ARCHITECTUUR IN CONTEXT B
DE STAD IN DE KLASSIEKE OUDHEID H2
Grieken – Romeinen, wat betekent die stad? Periode: stad een groot fenomeen
Grieken
D.F. Kitto, The Polis
The Greeks: wetenschappelijke publicatie, soort van reden achter
Nagaan wat betekent de stad voor de Grieken (geen rechtstreekse bronnen indirecte
manier)
Polis:
- Term stad benaderen: Polis (ondergaat een betekenisverschuiving)
Stronghold (burcht) > State (grondgebied, brucht beschermen) > people (mensen die
in dat territorium leven) > a way of life (specifieke manier hoe ze leven, mentaliteit)
- Fysiek, territoriaal: ommuurd + terrein daarbuiten, centrum voor bestuur… voor het
gehele gebied met in het midden de polis
- Sociale, politieke organisatievorm: uitvinders van demos (democratie)= raadpleging
van het volk (mannen), inspraak over hun manier van leven leefgemeenschap van
vrije burgers, polis is instrument en symbool van directe democratie
Kenmerken:
- Kleinschalig (om directe democratie mogelijk te maken)
- Intieme relatie met natuur en geografie
- Publieke gebouwen: die hebben belang, symbool (stoa, theater, tempels, stadion)
- Woning dient alleen om te slapen: klein & eenvoudig
- 2 belangrijke plekken: acropolis & agora (centraal plein, politiek, hart vd democratie)
Organische gegroeide steden
Athene
Kenmerken:
- Rond Acropolis (natuurlijk verhoog, strategische locatie), militaire functie verliezen
tempelcomplex met Parthenon (pelgrimstocht naartoe met Pan-Helleense weg)
- Agora: verkoper ideale locatie voor pelgrim, logische locatie, evolueert naar een
politiek centrum (omringd door stoa: overleggen in lange gebouwen
- Muuromwalling
Geplande (bewust) steden
Context
Reden: overbevolking in bestaande steden (polis als directe democratie: moet kleinschalig
blijven + te weinig voedsel (landschap ruw en weinig transport))
, Stichtten langs kust, blijven een handelspost aan de Middellandse zee
Heropbouw na invallen vd Perzen
Grieken: grondleggers wetenschap + filosofie
- Plato: De Wetten: ideale stad heeft een vast inwonersaantal 5000 inwoners (mannen
en die dan + gezin 30000) handhaven van democratie komt anders in gevaar:
geboortebeperking, gedwongen emigratie, gelijkheid (collectiviteit, vrijheid bereiken
als we elkaars vrijheid respecteren)
- Hippocrates: grootvader van de geneeskunde: hygiëne bodem niet te vochtig +
kijken naar windrichting
Hippodamus van Milete (498-408 V.C)
Op kust van huidige Turkije
Wenselijke sociale organisatie (ontworpen door Hippodamus)
Plan om sociale dimensie van stad te gaan organiseren
- Aparte zones voor soldaten, arbeiders en boeren (3 sociale categorieën)
- Functionele zonering: sacraal (godsdienst), privaat (wonen), publiek
6, 3, 7: agora’s – 9: stadion – 4: theater grootste lichamen= publieke gebouwen
De rest van het weefsel: strakke manier volgens een dambordpatroon
- 1 zo’n vakje: korrel (de maat is een huizenblok 30x52m, kleine eenvoudige woningen)
Democratie en gelijkheid
Priene
Oostkust Turkije (-Athene)
Aan de voet van een burcht (1)
- 2 Agora: centrale plein
- Stoa’s: langwerpige gebouwen voor de politiek
- 3 Theater: de hele stad zien, de achtergrond is het landschap + stad (bedoeling om
politiek en maatschappelijk gebied te vertellen)
- Muur: compact en kort mogelijk, profiteren van reliëf (onderbroken: zo stijl dat het
niet nodig is om een muur te maken)
- Conflict strakke rooster en reliëf: straten gevaarlijk en gladdig
Romeinen
Rome onder de keizers (200-300) – Rome op hoogtepunt
Problemen (die we later na industriële revolutie gaan terugzien)
- Overbevolking: enorme gebieden veroveren alles meebrengen ook slaven +
immigratie