Gericht waarnemen, observeren en interpreteren = basisvaardigheid voor de ergotherapeut
WAT IS WAARNEMEN?
Waarnemen = iets bij toeval opmerken met 1 van je zintuigen 1. Het verwijst naar het begrijpen en
interpreteren van de stimulaties.
Waarnemen is selectief
o we kunnen niet alles waarnemen dus moeten we selecteren.
o Selectie verloopt bij iedereen anders.
o Wat meer de aandacht rekt: opvallendheid (iets ander dan de rest), beweging
Waarnemen is relatief
o Aandacht wordt afgeremd door adaptie = aanpassing, gewenning.
Voel je nog dat je bv geen ring draagt?
Merk je thuis nog op dat er iets niet afgewerkt is?
Waarnemen is constructie
o Blijkt dat we gehelen (= gestalt) vormen in wat we waarnemen; het geheel is meer dan de
som van de delen. Door bepaalde elementen uit ons waarnemingsveld te beschouwen als
voor- of als achtergrond brengen we een ordening aan. Dit o.a. door volgende zaken: dicht bij
elkaar staan, identiek zijn, eenvoud, …
Waarnemen is een leerproces
o Hoe meer je weet over iets, hoe specifieker je het waarneemt.
Gewaarworden = ontvangen prikkels uit de omgeving aan de hand van onze zintuigen.
Alledaags observeren ( je kan niet niet waarnemen) = voortdurend en onbewust waarnemen, verwerken en
interpreteren van zintuigelijke prikkels.
Als ergotherapeut inzicht hebben in je eigen vermogen tot waarnemen want basis voor je vermogen tot
observeren.
Als ergotherapeut kom je in contact met mensen die minden goed kunnen waarnemen.
Personen met psychose
Personen met visus- en /of auditieve beperking
Personen met autisme
Personen met dementie
Gericht waarnemen ahv zintuiglijk profiel = bewust zijn van je eigen zintuigenpaspoort.
1
Zintuigen = horen, voelen, ruiken, zien
1
,Observeren
Waarnemen is een eigen leerproces tot een professioneel leerproces.
Als student ergotherapie dien je zelf bewust te zijn van je eigen zintuigenpaspoort, want jullie
overgevoeligheid voor een bepaalde zintuigpoort bepaalt welke waarnemingen jullie meenemen in
observaties en waar jullie meer over zullen interpreteren. Bij de doelgroep dat je observeert, dien je
het volledig zintuigenpaspoort na te gaan: welke zintuigen zijn overgevoelig of ondergevoelig om dit
mee te nemen in de observaties & interpretaties.
WAT IS OBSERVEREN?
Observeren = gericht waarnemen van gedrag
Gericht: We laten ons niet leiden door alles wat op ons afkomt. We hebben een doel voor ogen en we
richten ons op dat doel.
Waarnemen: Zoveel mogelijk inzetten van de zintuigen en deze efficiënt gebruiken voor de observatie
Gedrag: Alles wat we doen/ niet doen is gedrag. Het is waarneembaar.
o Gevoelens kunnen we niet observeren. Alleen de gevoelens die gepaard gaat met bepaald
gedrag.
DEFINITIE VAN OBSERVEREN:
Het is bewust, doelgericht, systematisch en zo objectief mogelijk waarnemen en registreren van de
gedragingen of gebeurtenissen.
Bewust Wees zo specifiek mogelijk
Vermijden van niets zeggende
woorden
Doelgericht Goede observatievragen: wie, wat,
waar, hoe
Altijd vooraf doel observatie bepalen.
Systematisch Meerdere keren observeren: op
verschillende tijdstippen en
omgevingen.
Soortgelijke of verschillende situaties
Objectief Zichtbaar gedrag
Los van persoonsgebonden houding
Nooit interpreteren (alleen naar feiten
kijken)
2
, Observeren
OBSERVEREN ALS EEN ERGOTHERAPEUT:
Het is het bewust waarnemen met een doel
Een continu systematisch proces
Het is objectief en niet hetzelfde als interpreteren
Is niet hetzelfde als alledaags observeren
Professioneel observeren = Bewust, doelgericht, systematisch en objectief waarnemen via de zintuigen.
WANNEER KIEST MEN VOOR OBSERVATIES?
Als de vraag een “hoe- of wat- vraag” is.
o Bv: “Hoe gedragen probleemjongeren zich in de klas ten opzichte van hun docent?”
Wanneer een fenomeen of persoon in de natuurlijke setting moet worden bestudeerd.
o Soms wil je bv de gedragingen van bepaalde samenlevingen, het gedrag van mensen in hun
werkomgeving of het gedrag van kinderen in de klas onderzoeken.
Als het waarschijnlijk is dat de respondenten met zelfrapportage hun gedrag anders beschrijven dan
dat het daadwerkelijk is.
o Bv als in een interview of enquête gevraagd wordt naar hoeveel studenten drinken op een
donderdagavond. Mogelijk weten ze het niet zeker hoeveel ze hebben gedronken of willen ze
zichzelf positiever afspiegelen door te zeggen dat ze minder drinken dan ze daadwerkelijk
doen.
WAT OBSERVEREN DE ERGOTHERAPEUTEN:
Het individu/ het systeem
o Tijdens activiteit/ het handelen
o In eigen context
Observaties zijn een belangrijk middel voor ergotherapeuten om het dagelijks handelen in kaart te brengen.
Men let op:
Mogelijkheden
Belemmeringen
WAT OBSERVEREN?
Verbaal en non-verbaal gedrag in conflict > het NON-VERBAAL gedrag primeert.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maaikevangaeveren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.