hoofdstuk 1: de cel fundamentele eenheid van leven
eenheid en diversiteit van cellen
Cellen variëren enorm in uiterlijk en functie
Er bestaan 10 – 100 miljoen levende wezens.
Variatie:
o grootte, vorm en voorkomen
o chemische noden (O2 nodig of niet; bv: bepaalde bacteriën)
o activiteiten (bv: op cellulair niveau => secretie van hormonen
=> contractie van de cel…)
o functie van cellen (bv: huidcellen zorgen voor bescherming, spiercellen zorgen voor
beweging, witte bloedcellen zorgen voor het immuunsysteem)
250 verschillende celtypes in het lichaam.
A = zenuwcel
=> geeft informatie over in ons lichaam
Bv: van de hersenen naar de arm
B = paramecium
=> behoort tot de protozoan (is het pantofeldiertje)
Levende cellen hebben allemaal een vergelijkbare basischemie
Alle levende organismen hebben:
o zelfde type van macromoleculen (zie hoofdstuk 2)
eiwitten, nucleotiden(DNA en RNA), suikers en vetten
o zelfde typen van chemische reacties (zie hoofdstuk 2)
condensatie, hydrolyse, verestering,…
o zelfde proces van genexpressie (zie later):
o replicatie
o transcriptie
o translatie
we kunnen DNA verdubbelen door replicatie ( dit zal
doorgaan voor elke celdeling).
DNA wordt via transcriptie omgezet naar RNA.
RNA zal eiwitten vormen via translatie.
1
, Een kolonie
bacteriën
Alle levende organismen zijn
opgebouwd uit cellen.
Alle cellen die aanwezig zijn bij de mens hebben hetzelfde genotype.
o Genotype = al het genetisch materiaal (DNA) in onze cellen.
o Gezien alle cellen afkomstig zijn van 1 bevruchte eicel hebben alle cellen hetzelfde
genotype.
De verschillende celtypes in ons lichaam hebben een verschillend fenotype.
o Fenotype = uitzicht, de functie, de eigenschappen van de cel.
o Wordt mogelijk gemaakt door AAN en AF zetten van genen in de verschillende
celtypes (zie later).
Bv: in een spiercel worden bepaalde genen aangezet en bepaalde afgezet.
Cellen onder de microscoop
De uitvinding van de lichtmicroscoop leidde tot de ontdekking van cellen
Cellen kunnen we bestuderen met een lichtmicroscoop: LM.
o Levert beperkte info ( je kan de celmembraan, cytoplasma en celkern zien.)
o Mengsel van kleuren toevoegen om beter beeld te bekomen: elke kleur hecht zich
aan een specifieke celstructuur.
cytoplasma celmembraan celkern
De fijne structuur van
een cel wordt onthuld
door elektronenmicroscopie
Electronen microscopie: EM levert een beeld op waar meer details zichtbaar zijn.
o TEM = transmissie electronen microscoop (=> 2D beeld met heel wat details)
o SEM = scanning electronen microscoop: (=> 3D beeld met iets minder details)
2
,Een atoom vormt een molecule, een molecule vormt op zijn beurt
een organel, en een organel vormt dan de cellen.
Cellen: => er zijn veel verschillen in grote van de cellen binnen ons
Lichaam ( van 2 µm – 200 µm)
=> de grootste is de eicel en zou je normaal gezien met het
blote oog kunnen zien ( wordt vergeleken met een heel
klein stipje op een blad)
organellen: => 200nm
=> kun je waarnemen met een lichtmicroscoop
Moleculen: => van 0,2nm – 20nm
=> kun je waarnemen met een fluorescentie
microscoop, maar nog steeds op niveau van
electronen microscopie
atomen: => 0,2nm
=> kunnen we waarnemen op niveau van een Electronen
microscoop
de prokaryotische cel
De fundamentele classificatie van cellen is gebaseerd op de AAN- of AF wezigheid van een
KERN.
3
, Cellen kunnen we onderverdelen in 2 groepen:
Eukaryon = “echte” kern => we hebben dan te maken met een Eukaryoten
prokaryon: “geen echte” kern => we hebben dan te maken met een Prokaryoten
In de onderstaande tabel zijn de belangrijkste kenmerken van deze 2 groepen opgesomd.
Eukaryoten Prokaryoten
Type voorbeeld Humane, menselijke cel Bacterie
Grootte van de cel 10 x groter dan een
prokaryote cel
Kern Kern + kernmembraan Geen kern: naakt DNA (=
nucleoïd), genetisch materiaal
ligt in het cytoplasma
Organellen Verschillende organellen Zeer beperkt aantal organellen
met specifieke functie
Nood aan O2 O2 absoluut nodig Bepaalde bacteriën hebben O2
absoluut nodig, andere kunnen
leven zonder O2
Celdeling Complex: Heel eenvoudig dmv insnoering
Mitose voor gewone waarbij vanuit 1 cel 2 cellen
lichaamscellen worden gevormd
Meïose voor
geslachtscellen
Bacteriën komen in heel veel verschillende
vormen voor. Hiernaast ziet je enkele vb.
1: is bolvormig of sferisch
2: staafvormig met een staartje
3: spiraalvormig
Dit is een darmbacterie = de
bacterie van Escherichia coli
Hier zien we de splitsing van
een gisten cel
De eucaryote cel
Unicellulaire organismen: bestaande uit 1 enkele cel (bv gisten)
Multicellulaire organismen:
o Planten
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jarnedb2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.