Differentiële Psychologie - Psychologie
Deel I - Constructen en theorieën over individuele verschillen
College 1 - Inleiding tot differentiële psychologie: interessen [deel 1] - 15/02/2022
Doelstellingen
Dit vak gaat over verschillen tussen mensen. Dit is heel belangrijk in de klinische psychologie. We
gaan iets leren over de basis van verschillen. Ik ga ook iets vertellen over de studie van het individu.
Onderzoekers doen studies, doorgaans met individuen, om te gaan kijken welke variabelen interessant
zijn om iets over te zeggen. In een beperkt deel van de psychologie gaat men kijken naar hoe dit
allemaal tesamen werkt in één individueel individu. Dit vak is een goede voorbereiding op het vak
Persoonlijkheidspsychologie. De experimenten van Milgram gaan erover dat men mensen vraagt om
schokken toe te dienen. Men gaat er in dit onderzoek vanuit dat individuele verschillen volledig
worden weggewerkt. Het zou nog interessanter zijn om de houding ten aanzien van autoriteit op
voorhand te gaan meten. Bepaalde mensen zijn immers meer vatbaar voor autoriteit. Kijk naar
verschillen tussen mensen. Mensen hebben heel veel gemeen met elkaar, maar er zijn ook heel veel
verschillen onderling.
Studiemateriaal
In eerste instantie zullen we het hebben over constructen rond individuen en in tweede instantie rond
groepsverschillen. Ik zou jullie zeker aanraden om alle stukken die vermeld staan in de syllabus eens
goed te lezen. We gaan ook een demonstratie doen. Voor het overige moet je ook voor een stuk aan
zelfstudie doen. Je moet dat leren in een academische opleiding. Je kan heel goede punten halen
wanneer je elke keer naar de les komt en iedere keer studeert wat er in de syllabus staat.
Vervolg
De laatste les vragen we jullie om vragen in te dienen. De bedoeling is om halfweg het
opleidingsonderdeel al eens wat zaken te integreren. In deel 2 gaan we gaan kijken naar verschillen
tussen groepen en hun basis. Ik ga deze slides deze middag ook online zetten. De slides zijn
beschikbaar in de syllabus. Maak een nota. Goed leren notitie nemen, is heel belangrijk. Een goede
samenvatting maken is niet simpel. Aan het einde van de hoofdstukken staat een samenvatting.
Evaluatie
Het is een meerkeuze-examen met 40 vragen.
Objectieven les
1
,Als je verschillen tussen mensen wil meten, dan doen wij dat aan de hand van het RIASEC model.
Dat gaat over zes interessedomeinen die heel nuttig zijn om verschillen tussen mensen te gaan
beschrijven. Beschrijven we daarmee alles? Uiteraard niet. Als je gemeenschappelijkheid kan
neerslaan in een aantal dimensies, dan krijg je eigenlijk veel meer grip op bv. een aanbod dat er is
(zoals een studiekeuze). Het ene model is niet helemaal superieur ten aanzien van het andere, maar
voor bepaalde toepassingen is het ene model wel gewoon beter toepasbaar. In wetenschap proberen
we elkaar te overtuigen aan de hand van het doen van degelijk onderzoek. Als je dan iemand
tegenkomt die zegt dat die persoon een bepaald model gebruikt, dan moet je kunnen wat over dit
model geweten is en dat kunnen plaatsen tegenover nieuwe modellen. Hoe ga je dat nu gaan meten?
1. Structuur van interessen
Interessen als individueel verschil
De intensiteit van interessen is ook belangrijk, naast de aard van interessen. Er zijn dingen die je
graag doet en dingen die je heel graag doet. Soms heb je misschien al een probleem om dit met je
studie te combineren, zoals het geval is bij topsporters. Een bepaald interessegebied kan een enorme
intensiteit aannemen. Waarom zijn we geïnteresseerd in interessen? Er gaat daar een heel sterk
motivationeel aspect vanuit. Zeer veel mensen weten niet zo goed wat ze graag doen. Er gaat ook een
sterke predictieve validiteit uit van interessen. Iets graag doen en goed presteren, gaan niet
noodzakelijk samen. Wel zijn interessen een goede predictor van tevredenheid.
Enkele interessen/hobby's
Als je in de bouw gaat werken dan betekent dit dat je in weer en wind gaat moeten werken.
Modellen en taxonomieën
Als jullie interessescores compleet zouden variëren van het ene op het andere moment, dan is het zeer
moeilijk om predicties te maken. Meten in de breedte betekent eigenlijk altijd dat je een soort van
taxonomie zal moeten opslaan. Op basis van eigenschappen die je bij dieren ziet, ga je dieren
onderbrengen in de groep. Dan heb je uiteindelijk een finale taxonomie. Taxonomisch onderzoek is
eigenlijk heel belangrijk in de wetenschappen. Zo een taxonomie zou eigenlijk de basiscomponenten
moeten bevatten van hetgeen dat we willen onderzoeken.
2. RIASEC: model en assumpties
John Holland
Holland is een zeer interessant persoon in de psychologie. Holland deed onderzoek zonder gebruik te
maken van een model. Na een aantal jaren heeft hij een model uitgewerkt dat hij publiceerde in de
Journal of Counseling Psychology. Je gaat in je opleiding vrij veel moeten lezen en het is dan ook
noodzakelijk dat je de tijdschriften van een bepaald domein leert kennen. Dit tijdschrift is zeer
2
,interessant en het is niet gemakkelijk om je artikels hierin te publiceren. Holland integreerde alles wat
hij had geleerd in de afgelopen jaren. Holland heeft later nog een aantal andere werken geschreven.
Holland is eigenlijk gestopt met zijn carrière wanneer het heel goed ging. Hij is dan op de leeftijd van
60 gestopt met werken. Hij was ook een ondernemer. Op de leeftijd van 60 zei hij dat hij wou
genieten met zijn partner en zijn andere interessegebieden wou vervullen. Hij was al vrij muzikaal en
is dan ook nog eens pianolessen gaan volgen. Holland heeft heel zijn leven lang gewerkt rond de
invulling van zijn interessegebieden. Dit model wordt tot op de dag van vandaag gebruikt. Eigenlijk
staat dat empirisch nog steeds als een huis.
Holland's basisassumpties
Beroepskeuze is een expressie van de persoonlijkheid. Dit is één van de assumpties die je in twijfel
kan trekken. Jullie gaan zelf de gelegenheid krijgen om persoonlijkheidsmodellen in te vullen. Er zijn
allerlei stereotypen die bestaan over een psycholoog. De vraag is natuurlijk of daar een waarheid in
zit. De verschillen binnen groepen zijn altijd veel groter dan de verschillen tussen groepen.
Distributies overlappen enorm. Zijn assumptie hier is dat als mensen een gelijkaardige beroepskeuze
hebben gemaakt, dat die eigenlijk een beetje hetzelfde interesseprofiel hebben. Daar is iets van aan.
Wij, psychologiestudenten, delen bijvoorbeeld een interesse voor anderen, voor mensen. Dat zal
misschien betekenen dat wij iets meer empathisch zijn in vergelijking met anderen. Maar er zullen
ook enorme verschillen zijn binnen groepen. We moeten echt leren om te luisteren en oogcontact te
maken. In sommige culturen betekent respect tonen oogcontact maken terwijl dat in andere culturen
net omgekeerd het geval is. Al dat soort verschillen typeren waarschijnlijk wel bepaalde groepen ten
aanzien van andere groepen. Wij hebben nu de gelegenheid om mensen te vormen in een bepaalde
richting. Dat je dan op dezelfde manier kijkt naar een bepaalde topic, is eigenlijk niet zo
verwonderlijk. Wij kijken naar een klinische problematiek op een bepaalde manier. Soms is dat goed,
soms is dat minder goed. We moeten zaken eigenlijk meer multidisciplinair gaan bekijken.
Typeer jezelf (Self-Directed Search)
Er wordt heel veel gewerkt met lettercodes. Die eerste, tweede en derde letter zijn elementen die heel
belangrijk zijn voor die persoon. Soms hebben mensen bijvoorbeeld een 9 bij de artistieke factor. Dan
is dat een heel uitgesproken aanwezig element. Je kan ook een 'tie' hebben. Je kan zeer veel
oefeningen gaan doen met die letterscores. Je kan die gaan toepassen op een persoon of op de
omgeving. De Self-Directed Search geeft zeer goed weer wat de filosofie is die erachter zit. Holland
zei dat mensen ownership moeten hebben over hun eigen interesses. Ze moeten achter het stuur zitten
van hun eigen interesses. Die Self-Directed Search geeft dat eigenlijk zeer goed weer.
Holland's RIASOC-lettercodes
Dit is een systeem dat echt gemaakt is om in interactie met iemand zijn of haar interessedomeinen te
3
, vinden. Je gaat in gesprek moeten gaan met iemand en te weten moeten komen wat andere opties zijn
voor deze persoon. Je blijft in dezelfde richting zitten. Verander bijvoorbeeld eens twee factoren. Het
idee van de Self-Directed Search is dat je het zwaartepunt bij de cliënt legt. De mensen moeten
zelfstandig kunnen werken en je leert hen eigenlijk mee die methodiek aan. Je moet die naam dus echt
wel kennen: Self-Directed Search. Aan de omgevingszijde heb je bijvoorbeeld de PCI.
Illustraties van lettercodes voor omgevingen
O*NET is een pagina die experten gemaakt hebben met de skills die bijvoorbeeld nodig zijn om een
ingenieur te zijn. Je kan deze informatie als psycholoog gaan gebruiken om te polsen wat de inhoud is
van een beroep. Die lettercodes van RIASEC staan daar ook op. Honderden mensen werken eigenlijk
continu aan updates van O*NET. Je krijgt dus eigenlijk een zeer goede beschrijving van een bepaald
beroep. Je kan dit thuis eens bekijken wanneer je tijd hebt. Het systeem van O*NET is wel degelijk
bruikbaar. Studenten hebben heel dikwijls een bias ten aanzien van correlaties in de psychologie. Bij
SIMON ga je kijken of studenten matchen met bepaalde opleidingen.
RIASOC calculus assumpties en afgeleiden
Hoe dichter de letters bij elkaar staan, hoe groter de correlatie tussen beiden. Aan elkaar grenzende
elementen gaan sterker correleren. Dat is de manier waarop je zo een hexagonaal model kan gaan
onderzoeken. RIASOC is afgenomen bij een middelbare school en een universiteit. Je hebt een
bepaalde standaardafwijking en elke schaal heeft ook een Alpha-waarde. Dat is een indicatie van de
samenhang. Je gaat in eerste instanties kijken of die Alpha's deugen. Conventioneel gaat over de mate
waarin je nood hebt aan regels. Als je bij ons op de faculteit werkt bij de administratie, dan moet je
sterk geïnteresseerd zijn in het toepassen van regels. Je ziet dus hoe je eigenlijk claims kan gaan
toepassen.
Consistentie van de lettercode
De consistentie van iemand zijn of haar lettercode zegt iets over hoe die letters gerepresenteerd zijn in
het hexagon. Dat zegt iets over de stabiliteit van je profiel. Als je als eerste letter in de lettercode
Investigative hebt en als tweede Enterprising, dan betekent dit dat er weinig consistentie is in je code.
Er zijn ongetwijfeld mensen die een lage consistentie hebben in een lettercode.
Uitbreiding van de Holland concepten
Er is enorm veel verschil in termen van de scores die mensen behalen, nochtans hebben de personen
hier eigenlijk dezelfde lettercodes. Daarom zullen we volgende week het concept 'differentiatie'
bespreken. Ik zal een update uploaden vandaag zodat jullie een beter zicht hebben op dit
opleidingsonderdeel.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmadegroot01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.