SAMENVATTING COMMUNICATIE
INLEIDING
1. VOORBESCHOUWING
1.1 COMMUNICATIE: U EN IK
communicatie
activiteit waarbij levende wezens betekenissen uitwisselen door op elkaars signalen te
reageren
→ communicare (Latijns): iets gemeenschappelijk maken
!! essentieel inzicht te krijgen over hoe communicatie ineen zit en wat gemeenschappelijk is
!! verbindend communiceren is de kern -> dat vraagt inzicht, skills en een juiste mindset
eerst u dan ik
focus ligt op wat een ander van jou nodig heeft, maar professional heeft een doel voor ogen
constante wisselwerking tussen rekening houden met andere zijn behoeftes en wat jij wil
bereiken is de kunst
als professionals hanteren we vaak kaders als onze collega’s
- brillen die we opzetten om naar realiteit te kijken
- je leert de taal van communiceren kennen en met diverse brillen kijken naar de realiteit
1.2 WAAROM WE 2 OREN HEBBEN EN 1 MOND?
!! luisteren is belangrijker dan praten
!! goed kunnen luisteren > juiste adviezen
!! goede mondelingen communicatie is dus niet enkel voor ‘verbaal’ sterkere mensen
2. ALGEMEEN KADER
2.1 LEERLIJN COMMUNICATIE
= waarin kennis, vaardigheden en attitudes aangeleerd en versterkt worden op vlak van
mondelingen/schriftelijke communicatie
doorheen de tijd groeit de complexiteit van communicatie met nieuwe contexten, aantal
personen, diepgang, extra inhouden, meer integratie, verdiepende reflectie en
bewustwording van je eigen impact op gesprekken
2.2 DLR’S
gespreksvoering basis zet in op…
doelgericht communiceren met jongeren en context
verbindingen leggen en dynamisch inspelen op krachten van deze actoren
(deelnemers) vanuit een evenwaardige en verbindende positie
met aandacht voor diversiteit
1
,2.3 DOELGERICHT COMMUNICEREN
SOCIAAL PEDAGOGISCH EN METHODISCH HANDELEN
het gaat over professionele communicatie om sociaal pedagogisch en methodisch handelen
SOCIAAL
= in interactie met andere, individueel of in groep
PEDA
= kind/jongere/adolescent
AGOGIEK
= de wetenschappen die gericht is op veranderen
HANDELEN
= het ondernemen en stappen zetten, met het besef dat niets doen ook een optie is
METHODISCH
= nadenken over het doel dat je wil bereiken, en hoe je dat best kan doen
dus leren je communicatie in te zetten in situaties waar je een bepaald doel voor ogen hebt,
zoals het gedrag van een kind, jongere of adolescent bijsturen of bevestigen
3 CRITERIA VAN COMMUNICATIE
als professional constant afvragen of jouw communicatie voldoet aan deze criteria want de
manier waarop je communiceert, bepaalt hoe andere je gaan zien en in welke mate anderen
rekening met je houden
EFFECTIVITEIT
= slaag ik erin om mijn boodschap duidelijk te maken en mijn doel te bereiken, heeft
mijn communicatie het gewenste effect
EFFICIENTIE
= het gemak waarmee de communicatie verloopt
= hoe minder tijd, moeite en spanning de communicatie kost, des te geslaagder de
communicatie
AANVAARDBAARHEID
= ik hou mij aan de etnische en sociale normen (=eerlijkheid en respect tov de ander)
2.4 PROFESSIONELE BASISHOUDING
professionele communicatie vraagt een juiste basishouding
= 6 basisvaardigheden
ECHTHEID / AUTHENTICITEIT
= dat wat je toont langs de buitenkant, komt overeen met de binnenkant
EMPATHIE
= je kunnen inleven in de (binnenkant van een) ander
2
, RESPECT
= je kan de binnen coderen die rekening houden met de gevoelens en het referentie
kader van de andere
ACCEPTATIE
= dat je de communicatie van de ander accepteert en plaatst binnen zijn
referentiekader en context
!! je mag natuurlijk wel grenzen stellen en consequent reageren
VERANTWOORDELIJKHEID
= de verantwoordelijkheid als hulpverlener om communicatie bij te sturen
= zelfkritisch zijn
2.5 LEERMODEL: LEREN VAN EN MET ELKAAR
deze vaardigheden leren we al doende door interactie
de ander heeft jou immers ook nodig om die leerkansen te krijgen
actieve betrokkenheid, input, zelf mee doen en actief anticiperen op wat andere doen
je leert jezelf pas kennen door de spiegel die anderen jou voorhouden
JOHARI VENSTER
= model dat inzicht geeft in feedback
voor jezelf en voor de ander zijn er aantal dingen bekend en een aantal onbekend
= 2 keer 2 mogelijkheden = 4 velden
OPEN RUIMTE ZO GROOT MOGELIJK MAKEN
= de blinde vlek en privéruimte verkleinen (die verborgen is voor andere)
= je krijgt misschien ook zicht op de dingen die verborgen waren voor jezelf en de ander
hoe? door feedback te vragen en te geven
- trainen van communicatie doe je niet alleen
- je hebt feedback van een ander nodig om bij te leren en te groeien
- elk mens heeft immers blinde vlekken, die andere wel van jou waarnemen
- krijgen van feedback is enige manier om blinde vlek te verkleinen
- geven van feedback aan anderen help je dus niet alleen de ander vooruit
- het vergoot ook je zelfinzicht
3
, DEEL 1: THEORETISCH KADER
1. HET COMMUNICATIEPROCESMODEL
1.1 MODEL
communicatie is een basisbehoefte
mensen zijn (on)bewust voortdurend in interactie met hun omgeving
we zenden voortdurend signalen uit (door ergens te zijn of juist niet te zijn)
communicatie
elk signaal dat we uitzenden dat iemand anders kan waarnemen + elk gedrag zowel verbaal
als niet-verbaal dat door de ander kan waargenomen worden
= dynamisch proces tussen een zender en een ontvanger
1.1.1 COMMUNICATIEVORMEN
naargelang de partijen die betrokken zijn, onderscheiden we communicatievormen
intra persoonlijke communicatie
- binnen in 1 persoon
- zender = ontvanger
- denken, wat je tegen jezelf zegt
bv) tegen jezelf zeggen ‘ik kan dit’
interpersoonlijke communicatie
- tussen 2 of meer mensen
- rolwisseling: de zender wordt ontvanger en omgekeerd
- voortdurend succesvol tweerichtingsverkeer
- dit kan direct (waarneming, gesprek, vergadering) of via medium (brief, sms, bel)
massacommunicatie
- iedereen mag ontvanger zijn
- zender kiest meestal openbaar communicatiemiddel
- wil heel vele (onbekende) - ontvangers kan bereiken
- feedback veel moeilijker
bv) krant, radio, tv, internet, bedrukte T-shirt, tatoeages
!!! communicatie is dus niet altijd een 1-1 proces
!!! we communiceren het grootste deel van de tijd met onszelf
!!! communicatie is niet een lineair éénrichtingsproces van zender naar ontvanger
terwijl persoon A boodschap stuurt houdt hij al rekening met wie boodschap ontvangt
= persoon B beïnvloedt dus persoon A
!!! bovendien kan de ontvanger boodschap anders interpreteren dan de zender bedoeld
!!! de zender heeft ook niet altijd de bedoeling dat de ontvanger de boodschap waarneemt
= we communiceren vaak onbewust
4
