Financieel recht
Les 1: 14 februari 2022
Algemeen
Cursusmateriaal:
- Wetboek financieel recht
o niet verplicht, wel aangeraden
- Syllabus + documentatie (rechtspraak en rechtsleer)
o sommige delen in syllabus
o sommige delen via rechtspraak en rechtsleer
o syllabus volgt niet de les
- slides + nota’s → belangrijkste
o syllabus is aanvulling
Examen: 1 examen
Tip: begin met theorievragen en juist-onjuist vragen: die weet je of weet je niet!
- Schriftelijk examen: alles komt aan bod!
o 3 casussen (50%)
1 casus over kredieten in de zin van boek VII WER: consumentenkrediet en
hypothecair krediet
1 casus over kapitaalmarktrecht
kleine casus over iets anders: bv. wederbeleggingsvergoeding bij
commerciële kredieten die betrekking zou kunnen hebben op een
aansprakelijkheidsverdeling bij een foutieve uitvoering of een niet-
toegestane betalingstransactie.
o Theorievragen (40%)
o Juist-onjuist (met korte motivering) (10%)
Overzicht van de lessen:
- Deel 1: privaat bankrecht
o relatie tussen kredietinstelling en de cliënt van die kredietinstelling
o Rekeningen en betalingen
o Kredieten:
commerciële kredieten
consumentenkredieten
hypothecair krediet
- Deel 2: statuut financiële instellingen
- Deel 3: kapitaalmarktrecht
o regulering en werking van de primaire en secundaire kapitaalmarkten
- Deel 4: beleggersbescherming (privaat bankrecht + kapitaalmarktrecht)
1
,Deel 1: privaat bankrecht
Geldrekeningen en betalingsverrichtingen
Algemeen
De relatie tussen een kredietinstelling en cliënt start in principe altijd met het afsluiten van een
rekeningovereenkomst. Die verhouding die ontstaat is een contractuele verhouding. Wanneer je de
regeling daarvan zou overlaten aan het verbintenissenrecht dan zou dit betekenen dat zij kunnen
kiezen met wie zij contracteren en ook zelf kunnen bepalen wat de inhoud is van hun rechten en
plichten. De financiële instelling is in dat geval de sterke partij. De wetgever heeft daarom die
contractuele vrijheid aan banden gelegd. Het financieel recht is een amalgaam aan regelen om die
zwakkere partij (consument of professionele onderneming) te gaan beschermen in haar verhouding
tav die kredietinstelling.
Regelen van privaat bankrecht zijn dus dwingende bepalingen die tot doel hebben de zwakkere partij
in die relatie te gaan beschermen.
Relatie tussen kredietinstelling en cliënt: Geldverrichtingen vinden doorgaans plaats via rekening
(beperkte mogelijkheid tot OTC-transacties).
De relatie tussen kredietinstelling en cliënt start dus altijd met een contract. Het is heel uitzonderlijk
dat je met de bank een over the counter transactie (OTC) kan doen. Dat is een transactie die je kan
doen zonder dat er tussen de partijen een rekeningovereenkomst wordt geopend, zonder dat de
betrokken verrichting in rekening moet worden ingeschreven. Het aantal transacties waarvoor dit
toegelaten is, is zeer beperkt geworden. bv. Een Amerikaan die US dollar omwisselt in euro in een
bank in België.
Geldrekeningen moeten worden onderscheiden van effecten-rekeningen.
Effectenrekeningen zijn rekeningen waarop financiële instrumenten worden ingeschreven. bv.
aandelen, obligaties, beleggingsfondsen,…
Geldrekeningen :
Zicht- of betaalrekening
Spaarrekening
Termijnrekening: vorm van spaarrekening gesloten voor een welbepaalde termijn
Belang van het onderscheid: functie + toepasselijke regelgeving + fiscale behandeling
Rechtsverhouding tussen kredietinstelling en cliënt:
Rekeningovereenkomst
Soorten geldrekeningen
Zicht- of betaalrekening
Contract van onbepaalde duur
tegoeden opvraagbaar op zicht
mogelijkheid tot verrichten van betalingstransacties (gevolg: toepassing regelen inzake
betalingsdiensten uit boek VII WER (art. VII.4 ev. WER))
o bv. informatiedocument betreffende de vergoeding (art. VII.4/1 WER): verplichting
voor aanbieders van zichtrekeningen om aan consumenten voorafgaand aan het
sluiten van het contract een informatiedocument ter beschikking te stellen mbt de
vergoedingen. Regeling met een Europese oorsprong.
o doel
2
, precontractuele informatieverplichtingen: vermijden dat consumenten
verrast worden. Consumenten moeten geïnformeerd en met kennis van
zaken hun toestemming verlenen.
gestandaardiseerde documenten die voorafgaand aan het sluiten van een
overeenkomst moeten worden verstrekt: de consument kan gemakkelijk
vergelijken omdat het gestandaardiseerde documenten zijn
o Tal van andere elementen die de consument moeten helpen. Bv. gemakkelijk
overstappen van bank
Al dan niet mogelijkheid tot opnemen van krediet (indien krediet: impact bepalingen boek VII
WER inzake consumentenkrediet)
o kredietlijnen of geoorloofde debetstand: je mag tot een bepaald bedrag onder 0
gaan.
Spaarrekening en gereglementeerde spaarrekening
Contract van onbepaalde duur
Tegoeden opvraagbaar op zicht (desgevallend contractueel gemodaliseerd)
Niet bedoeld om daarmee betalingsverrichtingen te gaan uitvoeren
Nooit debetpositie / kredietverlening (en dus ook geen toepassing van regelen
consumentenkrediet)
Geen toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit boek VII WER (uitz. kosteloze
beëindiging voor gereglementeerde spaarrekening)
Bijzondere regelen voor gereglementeerde spaarrekeningen
Fiscaal: vrijstelling van roerende voorheffing
Betreffende de rente (via KB/WIB): Verplicht (en uitsluitend) : Basisrente +
getrouwheidspremie (maxima en minima)
o Getrouwheidspremie voor bedragen die 12 maanden onafgebroken op rekening
staan: 4/jaar uitbetaald
o Beperking van de voorwaarden om hoger rendement te verkrijgen
Document met essentiële spaardersinformatie bij commercialisering gereglementeerde
spaarrekening (K.B. 18 juni 2013)
o → enkel voor gereglementeerde spaarrekeningen, dus niet voor niet-
gereglementeerde spaarrekeningen en termijnrekeningen
o dit heeft geen Europese oorsprong, dit is iets typisch Belgisch
o ook gestandaardiseerde versies
o Voorafgaande goedkeuring FSMA vereist
Termijnrekening
Bepaalde duur → tegoeden niet op zicht opvraagbaar
geen krediet / geen toepassing regelen betalingsdiensten
er is geen specifieke financiële wetgeving mbt termijnrekeningen, je moet het gemeen
contractenrecht toepassen
Rekeningen met elektronisch geld
bv. paypal
bepaalde regels via de toepassing van boek VII WER
3
, “Rekeningen” met cryptomunten
bv. bitcoin, eterium
cryptomunten vormen geen elektronisch geld in de juridische zin van het woord. De regels
die bestaan mbt elektronisch geld zijn hier dus niet van toepassing.
cryptomunten worden niet altijd uitgegeven in ruil voor ontvangen geld.
Recht om een rekening te openen?
Heeft iedereen recht op een rekening?
oud BW bevat bijzondere regeling tav echtgenoten (maar slechts 1 bepaling)
o het huwelijk kan geen beperking inhouden om zelf een rekening te openen. Er is
nooit toestemming nodig van de partner om een rekening te openen
Traditioneel werd op grond van de contractvrijheid in het algemeen en het intuitu personae
karakter van de rekeningovereenkomst aanvaard dat een kredietinstelling vrij was om al dan
niet een rekening te openen voor een persoon die daarom verzoekt.
In principe contractvrijheid
o Uitzondering 1: basis-bankdienst voor consumenten
Sinds 2003: boek VII WER: sociale exclusie vermijden door iedereen het recht
te geven op 1 rekening en een daaraan verbonden minimale dienstregeling
tegen een beperkte prijs
o Uitzondering 2: basis-bankdienst voor ondernemingen
Recent: boek VII WER: ook voor ondernemingen een basisbankdienst
Een rekening is effectief noodzakelijk om een economische activiteit te
kunnen verrichten
Kredietinstellingen moeten ook de antiwitwaswetgeving toepassen
Consument (die legaal in een lidstaat verblijft): recht op basis-bankdienst
o Consument = natuurlijk persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn
beroepsactiviteit vallen
Inhoud: zichtrekening (betaalrekening) + bepaalde verrichtingen (m.i.v. betaalkaart)
o Maar: geen recht op krediet (verbod)
o Uitvoering transacties mag niet tot debetstand leiden
Maximale kostprijs: 12 euro (geïndexeerd => 17,26 euro in 2022)
Mogelijkheid basis-bankdienst te weigeren (limitatief aantal gevallen)
o Schending witwaswetgeving / veroordeling voor bepaalde misdrijven (bv. oplichting,
misbruik van vertrouwen, bedrieglijk faillissement)
o Bezit rekening met gemiddeld gecumuleerd creditsaldo op jaarbasis van 6.000 euro
o Niet: collectieve schuldenregeling / kredietovereenkomst !
Bijzondere regeling basisbankdienst voor ondernemingen (art. VII.59/4 e.v. WER)
In België gevestigde ondernemingen
Inschrijving KBO
Weigering door drie kredietinstellingen
Aanvraag bij basisbankdienstkamer die advies inwint bij de Cel Financiële informatie (CFI)
(risico witwassen) => na positief advies toewijzing kredietinstelling
De bank moet geen reden geven om het contract te beëindigen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studenterechten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.