Familiale vermogensplanning
Les 1: 17 februari 2021
Algemeen
Cursus:
• boek bij VRG
o niet alles te kennen!
o lijst met randnummers te kennen op ufora
• slides + nota’s zijn belangrijker
• studeren met wetboek!
Examen:
• schriftelijk
• kleine casussen
• 1 theorievraag
Oud BW blijft belangrijk voor nalatenschappen en verdelingen die zijn opengevallen voor 1 september
2018.
Boek 2, titel 3 en boek 4 nieuw BW
Nieuw huwelijksvermogensrecht afdrukken! De kamer van volksvertegenwoordigers → alle
documenten → wetsvoorstel 1272/10
Deel I. Erfrecht: De wettelijke devolutie
Wettelijke devolutie: de wettelijke erfgenamen
Wetboek: term erfgenaam wordt gebruikt voor iemand die de nalatenschap aanvaard heeft.
Art. 718 e.v. BW
Wie zijn de wettelijke erfgenamen = degene die tot de nalatenschap komen als men geen regelen
heeft getroffen over de nalatenschap):
• bloedverwanten van de erflater
o ook ten volle en gewone geadopteerden kunnen wettelijke erfgenamen zijn
• langstlevende echtgenoot (LLE)
• wettelijk samenwonende (WSP) (meestal de wettelijk samenwonende partner maar kan ook
een broer of zus zijn)
Bij volle adoptie: volledig gelijk met bloedverwant
Bij gewone adoptie: deels gelijk met bloedverwant
Let op: feitelijk samenwonende heeft GEEN wettelijk erfrecht → er moet een testament zijn,
anders erft deze niets. Dit leidt vaak tot schrijnende toestanden bij de notaris nl. dat alles wat zo’n
koppel opgebouwd heeft in 2 wordt verdeeld … de langstlevende mag zijn eigen deel behouden
maar het andere deel gaat naar de effectieve erfgenamen. Vreemd is wel dat bv. het fiscaal recht
feitelijk samenwonenden wel gelijk behandelt met wettelijk samenwonenden en gehuwden (let
wel: onder bepaalde voorwaarden gelden dezelfde successietarieven, zie infra.). Prof heeft
nochtans al gepleit voor een wettelijk erfrecht ook in deze gevallen, maar dit is er nog niet van
gekomen
1
,Het wettelijk erfrecht van de bloedverwanten
Orden en graden
• Er zijn vier orden. De eerste orde komt voor de tweede, de tweede voor de derde, de derde voor
de vierde (uitz. bij kloving)
• Binnen elke orde erft de dichtste in graad (uitz. plaatsvervulling)
• Zijn er meerdere erfgenamen die aldus tot de nalatenschap komen, dan krijgen ze in principe een
gelijk aandeel (uitz. kloving en plaatsvervulling)
• Bloedverwanten tot en met de vierde graad erven, en niet verder (uitz. plaatsvervulling)
Graad gaat over het aantal generaties (de cijfers op de afbeelding stellen de graden voor)
Eén graad = één generatie
Eerste orde: de afstammelingen
• ook de ten volle geadopteerde kinderen en hun afstammelingen
o worden gelijkgeschakeld met een gewoon kind, gaan dus ook erven
o Bv. A overlijdt, A heeft 3 biologische kinderen en één ten volle geadopteerd kind = alle
4 zullen erven!
• ook de gewoon geadopteerde kinderen en hun afstammelingen
o Gewone adoptie doet slechts een familierelatie ontstaan met de adoptant (NIET met
de andere familieleden), dus erven niet: de gewoon geadopteerde kinderen van de
afstammelingen (aka gewoon gadopteerd kind van mijn kind zal niet van mij kunnen
erven)
Stel ik heb een kind gewoon geadopteerd de gewoon geadopteerde wordt beschouwd
als een kind van mij (die ik geadopteerd heb), maar die wordt NIET beschouwd als een
kleinkind van mijn vader (er is dus geen verwantschap met de rest van de familie)
Tweede orde: bevoorrechte bloedverwanten in de zijlijn en de opgaande lijn
Let op: de tweede orde zal enkel erven als er geen eerste orde was, dus als de DC geen afstammelingen
had!
• De ouders
o ook degene die de decujus ten volle heeft geadopteerd
o (voor het erfrecht van de adoptant bij gewone adoptie gelden bijzondere regels)
o Merk op: De ouders zitten enkel in de tweede orde als er ook nog broers, zussen,
halfbroers, halfzussen zijn (of afstammelingen daarvan) … anders zijn ze derde orde.
• De broers en zussen
2
, o Ook de kinderen die door de ouder(s) van de decujus ten volle geadopteerd werden (dus
geadopteerde zussen en broers)
o (Voor het erfrecht van de kinderen die door de ouder(s) van de decujus gewoon werden
geadopteerd, gelden bijzondere regels)
o Ook de halfbroers en halfzusters → kloving
o De afstammelingen van broers en zusters en van de halfbroers en halfzusters
Wie krijgt wat binnen de tweede orde:
• de vader en de moeder krijgen elk een vast ¼
• de rest wordt verdeeld tussen de bevoorrechte zijverwanten
Voorbeeld 1
wie krijgt wat:
• Vader: vast ¼, moeder: vast ¼
• De broers en de zussen krijgen de rest: dus elk ¼
Stel dat de broer overleden is :
• Vader krijgt vast ¼, de moeder krijgt vast ¼
• De rest is voor de broers en zussen, maar er is enkel nog een zus, dus zij krijgt de helft (1/2)
Stel dat vader vooroverleden is
• M krijgt ¼
• B en Z de rest = elk 3/8
Voorbeeld 2:
Voorbeeld:
• C (halfzus of halfbroer): erft alles, want hij/zij is de enige in de 2de orde
3
, Derde orde: ascendenten
• = Alle bloedverwanten in de opgaande lijn
• Ook de ouders, als zij opkomen zonder broers en zusters of afstammelingen van broers en
zusters
• binnen elke orde erft de dichtste in graad
Voorbeeld: V (derde orde en dichtste in graad): erft alles
Vierde orde: zijverwanten
• De vierde orde erft als we niet in eerst, tweede of derde orde zitten
• = De bloedverwanten in de zijlijn, andere dan broers en zusters en hun afstammelingen
Voorbeeld
Voorbeeld: O en T erven elk 1/2
De plaatsvervulling
OPM²: plaatsvervulling kan de bovenstaande regels doorkruisen!
Algemeen
• Wat? De afstammelingen van een vooroverleden, gelijktijdig overleden, verwerpende of
onwaardige erfgenaam komen samen tot het erfdeel waarop hun ouder, grootouder ... recht had
o Zij komen bij staken en niet hoofdelijk tot de nalatenschap
o Voorbeeld: DC heeft 3 afstammelingen A, B en C. Stel dat A de nalatenschap verwerpt,
maar A heeft ook 2 kinderen, nl. X en Y → dan gaan X en Y tot de nalatenschap komen. Zij
komen bij staken tot de nalatenschap en krijgen dus samen het deel dat A zou gekregen
hebben indien deze de nalatenschap niet had verworpen
• Wanneer? Er is plaatsvervulling ALLEEN ten voordele van (kan dus enkel in de volgende 3
gevallen):
o 1. De afstammelingen van afstammelingen van de decujus (ook de afstammelingen van
ten volle geadopteerde kinderen en van gewoon geadopteerde kinderen van de decujus
zelf)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studenterechten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,39. Je zit daarna nergens aan vast.
