Dit is een samenvatting van het onderdeel wetenschapsfilosofie van het vak logica en wetenschapsfilosofie in BA 1 aan de VUB. Het stukje psychologie als wetenschap (HT6) ontbreekt.
4. HT 4: Normatieve benaderingen v/d wetenschappelijke methode
→ bepaalde criteria opgelegd aan de wetenschap (waar men moet aan voldoen)
4.1. Het verband theorie-werkelijkheid
° doel wetenschap: op duurzame wijze vat krijgen op (een bep onderdeel van) de
werkelijkheid, en dit door deze beter te kunnen
* begrijpen = verklarende functie
* manipuleren = voorspellende functie
° filosofische vraag = deze naar de betrouwbaarheid van wetenschappelijke kennis
→ concreet: criteria bepalen waaraan wetenschappelijke uitspraken moeten voldoen,
willen zij dat “autoritaire” label waard zijn
° link met logica als het bepalen v/d kwaliteit van uitspraken (als product van
redeneringen)
streeft naar kwaliteitscriterium
→ beeld v/d werkelijkheid ophangen (theorieën,…) -- deeltje v/d werkelijkheid (bep domein van
fenomenen) -- inzicht krijgen
→ begrijpen, verklaren v/d werkelijkheid
→ overlevingskracht: anticiperen, manipuleren (voorspellen)
→ adhv criteria
→ kijken naar methode die verband tss theorie en werkelijkheid weergeeft
° idealiter: duidelijke afbakening wat wel/geen wetenschap is = “demarcatie” (geen twijfel)
→ niet evident! bv moeilijk als men slechts naar uitspraken zelf kijkt (veel onzin wordt op
zeer ‘geleerde’ en samenhangende wijze gebracht)
° probleem: zich (moeten) verlaten op getuigenis
→ mogelijke oplossing: daarnaast zich ook concentreren op de methode of ‘de weg naar’
kennis als kwaliteitstoets: wég met willekeur!
° de eis v/e duidelijk aantoonbaar systematische manier van denken/handelen kan op
diverse manieren worden ingevuld
beweringen: wat is wetenschappelijk en wat niet?
→ hoe ben je tot die bewering gekomen?
→ op systematische manier? (verzamelen van bewijsmateriaal - plausibel? - reproduceerbaarheid?)
, ° we moeten ons uitspreken over 2 dimensies verbonden aan kennis: een empirische
(zintuiglijke) en een rationele (theoretische)
→ vertaald in 2 types van wetenschappelijke redenering: inductief en deductief redeneren
→ deductie: zoals in logica → indien uitgangspunten waar zijn, dan moet ook de conclusie
dat zijn (vb: indien ‘alle katten zijn zoogdieren’ en ‘Arthur is een kat’, dan zeker ‘Arthur is een zoogdier’)
° niet alle redeneringen zijn van die aard, maw de geg leiden soms slechts met bep
waarschijnlijkheid tot de conclusie (bv: indien ‘elke ochtend bij droog weer maakt mijn buurman een
wandeling’ en ‘het regent niet vanochtend’, dan wellicht ‘mijn buurman zal straks een wandeling maken’)
° inductie = veel toegepaste methode, ook/vooral in dagelijks leven, maar niet sluitend, dus
niet iedereen tevreden ermee!
→ dit vertaalt zich in uiteenlopende eisen over het verband theorie-ervaring (v/d
werkelijkheid)
4.2. Verificatieleer
° zeer strenge opvatting: enkel direct verifieerbare waarnemingsrapporten (1) of logische
bewerking (2) daarvan zijn aanvaardbaar als wetenschappelijke uitspraken (vb: water tot 100°C
opgewarmd, kookt)
→ betrouwbaarheid wet kennis opbouwen: theorieën herleiden tot de bouwstenen (absolute zekerheid)
→ is deze eis te veralgemenen binnen wetenschap?
→ 4 problemen!
● universele uitspraken
○ hét doel v/d wetenschap = wetten formuleren, dus veralgemenen tot
universele beweringen
○ vb: (∀𝑥)((𝑀𝑥 & ∼ 𝐾𝑥) ⊃ (𝐸𝑥 ∨ 𝑅𝑥)) → zulke uitspraken zijn per definitie niet
verifieerbaar (vb: toekomst ≠ verifieerbaar)
○ immers: zijn slechts logisch herleidbaar tot een oneindige conjunctie van
particuliere waarnemingen
● tijdsgebonden uitspraken
○ niet slechts alle instanties vandaag, maar ook in verleden en toekomst zijn
evident niet beschikbaar
○ voor verleden betreft dit zelfs particuliere feiten: vergt andere methode (ihb
bronnenkritiek)
○ gerelateerd aan (Hume’s) kritiek op inductie mbt kennis v/d toekomst
(steeds onzeker)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosvanwelssenaers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
