1. INLEIDING TOT DE SOCIALE PSYCHOLOGIE.......................................................3
1.1 Wat is sociale psychologie?.......................................................................................................................3
1.2 De macht van de situatie...........................................................................................................................5
1.3 De macht van sociale interpretatie...........................................................................................................5
1.4 De oorsprong van constructen: fundamentele menselijke motieven.....................................................5
1.5 Sociale psychologie en maatschappelijke problemen..............................................................................6
2.1 Sociale psychologie: een empirische wetenschap....................................................................................7
2.2 De observationele methode: sociaal gedrag beschrijven........................................................................8
2.3 De correlationele methode: sociaal gedrag voorspellen..........................................................................8
2.4 De experimentele methode: oorzakelijke vragen beantwoorden.........................................................10
2.5 Nieuwe ontwikkelingen in het sociaalpsychologisch onderzoek...........................................................12
2.6 Ethische thema’s in de sociale psychologie............................................................................................13
3. SOCIALE COGNITIE: HOE WE DENKEN OVER DE SOCIALE WERELD......13
3.1 De sociale denker.....................................................................................................................................13
3.2 Op de automatische piloot: denken zonder inspanning........................................................................13
4.2 Eerste indrukken: snel en hardnekking...................................................................................................24
4.3 Causale attributie: het beantwoorden van het waarom........................................................................24
4.4 Cultuur en sociale perceptie....................................................................................................................30
5. HET ZELF: ONSZELF BEGRIJPEN IN EEN SOCIALE CONTEXT....................31
5.1 De oorsprong en aard van het zelfconcept.............................................................................................31
5.2 Zelfkennis.................................................................................................................................................32
1
5.3 Zelfcontrole: de uitvoerende functie van het zelf..................................................................................37
,5.4 Impressiemanagement: de wereld is een schouwtoneel.......................................................................38
5.5 Zelfvertrouwen: hoe we over onszelf denken........................................................................................39
6. DE BEHOEFTE OM ONS HANDELEN TE RECHTVAARDIGEN.......................40
6.1 Een stabiel, positief zelfbeeld in stand houden......................................................................................40
6.2 Zelfrechtvaardiging in het dagelijks leven..............................................................................................43
6.3 Een negatief zelfbeeld en dissonantie.....................................................................................................46
7. ATTITUDES EN ATTITUDEVERANDERING: GEDACHTEN EN GEVOELENS
BEÏNVLOEDEN............................................................................................................. 46
7.1 De aard en oorsprong van attitudes........................................................................................................46
7.2 Attitudes en het voorspellen van gedrag................................................................................................48
7.4 De macht van reclame.............................................................................................................................53
8.1 Fundamenten van attributie....................................................................................................................56
8.2 Attributie en motivatie............................................................................................................................61
8.3 Attributie en klinische toepassingen.......................................................................................................63
8.4 Attributie en relaties................................................................................................................................68
2
, 1. Inleiding tot de sociale psychologie
1.1 Wat is sociale psychologie?
Psychologie = de wetenschap van het gedrag en de psychische processen van het individu
Sociale psychologie = de wetenschappelijke studie naar de manier waarop gedachten,
gevoelens en gedragingen van mensen worden beïnvloed door de werkelijke of imaginaire
aanwezigheid van andere mensen
Sociale invloed = het effect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere
mensen hebben op onze gedachten, gevoelens, attitudes of gedrag
- Rechtstreekse pogingen (bv.: reclame)
- Invloeden kunnen ook botsen met elkaar (bv.: conflicten als jonge mensen gaan
studeren en geconfronteerd worden met verschillende waarden)
Als je aan iemand vraagt waarom ze specifiek iets deden dan is de kans groot dat je daar
geen juist antwoord op gaat krijgen omdat mensen zich niet bewust zijn van de redenen
achter hun eigen reacties en gevoelens
- Mensen zullen afkomen met rechtvaardigingen maar die zijn niet per se de reden
waarom ze dat deden
- Een opinie vragen is gemakkelijk maar vragen hoe ze hier tot komen niet
Om dus de echte reden te onderzoeken, heb je de empirische methode nodig. Dit is een op
waarneming en/of onderzoek gebaseerde methode voor het toetsen van hypothesen.
- Hypothese = een als voorlopige waarheid aangenomen maar nog te bewijzen
veronderstelling
- Dus een soort schatting doen obv onderbouwde aannames
Na de hypothese wordt er een experiment ontworpen dat zo gedetailleerd mogelijk is om de
situatie op te roepen die tot de ene of andere uitkomst zal leiden.
Zijn lichaam en geest onafhankelijk?
Geest en brein zijn bijna hetzelfde. Brein zorgt voor het denken.
Kan bewustzijn bestaan zonder brein? Neen.
Dieren hebben ook een bewustzijn. Experiment: er werd een kleur op de kop van het dier
getekend. Het dier wordt voor een spiegel gezet en gaan dan de kleur aanraken. Ze
begrijpen dus dat zij dat zijn.
Out-of-body ervaring = illusie dat je uit je lichaam treedt en het gevoel hebt dat er iets mis is
- Je treedt niet echt uit je lichaam
- Ons brein weet dat we in ons lichaam zitten. Dit helpt bij handelingen. Het brein
creëert een constante illusie
- Als je doodgaat of er gebeurt iets met het brein, dan wordt deze illusie verstoort
(out-of-body)
3
, Het brein ontwikkelt zich door evolutie. De mens is het meest sociale dier omdat
samenleven/samenwerken voordelen heeft. Vele dingen gaan beter in groep dan alleen. Dit
vergt dus een andere manier van denken (bijkomende cognitieve processen). Mensen die
beter samenwerkten, en dus meer energie in hun brein staken, overleefden beter en kregen
nakomelingen.
- Reden dat mens een groot brein heeft
- Plaats:
o Vooraan: frontale kwab
o Achteraan: kleine hersenen
- 25% energie gaat naar het brein
- Hoe socialer, hoe groter het brein
Door sociaal samenwerken ga je jou ook vijandig opstellen tegenover onbekende groepen.
- Jezelf afschermen hiervan
- Keerzijde van sociaal: antisociaal gedrag
Mensen zijn tammer geworden omdat agressievere mensen nadelig waren voor de groep.
Nog sociale dieren: (mens)apen, zoals bonobo’s, chimpansees, gorilla’s, orang-oetans
Waarom blijven IS-strijders vechten tot de dood? Wat trekt hen aan? Dit zijn vaak mensen:
- Die al aan de rand van de maatschappij leefden
- Aangetrokken worden door video’s op het internet
- Die geïsoleerd zijn
Dit is net extreem sociaal gedrag (bereid om te gaan tot eigen dood)
Sociale beïnvloeding = het effect dat woorden, gedachten, handelingen of de af- en
aanwezigheid van mensen hebben op jouw eigen gevoelens, gedachten, …
- Sociale psychologie = het bestuderen van hoe mensen elkaar beïnvloeden
- Anderen kunnen ons beïnvloeden:
o Rechtstreeks (poging tot overtuiging)
o Onrechtstreeks (aanwezigheid + culturele waarden)
SP is een afstamming van de filosofie. Filosofie is de voorganger van vele sociale studies.
SP heeft ook veel interesse in hoe mensen hun eigen werkelijkheid construeren.
- Construct = de manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen
en interpreteren
- Als je dit inziet, dan begrijp je ook het gedrag beter van die personen
- False Belief-test: het realiseren dan mensen andere constructen hebben
Vanuit hersensignalen weet je al wat een persoon doet, zonder dat hij/zij dit al bewust
uitvoert. Beslissingen worden dus onbewust gedreven.
Onder welke voorwaarden is iets nu wel of niet waar?
- Descartes: de gedachte is neutraal. Jij denkt na en beslist dan of het (on)waar is.
- Spinoza: de gedachte is waar. Jij denkt na en kan achteraf beslissen dat het
onwaar is.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper puckvlake. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.