Samenvatting
Samenvatting Gedragsneurowetenschappen, Deel 1
Samenvatting van het boekje + notities van in de les
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding in de gedragsneurowetenschappenLes 1 HF1: Perifeer en centraal zenuwstelsel
Zie dia 28-34! En alle foto’s in boek kunnen benoemen
Cellen, weefsels en organen
- Vesalius
- Groot anatoom
- Stal lijken, hersenen als belangrijkste orgaan
- Anatomie: biologische studie van de morfologie of bouw van organismen
- Orgaanstelstel: organen die functioneel samenwerken (bv: zenuwstelsel, spijsvertering)
- Orgaan: onderdeel van lichaam met specifieke functie, opgebouwd uit verschillende weefseltypes
- Weefsel: verzameling van gespecialiseerde cellen die gemeens functie hebben in lichaam
▪ Cellen
▪ Intercellulaire substantie
▪ Weefselvocht
- Fysiologie: studie van levensprocessen die zich afspelen in levend individu
▪ Levensprocessen: gebaseerd op chemische samenwerking tss veel verschillende structurele en
functionele moleculen
. Anatomie & histologie (weefselleer): structuur
. Fysiologie: functie
Neuroanatomie, Neurohistologie, Neurofysiologie (enkel over ZS)
Delen van het zenuwstelsel
Centrale ZS
- Centrale zenuwstelstel
▪ Ruggenmerg en hersenen
▪ Ontvangt continu stroom van externe en interne info
▪ Info vanuit
. Afferente Z van perifeer zs : aanvoerend, verbinden zintuigcellen en weefsels met centraal zs
. Efferente Z van perifeer zs : wegvoerend, prikkels vanuit centraal zs naar rest lichaam
▪ Rol op gedrag, grootste energieverbruiker
▪ Hangt af van veel andere orgaansystemen
. Bloedsomloop
. Ph, homeostatische stelsels
Perifere ZS
- Somatische zenuwstelsel
▪ Gevoeligheid en sensatie, impulsen van beweging van centrale transporteren en terug
▪ Efferente en afferente zenuwen die zorgen voor motorische en sensorische prikkels naar centraal zs
▪ Craniaal & spinale zenuwen
- Autonome zenuwstelsel
▪ Interne functies met endocriene systeem, neuronale connecties naar klieren en gladde spieren van
inwendige organen
▪ Sympathisch zenuwstelsel: Actiebereidheid
▪ Parasympatisch zenuwstelsel: Opbouw en herstel
▪ Enterisch zenuwstelstel: Zenuwplexi rond ingewanden
- Craniale zenuwen: ontspringen in hersenen, ofwel gemengd, ofwel uitsluitend sensorisch/motorisch
- Spinale zenuwen: in verbinding met ruggenmerg, gemengd (S&M)
- Afferente zenuwen: sensorisch, van zintuigen naar centraal
- Efferente zenuwen: motorisch, impulsen centrale zs naar spieren
zie foto p13
1
,Het zenuwstelstelsel in beeld
Assen, benamingen en vlakken Ventrikels
- As ruggenmerg: verticaal
- As voorste hersenen: horizontaal
- As achterste hersenen: schuin
- Rostraal: richting vd neus Corpus callosum
- Caudaal: richting vd voeten
- Ventraal (inferieur, anterieur): voorzijde lichaam
- Dorsaal (superieur, posterieur): achterzijde lichaam
- Lateraal: zijkant lichaam
- Coronaal vlak: verticaal, van ene oor tot andere (foto)
- Sagittaal vlak: van voor naar achter, scheidt linker en rechterhelft van zs (bilateraal symm)
- Horizontaal vlak: van oor tot oor, loodrecht op coronaal
Verschillende delen van het centrale zenuwstelstel
- Bij vroeg embryonale stadium (foto)
- Witte stof: hersenweefsel uit zenuwverbindingen
- Grijze stof: cellichamen van de zenuwcellen
▪ Cortex: buitenste schorslaag
▪ Ook in diepte van hersenen voor spec functies
- Hersenen beschermd door bot van schedel en hersenvliezen
Delen van hersenen (van rostraal naar caudaal)
- Verschillen in anatomie en in functioneren
- Telencephalon: grootste deel, cerebrale hemisferen
- Diëncephalon: tussenhersenen vormt samen met Telencefalon het prosencephalon (voorhersenen)
- Mesencephalon: middenhersenen, eerste stuk vd hersenstam
- Pons: deel hersenstam
- Medulla oblongata: deel hersenstam
- Cerebellum: kleine hersenen, aangehecht op hersenstam, verbonden met hersenstamkernen
- Medulla spinalis: ruggenmerg, omringd door ruggenmergvliezen en ruggenwervels (40-50cm)
TELENCEPHALON
Telencephalon (grote hersenen)
2 Hersenhemisferen
- Verbonden via corpus callosum, grootste grote hersenen bij mensen (in verhouding)
- Gescheiden door grote longitudinale fissuur (fissura longitudinalis cerebri)
- Buitenkant: geplooide oppervlak cerebrale cortex (hersenschors) met daaronder witte stof van zenuwvezels
▪ Laag van grijze stof, bevat veel bloedvaten en cellichamen van cerebrale zenuwcellen, heeft 6 lagen
▪ Corticale oppervlak: sterk geplooid, groeven en diepe groeven (sulcus, fissuur) en windingen (gyrus)
▪ Witte stof
. Onder hersenschors, verbinden grijze delen
. Bestaat uit uitlopers van neuronen (axonen, zenuwvezels)
. Transporteren info van en naar de cortex
. Georganiseerd in zenuwbanen (baan of tractus)
. Subcorticale kernen ook in het binnenste
- Associatievezels: verbinden verschillende delen van de cortex binnen zelfde hemisfeer
- Commissurale vezels: verbinden 2 hemisferen
▪ Corpus callosum: grootste, verbindt 2 hersenhelften
. Volledig doorgesneden bij epilepsie
. 2 hemisferen functioneren afzonderlijk (precies 2 personen)
2
, - Projectievezels: verbindingen tussen hersenstam en cortex
▪ Vanuit periferie naar centrale zs
▪ Binnen centrale zs prikkels naar hoge hersendelen of omgekeerd
Neuronen
- Axon/vezel/uitlopers: ene uitloper die prikkels wegvoert
- Collateralen vh axon: vertakkingen op het einde + verdikking
- Axon contact met dendrieten, axon of cellichaam
- Tractus: bundel van zenuwuitlopers
▪ Delen grijze stof verbinden
▪ Hersenhemisferen verbinden
▪ Bundels bestaan uit vezels
Hersenkwabben of lobben
- Frontale kwab: meest anterieur
▪ Gescheiden van pariëtale door fissuur van Rolando (culcus centralis)
▪ Spraak, redeneren, emoties, controle van beweging -> executieve functies
▪ Prefrontale cortex: meest anterieur
. Meest menselijke deel (meest gegroeid tijdens evolutie)
. Verbindingen thalamus en limbisch systeem
. Hogere geheugen, denkprocessen, emotioneel gedrag, motivatie en keuze, planning gedrag ifv
omgevingscontext (executieve functies) overziet rest van de hersenen
- Pariëtale kwab: posterieur aan frontale
▪ Tactiele functies
▪ Somatosensorische cortex: anterieure gebieden
. Ontvangen en interpreteren gewaarwordingen zoals tast, temperatuur, pijn
▪ Posterieure deel
. Sensorische input vd somatische/ sensorische regio’s integreren (vnl controle over beweging)
- Occipitale kwab: meest posterieure deel
Corpus callosum ▪ Ontvangen en verwerken visuele input
- Temporale kwab: inferieur tov frontale en pariëtale
▪ Gescheiden door fissuur van Sylvius (sulcus lateralis)
▪ Begrijpen gesproken taal, gehoor, geheugen (bij opslaan, nieuwe dingen onthouden), smaak, geur
- Functies algemeen
▪ Frontaal: spraak, redenering, emoties, fijne motoriek
▪ Pariëtaal: sensaties (aanraking), temperatuur, pijn, controle beweging
▪ Occipitaal: interpretatie visuele input
▪ Temporaal: gehoor, geheugen, smaak, geur
Cerebrale cortex (hersenschors)
- Grijze stof vd grote hersenen: cellichamen van neuronen en gliacellen
▪ Hersenschors: buitenste laag grijze stof, intens doorbloed
- Witte stof vd grote hersenen: zenuwuitlopers of axonen die met myelineschede omringd zijn
- Motorische cortex: voor groeve Rolando, deel frontale kwab
- Sensorische cortex: achter groeve Rolando, deel pariëtale kwab
Opbouw
- Gelaagd hersenweefsel (2-4mm) -> Neocortex (neopallium of isocortex)
▪ Hogere functies: complexe beweging, infoverw, redeneren, abstract denken, spreken
▪ 6 lagen (van buiten naar binnen)
. I. Moleculaire laag (Lamina molecularis)
. II. Buitenste korrellaag (Lamina granularis externa)
. III. Buitenste piramidelaag (Lamina pyramidalis externa)
3
, . IV. Binnenste korrellaag (Lamina granularis interna)
. V. Binnenste piramidelaag (Lamina pyramidalis interna)
. VI. Spoelvormige laag (Lamina fusiformis)
. Niet scherp afgelijnd, verschillende verhoudingen van neuronen en steuncellen
. Piramidecel: III & V (ook in andere)
Efferente uitlopers naar ruggenmerg of andere corticale gebieden
Opgekruld einde: axon -> loopt in witte stof
Hogere vertakkingen: dendrieten -> contactplaats voor andere axonen
. Korrelcel: II & IV (ook in andere)
Lokale contacten
. Steuncellen: gliale cel
Bv: astrocyt
Cellichaam en uitlopers naar neuronen en ze voorzien van bep dingen & voelertjes
voor activiteit te meten
▪ Verschillend in verschillende delen van de hersenen
. Primaire motorische cortex (agranulaire cortex) : IV grotendeels afwezig, veel V
. Primaire somatosensorische/ visuele cortex: veel IV, weinig V
▪ Ook verticale structuur
. Corticale kolommen van parallelle bundels piramidecellen
. Functionele bundels door schorslagen heen
Hersenvliezen
- Centraal zs beschermd door: bindweefselmembranen en benige structuur + 3
hersenvliezen/ruggenmergvliezen
- Dura mater: buitenste harde vlies, vergroeid met beenvlies aan schedel, stevig
- Subdurale ruimte: tussen Dura mater & arachnoidea, hersenvocht
- Arachnoidea, spinnenwebvlies: middelste hersenvlies
▪ Rijk aan bloedvaten
▪ Bestaat uit membraan en fijne netvormige bindweefselbalkjes die membraan
verbinden met Dura mater & Pia mater
▪ Overbrugt groeven hersenoppervlakken -> onder vlies verschillende holtes gevuld met hersenvocht
- Subarachnoïdale ruimte: tussen Pia mater en arachnoidea, hersenvocht en enkele bloedvaten
- Pia mater: zachte hersenvlies
▪ Onder arachnoidea
▪ Dun, bloedvatrijk, tegen hersenmassa -> loopt in alle
groeven hersenoppervlak
Hersenventrikels (holtes) en cerebrospinaal vocht
- Hersenventrikels: ruimtes tussen hersenvliezen en centrale kanaal
vh ruggenmerg (inwendige holtes)
▪ Gevuld met CSV (cerebrospinale vocht)
▪ Ontstaat tijdens groei hersenen, staan in verbinding
- Laterale ventrikels van hersenhemisferen
▪ Productie hersenvocht in plexus (ook beetje in 3e en 4e)
▪ Grote holtes, komen samen in 3e ventrikel (thv tussenhersenen)
▪ 3e ventrikel in verbinding met 4e ventrikel (hersenstam) via smal kanaal: aquaduct van Sylvius (loopt
door mesencephalon, zie pijl)
. Bij blokkering: gevaar (niet zo erg bij foetus)
. CSV aangemaakt, maar kan niet weg -> druk stijgt -> gaat hersenen tegen schedel duwen
. Oplossing: drain om vocht uit 3e ventrikel te laten lopen
CSV
- Aangemaakt door Plexus choreoïdus
▪ Zit in dak 3e ventrikel en op andere plaatsen
▪ Bloedvatrijke structuur aan rand hersenventrikels: Pia mater & hersenweefsel raken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PsychologieStudent1303. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen