In deze samenvatting zitten alle onderdelen van wetenschappen en techniek samengevat (behalve het deeltje van dieren). Deze samenvatting bevat informatie uit het boek 'de basis', de lessen en de PowerPoints die de docenten aanbieden.
Door klein enorm heet puntje met oneindig grote dichtheid (= singulariteit) dat oneindig veel energie
bevatte
14 miljard jaar geleden is dat puntje ontploft
= basis van dit alles, elementaire deeltjes waaruit alle materie op aarde en heelal is
opgebouwd
2) Sterrenstelsels
Net na oerknal (fractie van fractie van seconde later)
= temperatuur 50 000 miljard graden Celsius
Heelal koelde af naarmate het groter werd
Eerste sterren
Ontstaan:
Heelal koelde af tot ongeveer 3000°C
Onstonden eerste atomen, vooral waterstofgas
=> Deeltjes door zwaartekracht naar elkaar getrokken
=> Verspreide dichte gaswolken
=> waterstofatomen dicht opeengeduwd werden => fuseerden ze
=> ontstaan nieuwe deeltjes: heliumatomen
= eerste sterren
➔ Water omgezet in helium
➔ 400 miljoen jaar na oerknal
➔ Verschillende sterren zijn door zwaartekracht gaan groeperen tot sterrenstelsels
➔ = geven licht, veel groter dan planeet
Melkwegstelsel
= sterrenstelsel van de aarde, zon, andere planeten en veel sterren
,3) Zonnestelsel
= zon waarrond 8 planeten omheen cirkelen door de zwaartekracht
Planeten: Mercurius, venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.
Zonnestelsel = planetenstelsel
= verzameling van hemellichamen die om een centrale ster draaien
➔ Bij ons de zon
Zon
= grootste, warmste en zwaarste hemellichaam in ons zonnestelsel (vuurbal)
= middelmatige belangrijke ster
Ontstaan:
Gaswolk die is samengekrompen
Werking zon:
Water omgezet in helium => kernfusie
Vier atomen fuseren tot een nieuw atoom dat minder weegt. De massa die je tekortkomt is
niet in het niets verdwenen, maar is omgezet naar energie. (warmte die de zon uitstraalt)
Kenmerken zon
- Zonnevlekken
= plekken waar het minder warm is
- Fakkelvlekken
= plekken waar het heel warm is
Zonnewind
Zon draait om eigen as -> midden draait sneller dan polen
Zon voortdurend door elkaar geroerd
Door deze intense hitte gebeuren ontploffingen = zonnewind ontstaan
= geladen deeltjes de ruimte ingestuurd die soms zelf de atmosfeer binnendringen
Atmosfeer binnendringen? = poollicht aan Noord- en Zuidpool
, Planeten
= draait rond een ster
4) Aarde, zon en maan
Vroeger
Geocentrische wereldbeeld = aarde middelpunt van heelal
Later Galileo Galilei
Heliocentrisch wereldbeeld = zon als middelpunt van heelal
Snelheid draaien aarde
Niet voelbaar? => zwaartekracht
Aarde draait in tegenwijzerzin
= west naar oost
Relatie tussen aarde en maan
Maan draait in tegenwijzerszin om de aarde
Omlooptijd
= tijd die de maan nodig heeft om helemaal rond de aarde te draaien
= maand (p33)
, De maan en haar schijngestalten
= vorm van maan veranderd niet, het is schijn
In de klas
1) Observeren van de werkelijkheid
2) Kinderen plaats nemen in cirkel (aarde) met gezicht naar buiten dan kind op een stoel staat
buiten de kring en kinderen in ruimteschip laten stappen
- Volle maan
- Laatste kwartier (week later)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dagmar7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
