Samenvatting
Samenvatting Wijsbegeerte - boek + notities
- Vak
- Wijsbegeerte
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting van de college notities + boek.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
WijsbegeerteLes 1 Onzekerheid
- Zekerheden kunnen voor arrogantie zorgen
- Russell
Tegen theologie
Taak filosofie: mensen leren leven zonder zekerheid zonder zich te laten verlammen zonder
onzekerheid
- Taak filosofie: onzekerheid verdragen en opzoeken
Filosoof als rol van de Horzel, kind met waarom vragen (kan soms ambetant zijn)
- DE filosofie bestaat niet
- Zekerheid doet niks af aan illusie
WEIRD mensen zijn er gevoelig aan, andere bevolkingen niet
HF1: Wat is filosofie
Dubbele vraag
- Positieve definitie: filosofie is
- Negatieve definitie: filosofie verschilt van
Dubbele doelstelling
- Wat is het
- Manier van denken: anti-essentialisme
Essentialisme: dingen hebben essentieel kenmerk (moet hebben om tot bepaalde categorie te horen),
doet zich voor bij alle leden van verzameling en enkel bij die leden -> onmogelijk bij filosofie
Heterogene discipline: veel verschillende soorten rollen
3 Kenmerken: attitude, methodologie, domein
Attitude
- Instelling van de Horzel: waarom??
- Zie ppt
- Filosofie: liefde voor wijsheid -> iedereen wil van nature wijsheid
- Kritisch denken
Denken over vanzelfsprekende dingen
Autoriteiten in twijfel getrokken
. Politici, wetenschappers, eigen vermogen, zintuigen (illusies)
. Zintuigen onbetrouwbaar -> kennis ook?
- Niet uniek
Veel gemeenschappelijk met wetenschappers
Kritisch, ruimdenkend, rationeel
Methodologie
- Intuïtie
17e-18e eeuw: kennis die op een onmiddellijke manier wordt verkregen (bv: idee van volmaaktheid)
20ste eeuw: spontane overtuigingen die we in onze eigen geest aantreffen als we over bepaald
onderwerp denken (common sense)-> moeilijk te veranderen, op te geven
Bv: aarde draait rond zon (of andersom), seksuele perversie is psychisch, pijn moet vermeden worden
Vertrekpunt voor verder redeneerwerk
Intuïtie zelf niet betwijfeld -> gevaar -> persoonsgebonden, cultuurgebonden
Vooral vroeger, nu: enkel denken uit intuïtie -> fauteuilfilosofen
Niet uniek
- Conceptuele analyse
Interesse in begrippen (seksualiteit, tijd) -> iedereen weet ongeveer wat het is
1
, Wat bedoelen we wnnr wie iets … noemen
Floridi: conceptual engineering
. Ontrafelen en verbeteren van concepten die we in het dagelijks leven misschien te achteloos
gebruiken (tijd, liefde, ziekte)
Bv: kussen -> soms seksueel, soms niet
Niet uniek: niet door ALLE en ENKEL, ook in fysica
- Gedachte-experiment
Experimenten in geest, Instrument van verbeelding, nieuwe info over thema zonder empirische data
Stel je voor dat …
Voordelen: kan je overal uitvoeren, verhelderen van probleem door visualisatie, moraal, financies
Bv: hersen-in-vat
Niet uniek
. Ook in wetenschap -> WET niet puur empirisch en FILO niet puur fauteuil
. Experimentele filosofie: empirisch wetenschappelijke methoden kunnen bijdragen aan
traditioneel filosofische problemen
Bv: crossculturele verschillen in intuïties en morele dilemma’s
Een domein, aard van de vragen
- Onbeantwoorde vragen
Waar wetenschappers zich geen antwoord op wisten
Fundamenten in vraag stellen
. Feyman: duizendpoot en pad: hoe wandel je? Tegen filosofie
Bv: bestaat God? Wat is ziekte? Is tijd echt? Bestaat tijd? -> geen consensus
- Eerder kunst dan wetenschap?
Geen vooruitgang ?
. Jawel: vragen werden beantwoord en werden basis van een wetenschap
. Is er in wetenschap wel vooruitgang?
. Paradigma’s volgen elkaar op zonder verder te bouwen
. Wel binnen paradigma’s maar niet tussen
. Incommensurabel: onderling onmeetbaar, geen gemene maat hebben
. Geen gemeens. Theoretische deugden (eenvoud en verklaring)
. Bv: Massa bij Einstein en Newton is iets anders
Kunststromingen volgen elkaar snel op, bouwen niks op, steeds een nieuw begin
Enkel nieuwe manieren om oude problemen op te lossen
- Niet uniek
Onbeantwoord niet persé filosofisch (hebben blonden meer plezier?)
4 Deeldomeinen
Metafysica
= bestudeert aard en structuur vd wereld
- Wetenschapsfilosofie (heeft kenmerken van verschillende domeinen)
- Over wat het betekent om te bestaan, op grond waarvan bestaat iets? Bestaat tijd als er geen mensen zijn?
- Wat is metafysica?
Weten niet wat problemen gemeenschappelijk hebben waardoor we ze metafysisch noemen
Beroemd, maar niemand weet wrm metafysisch, geen uniek kenmerk
- Bv: 2 bekende problemen
Wilsvrijheid
. Voorwaarden: keuzevrijheid + broncontrole (auteurschap, jij begin van keuze)
. Kan nooit helemaal echt, altijd beïnvloed door andere factoren
. Bestaat vrije wil? +/- NEEN
Wij zijn onze hersenen + hersenen uit fysisch spul + fysisch spul onderhevig aan FYS
Deterministisch: alle gebeurtenissen en standen van zaken veroorzaakt door
voorafgaande gebeurtenissen (niet iedereen akkoord)
. Veroorzaken
Probalistisch (genen): gen maakt vorming eigenschap X waarschijnlijker
2
, Deterministisch (fysisch spul): garanderen voorkomen
Lichaam en geest: zijn we meer dan alleen onze hersenen?
. Fysicalisten/materialisten: NEEN
Fysisch spul, alles opgebouwd door materie
Mentale toestanden: hersentoestanden (overtuigingen, herinneringen,..)
. Dualisten: JA
Mentale toestanden uit geestesspul (maar wat is dat?)
Logica
- Argumentatief, wat is goede redenering?
- Welke drogredenen ontkrachten
Bv: slippery slope: als ze A doen zal B wss volgen en B is onwenselijk
Bv: homohuwelijken, dan moet je ook kunnen trouwen met een hond
Epistemologie
- Wetenschapsfilosofie
- Kennisleer: aard, mogelijkheid en structuur van de kennis -> Wat kunnen we weten? Hoe verwerven? …
- Bv: Brain in a vat: hoe geloven we te weten wat waar is
Moraalfilosofie/ Ethiek
- Wat is een moraal? Allemaal dingen die zouden moeten (eerlijk zijn, vriendelijk zijn)
- Normatieve universum: verzameling van rechten, plichten, geboden, verboden en aanbevelingen
Niet altijd moreel, wat maakt probleem moreel (wetten?)
. Esthetisch: witte wijn bij vis?
. Juridisch: asbest weg door speciale firma?
. Moreel: impact klimaat opvolgende generatie?
- bv: politieke filosofie
Wetenschapsfilosofie
- Toegepaste vorm van epistemologie, bepaalde aspecten ook metafysisch
HF7 (evolutie psychologie) = epistemologisch
HF9 (natuurlijke soorten) = metafysisch
- Algemene wetenschapsfilosofie
Fundamentele filo. Kwesties ivm wet.
Pseudo of echte wet? Niet of wel wet?
HF3 (lichaam en geest): alles herleiden naar fysica?
Intrinsieke interesse
- Toegepaste wetenschapsfilosofie
Filosofische vragen die betrekking hebben op specifieke wetenschappen
Psychologie, seksuologie, neuro
Instrumentele interesse
. Werpen uitkomsten wetenschap X nieuw licht op filo. probleem buiten wet X
. Bv: biologie filosofen: hebben onze vragen te maken met menselijke natuur?
Mannen sneller vreemd gaan?
- Nuttig? Feynman (tegen filo) : NEEN, niet relevant voor wetenschappers
Een zeer korte geschiedenis vd Westerse filosofie
- Je kan jezelf een filosoof noemen in de mate wat je je bezighoudt met filosofen uit het verleden
- Cirkelredenering: gebruiken iets wat nog bewezen moet worden
- Arbitrair: niet alle filosofen van vroeger zijn nog filosofen
- Historie: steeds uitgedaagd door andere vormen van kennis
Antieke oudheid: mythologie (6e eeuw VC)
- Denken dat werkelijkheid verklaard door bovennatuurlijke entiteiten (Goden)
3
, - Maatschappelijke revolutie in Zuid-Europa (Griekenland)
Algemene wetten uitgevoerd voor iedereen als resultaat van publieke debatten
Ontdaan van goddelijk karakter
Te maken met gevoel relativiteit -> vaker in contact met andere culturen + economische opgang
- Thales, Anaximander & Anaximenes: eerste filosofen
Natuurfilosofen: interesse in datgeen wat kosmos doet draaien
Alles uit soort van oerstof
Eerste naturalisten: kosmos begrijpen van uit eigen natuur en principes
Thales: Alles bestaat uit water en aarde drijft op kosmische zee
Mander: ongedefinieerde substantie, aarde als ton
Menes: lucht oorsprong van alles, aarde als ufo zweven op luchtstromen
- Naturalistisch: wouden fenomeen verklaren van binnen uit
Wat zit er in de donder dat dit zo maakt, vanuit samenstelling
- Wetenschap bestond nog niet
- Plato & Aristoteles
Veel vragen nu al reeds eerder aangekaart
Bv: rol zintuigen bij kennis
. Plato: zintuigelijke wereld te veranderlijk voor echte kennis + mogelijkheid echte kennis
spoort aan om te denken dat er nog een andere wereld is (perfecte ideeënwereld)
Homo universalis: bespraken veel thema’s en verbonden die
Middeleeuwen: religie
- 313: Christendom toegelaten als religie in romeinse rijk
- Visie Plato: perfecte wereld als hemel
- Filosofie wordt onderdrukt door Christendom
Chr gebaseerd op openbaring (Goddelijke ingeving) niet door experimenten, redeneren
- Stond ten dienste van Theologie (bv: bestaat God?) -> wouden niet ingeperkt worden
Niet content met antwoorden van bepaalde autoriteit (God)
Tegen grenzen
. Vaak intellectuele bescheidenheid: elk gelooft legt grenzen aan het weten, bovennatuurlijke
verklaringen die niet geweten kunnen worden
- Augustinus en Thomas van Aquino wouden tegenstelling verzachten
Geloofsovertuigingen vertrekpunt van filosofisch onderzoek
Geloofsovertuigingen kunnen bewezen worden vanuit verstand
Moderne tijd: wetenschap
- Wetenschappen maken grote vooruitgang, filosofie niet
- Nieuwe uitdaging: welke verhouding tegen wetschappelijke manier van denken
- Naturalisme kwam terug op bij wetenschappelijke revolutie
= Minder bovennatuurlijke verklaringen, universum verklaarbaar vanuit eigen principes
Veelzijdigheid
Bv: oerstof: beschrevend oor natuurwetenschappen
- Descartes en Newton doen aan wetenschap en filosofie
Wet: oude filo problemen opgelost met nieuwe wet experimenten en observaties (1)
Filo: riepen nieuwe filo problemen ih leven (2)
. Bv: Wet van Lavoisier over geslotenheid fysisch universum
. Probleem mentale causaliteit -> hoe fysisch invloed op geestesspul als universum gesloten is
- Feynman: filosofie moet eindigen
Oermaterie vraagstuk al opgelost -> geen water en lucht maar Quarks -> is Wet vraag nu
Vinden het negatief, na lange tijd weinig positieve resultaten
Sciëntisme: overtuiging dat methoden v natuurwetenschappen enige bron zijn van echte kennis over
eender welk onderwerp, ervan overtuigd dat HUN wetenschap alles zal kunnen beantwoorden
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PsychologieStudent1303. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen