Dit is een samenvatting van het vak algemene anatomie, fysiologie, pathologie en genetica (OLOD: basiswetenschappen i.f.v. therapeutische handelen 1), gegeven door Ancy Leroy. Dit vak wordt gegeven in het eerste jaar (sem 1) in de opleiding logopedie en audiologie. Zowel slides, syllabus als eigen ...
ALGEMENE ANATOMIE, FYSIOLOGIE, PATHOLOGIE
EN GENETICA
Jaar: 2022-2023, semester 1
Studiepunten: 9
Lector: Ancy Leroy
OLOD: basiswetenschappen i.f.v. therapeutisch handelen 1
Examen:
> Deel 1: algemene anatomie, fysiologie, pathologie en genetica -> 100% -> 3SP
o 40 Meerkeuzevragen met verhoogde cesuur (25/40)
o 75% fysiologie, 25% anatomie
> Deel 2: psychologie en pedagogie -> 100% -> 3SP
> Deel 3: fonetiek en psycholinguïstiek -> 100% -> 3SP
Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Wat is anatomie, wat is fysiologie
- Anatomie
o = ontleedkunde
o Wetenschap v/d vorm en bouw v/h menselijk lichaam
▪ Macroscopische anatomie = blote oog waarnemen
▪ Microscopische anatomie = met lichtmicroscoop waarneembaar
▪ Submicroscopische anatomie = met elektronenmicroscoop waarneembaar
- Opbouw menselijk lichaam
1 Cel -> cytologie = kleinste bouwstenen v/h lichaam (bv. spiercellen)
2 Weefsel -> = groep cellen van gelijke vorm en functie (bv. glad spierweefsel)
histologie
3 Orgaan = groep van verschillende weefsels met dezelfde functie (bv. darmen)
4 Stelsel = groep organen (bv. spijsverteringsstelsel)
- Fysiologie
o Wetenschap die normale werking en eigenschappen van het lichaam
▪ Bestudeert
• De werking van organen
• Wijze waarop organen elkaar beïnvloeden
• Lichamelijke reacties op de omgeving
- 2 categorieën
1) Vegetatieve of onwillekeurige verrichtingen (= onbewust)
o Ademhaling -> ademhalingsorganen
▪ Opname van O2
▪ Afgifte van CO2
o Opname van voedsel -> spijsverteringsorganen
o Stofwisseling = metabolisme
▪ Omzetten van voedseldeeltjes tot specifieke moleculen -> voor celopbouw +
energievoorziening
o Regeling v/d lichaamstemperatuur -> via huid
o Excretie van afvalstoffen -> via nieren
o Transport van O2, CO2 en voedingsbestanddelen – via bloedvaten-en lymfestelsel
> Regulatie en coördinatie door autonoom ((para)sympatisch) + endocrien stelsel (hormoonstelsel)
1
, 2) Animale of willekeurige verrichtingen (= bewust)
o Voortplanting -> geslachtsorgaan
o Contact met de omgeving -> zintuigen
o Uitvoeren van bewegingen -> spier en beenderstelsel
> Regulatie en coördinatie door centraal zenuwstelsel + perifeer zenuwstelsel
1.2 De indeling van het lichaam
- Anatomisch
o Hoofd, hals, romp en ledematen
- Fysiologisch
o Verschillende organenstelsel (bv. zenuwstelsel, bloedvatenstelsel, het skelet,..)
1.3 Topografie
= beschrijft de ligging v/d lichaamsstructuren t.o.v. elkaar
- anatomische vlakken
o Sagitaal vlak = linker- en rechterdeel
o Frontaal vlak = voor en achter
o Transversaal vlak = boven en onder
- Orientatietermen:
Ventraal Naar voren toe (buik) Caudaal Naar de bekken toe
Dorsaal Naar achteren toe (rug) Posterior Naar achter
Proximaal Dichter bij de romp Anterior Naar voor
Distaal Verwijderd van de romp Superior Hoger
Craniaal Naar het hoofd toe Inferior Lager
Mediaal Naar het midden toe Superficieel Oppervlakkig
Lateraal Naar de zijdevlakken toe
Flexie Buiging extensies Strekken
Adductie Naar elkaar toe Rotatie Draaien
Abductie Uit elkaar
2
,1.4 De spier (musculus)
1.4.1 Inleiding
- Spieren = musculi
o Contractiele organen
o Door zenuwen geprikkeld, samentrekken of ontspannen
o Functies
▪ Maken lichaamsbewegingen mogelijk
▪ Houding v/h lichaam
▪ Ter plaatse houden van organen (bv. in de buikholte)
- Skeletspieren
o Oorsprongplaats (origo) + aanhechtingsplaats (insertio)
o Contractie = Origo + insertio naar elkaar toe getrokken
▪ Bij oorsprong ligt spierkop (caput) -> spierbuik
(venter) -> pees (tendo)
- Spiervormen
A Spoelvormige spier
B Enkelvoudig geveerde spier
C Dubbelgeveerde spier
D Twee of driehoofdige spier
E Twee of meerbuikige spier
F Waaiervormige spier
- Synergisten = Spieren die bij een beweging samenwerken
- Antagonisten = spier die een tegengestelde beweging veroorzaken
- Agnonist = spier die de hoofdbeweging veroorzaakt
- Willekeurige beweging
o Bewust bevel
o Vanuit somatisch of animaal zenuwstelsel
o Bv. skeletspieren of dwarsgestreepte spieren
- Onwillekeurige beweging
o Onbewust, buiten de wil
o Vanuit autonoom of vegetatief zenuwstelsel
o Bv. glad spierweefsel
> 3 soorten spierweefsel
o Dwarsgestreept spierweefsel
o Glad spierweefsel
o Hart spierweefsel
1.4.2 dwarsgestreept spierweefsel
> Skeletspieren
- Onder invloed v/h animaal zenuwstelsel
- Streping > overlapping van actine-en myosineketens elkaar overlappen
- Dwarsgestreepte spiercellen langer dan gladde spiercellen -> spiervezels
3
, - Spiervezels
o Meerdere kernen
o Omgeven door sarcolemma (celmembraan)
o Elke spiervezel -> Vol met myofibrillen
▪ Opgebouwd uit actine en myosine
> Begrippen
- Sarcolemma = plasmamembraan v/d spiercel
- Sarcoplasma = cytoplasma v/d spiercel
- Sarcoplasmatisch reticulum (SR) = stapelplaats voor Ca2+
- Sarcomeer = structurele eenheid van de spiercel
1.4.3 Glad spierweefsel
> In de huid en de wand van sommige organen
- Spoelvormige cellen met centrale kern
- Moeilijk zichtbare myofibrillen > geen dwarsstreping
- Contractie door autonoom zenuwstelsel
o Contractie = verkorting v/h sarcomeer -> myosine koppelt en actine komt naar zich toe
- Gladde spiercellen
o Werken langzamer (dan dwarsgestreept) -> cellen minder snel vermoeid
- Bevindt zich in het vegetatief zenuwstelsel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ronnadeconinck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
