in functie van maatschappelijk en cultureel functioneren en
participeren”
=> SCW = sociaal culturele praktijk met professionalisering + formalisering + overheidsregulering. 3
elementen in meerdere of mindere mate aanwezig, maar ALTIJD aanwezig om SCW te kunnen zijn
Vb. vaak initiatieven die starten als SCpraktijk en uitgroeien tot SCW (door subsidies aan te vragen,
…)
Bv. Overheidsregulering: strenge reglementering
,Binnen SCW staat ‘participatie’ aan de samenleving voorop. Welke types participatie worden in de
cursus onderscheiden van elkaar?
Participatie staat centraal. Verschillende types participatie:
- Culturele participatie
- Maatschappelijke participatie
- Sociale participatie
- Politieke en beleidsparticipatie
Culturele participatie = deelname aan kunst en cultuur
Maatschappelijke participatie = deelnemen aan formele maatschappijgeoriënteerde organisaties
Sociale participatie = deelnemen aan informele netwerken
Politieke en beleidsparticipatie = deelnemen aan politiek en beleid bv. Jeugdraad
Doel = ontwikkeling en vernieuwing van individu én maatschappij
= realisatie democratische, solidaire, inclusieve, duurzame samenleving
Welk soort samenleving staat voor SCW voorop?
democratische, solidaire, inclusieve, duurzame samenleving
Hoe verhouden de ‘rollen’ en ‘functies van het SCW zich ten opzichte van elkaar?
Staat
markt
individu
Wat omschrijven de maatschappelijke rollen van het SCW?
Omschrijven verhouding en omgang van sociaal-cultureel werk met brede samenleving
Welke drie rollen vervullen sociaal-culturele organisaties? - Noem op. - Leg grondig uit (ook soorten
burgerschap dat ze beogen opnoemen). - Kunnen herkennen in voorbeelden of zelf voorbeelden/rol
kunnen opnoemen.
Verbindende rol -> invoeren
Kritische rol -> bevragen
Laboratoriumrol -> veranderen van culturele en maatsch. Normen, standaarden en instituties
,Middenveld = samenlevingsmaker -> sociale vernieuwing is essentieel kenmerk van deze rol!
, Middenveld als kritische stem in democratie: stelt kritische vragen over de overheid en de
economische wereld
Recent hernieuwde aandacht voor opeisen en realiseren van kritische rol en laboratoriumrol
Sociaal-cultureel werker als actor die streeft naar maatschappelijke innovatie
Wat zijn functies van het SCW?
Functie = Aard van activiteit om bepaalde doelstelling te realiseren
Welke zijn de functies van het SCW? Opnoemen en grondig kunnen uitleggen, illustreren…
- Gemeenschapsvormende functie
- Cultuurfunctie
- Maatschappelijke bewegingsfunctie
- Leerfunctie
1. Gemeenschapsvormende functie
Wat? “De gemeenschapsvormende functie: het doelgericht ondersteunen en faciliteren van
processen en praktijken die leiden tot het vormen van groepen en gemeenschappen en/of het
versterken van de interactie tussen groepen en gemeenschappen” (Gatz, Sven Gatz, 2016, p. 33).
Antwoord op (problemen van):
- Dalend veiligheidsgevoel
- Onverdraagzaamheid
- Interculturele conflicten
- Onverschilligheid tov sociale cohesie en burgerschap
