Samenvatting
Samenvatting Etiologische Criminologie
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Een samenvatting van etiologische criminologie -> leerstof vernieuwd sinds 2022, dit is een samenvatting met de nieuwe cursus!
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 90 pagina's
Voorbeeld 6 van de 90 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
2022Etiologische criminologie:
Van klassieke naar
hedendaagse causale
benaderingen van
criminaliteit
Prof. Dr. Lieven Pauwels
,HOOFDSTUK 1: INLEIDENDE BEDENKINGEN OVER
CRIMINOLOGIE EN ETIOLOGIE
1. WAAR HOUDT DE ETIOLOGISCHE CRIMINOLOGIE ZICH MEE BEZIG?
Etiologische criminologie: verklaringsmodellen voor de oorzaken van criminaliteit
Definities criminologie
Sutherland: historisch belangrijke definitie (3 componenten)
1. Sociologische studie van wetgevende proces
2. Sociologie van de criminaliteit (het breken van strafwetten) en sociale psychologie van de
regelovertreder
3. Sociologie van de straf en strafsystemen
ð Sociologische overheersing van verklaringsmodellen in 20e eeuw
European Society of Criminology
The term criminology refers to all scholarly, scientific and professional knowledge concerning
1. The explanation: verklaring voor regelovertreding
2. Prevention: preventie van regelovertreding
3. Control: controle op regelovertreding
4. Treatment of crime and delinquency, offenders and victims: behandeling
5. Including the measurement: meten van regelovertreding
6. And detection of crime: opheldering van regelovertreding
7. Legislation: strafwetgeving en diens oorzaken
8. The practice of criminal law, and law enforcement, judicia land correctional systems: toepassing van de strafwet
en strafrechtsbedeling, systemen van straftoemeting en strafuitvoering
Criminologie is dus de wetenschap die zich bezig houdt met de bestudering van het misdrijf, de dader, het
slachtoffer en de maatschappelijke reacties daarop
ð Misdrijven zijn handelingen die door het stradrecht strafbaar zijn gesteld à strafrechtelijke definitie
2. CRIMINALITEIT DEFINIËREN: EEN HEET HANGIJZER
Juristen en historici: tot stand komen en afschaffen van (straf)rechtelijke regels.
Biologen en psychologen: genetische, moleculaire en psychologische achtergronden van (individuele)
daders. Stress en stresshormoonsysteem. Persoonlijkheid. Antisociaal gedrag.
Sociologen en culturele antropologen: structurele condities in samenlevingen van criminaliteit, het sociale
klimaat en niveaus van criminaliteit in samenlevingen. Tegelijkertijd bestuderen sociologen en antropologen de
maatschappelijke reactie op misdaad.
(Straf)rechtjuristen: toepassing van (straf)rechtsregels (Code pénal)
Penologen: De uitvoering van straffen (t.o.v. diegene die de strafwet heeft overtreden).
Evolutionaire biologen, - psychologen (- criminologen): wijzen op adaptieve kenmerken van
conformiteit en stellen zich vragen over hoe niet-adaptieve kenmerken in stand gehouden worden
(bijproducten en maladaptaties)?
1
,Fishbeins onderscheid tussen crimineel gedrag en antisociaal gedrag:
ð De etiologie is geïnteresseerd in oorzaken van handelingen die een vorm van regelovertreding
inhouden
Volgens Wikström bestaat een midsrijf of strafbare handeling uit 4 componenten:
1) Een handeling
2) Die een overtreding inhoudt
3) Van een wet (legaliteitsbeginsel: nullum crimen sine lege)
4) En waartegen een officiële maatschappelijke reactie volgt
!! Opgelet met moralistische fout en naturalistische fout !!
ð Moralistische fout = vertrekt van hoe de wereld er zou moeten uitzien om dan datgene wat in de
natuur voorkomt (zoals agressie) en niet past in iemands moreel kader te verwerpen
ð Naturalistische fout = uit het feit dat iets bestaat, besluit men dat iets goed is
Piramide van John Hagan:
ð Verschillen in ernst/schade zorgt ervoor dat mensen andere visies hebben over wat goed en wat
kwaas is
ð Er bestaan verschillende gradaties van normovertreding
ð De etiologische criminoloog kan lessen trekken uit deze piramide en aandacht hebben voor de
oorzaken van:
o ‘Core crimes’ (het traditionele werkdomein van de etiologische criminologie).
o ‘Unrecognized blameworthy harms’ (sociaal schadelijk gedrag dat op grote schaal als
minder schadelijk worden aanzien, maar toch aanzienlijke gevolgen heeft).
o ‘Public-only recognized harms’ (wat de publieke opinie als crimineel ziet).
o ‘State-only recognized harms’ (wat enkel door de staat als regelovertredend wordt
gezien, zoals het indruisen tegen de regels in een dictatuur).
o ‘Constructed crimes’ (zuivere sociale constructies).
2
, o ‘Constructed deviance’ (geconstrueerde regelovertreding waartegen wel een sanctie staat,
maar geen strafrechtelijke sancties).
o ‘Repressive state crimes’ (repressieve misdrijven gepleegd door staten zoals massamoord,
genocide).
DEFINITIEPROBLEMEN
ð Vanuit een consensusperspectief
o Emile Durkheim
o Onderscheid tussen misdrijven die indruisen tegen basisbewustzijn vs. hoger bewustzijn
o Basisbewustzijn = vrij universeel en stabiel, bv. basisrechten
o Hoger bewustzijn = minder universeel en stabiel, bv. visies op abortus en euthanasie
ð Vanuit een conflictperspectief
o Verzoeningspoging van R. Agnew
o Er wordt verwezen naar het bestaan van ernstige normatieve conflicten tussen sociale
groepen
o ‘Blameworthy harms, condemned by the public, sanctioned by the state’
VERSCHILLENDE CRIMINALITEITSVORMEN
ð Mala in se: universeel veroordeeld,
niemand wil er slachtoffer van worden,
schenden het wezen van de menselijke
natuur
ð Mala prohibita: niet universeel
veroordeeld, strafbaarstelling is
willekeurig
Blameworthy harms: sociaal schadelijk
handelen (inbreuken tegen mensenrechten)
Mario Bunge: mensenrechtendefinitie: “A criminal action may be defined as an action that, either deliberately or
out of negligence, causes harm, violates basic rights, or hinders the discharging of basic duties”
Criminaliteitsprisma van John Hagan:
ð Complexiteit is een van de redenen waarom er zoveel theorieeën bestaan
ð Toont aan dat er verschillende vormen van regelovertredend gedrag bestaan die onder de categorie
‘blameworthy harms’ vallen
3
,3. ENKELE GROTE VRAAGSTUKKEN IN DE CRIMINOLOGIE
1) SPREIDINGSVRAAGSTUK
= verdeling van criminaliteit/misdaad over de maatschappij
1. Geografische spreiding: misdaad is niet gelijk verdeeld tussen gebieden
2. Temporele spreiding: grote variaties tussen en binnen tijdsperioden, soms daalt criminaliteit (bv. begin
jaren ‘50) en soms neemt ze toe (bv. midden jaren ‘60)
3. Sociale spreiding: variatie tussen mensen, sociale groepen, groepen en aggregaten in de samenleving
2) ETIOLOGISCHE OF ONTSTAANSVRAAGSTUK
= oorzaken ontstaan en voortbestaan van criminaliteit bij mensen (verklaringsmodellen)
Waarom plegen mensen wel of juist geen criminaliteit?
ð Verschillen in mensbeeld en maatschappijbeeld!
3) REACTIEVRAAGSTUK (= ETIKETTEERVRAAGSTUK)
= waarom worden gedragingen als criminaliteit ‘benoemd’?
Misdaad bestaat omdat anderen dat gedrag als zodanig benoemen
3 belangrijke zaken:
1. Woord ‘criminaliteit’ wordt gemeden en men spreekt van deviantie of afwijkend gedrag
2. Waarom bepaalt de staat wat misdaad is? En waarom worden bepaalde bevolkingsgroepen door de staat
harder aangepakt dan andere bevolkingsgroepen?
3. In hoevere versterken formele of informele reacties in de vorm van etiketten eventueel deviant gedrag?
4) BESTRIJDINGSVRAAGSTUK
= ‘oplossingen’ om criminaliteit te bestrijden EN te voorkomen
• Hoe werkt het strafrechtelijke systeem en zijn onderdelen (politie, justitie, rechterlijke macht,
gevangeniswezen) à rechtshandhaving
• Werking en effectiviteit van wetten, regels…
4. NIET ALLE RISICOFACTOREN EN BESCHERMINGSFACTOREN ZIJN OORZAKEN
Risicofactor (risk factor): bepaald kenmerk dat ongunstig is voor de ontwikkeling van individuen
ð Volgens onderzoek van enkele psychologen is de identificatie van risicofactoren en
beschermingsfactoren die samenhangen met ernstige en persisterende regelovertreding in de diverse
fasen in de levensloop
ð Hoe groter het aantal risicofactoren, hoe groter de kans op persisterende regelovertreding
ð Niet alle risicofactoren zijn potentiële oorzaken van regelovertreding (attributiefout: geneigdheid om
aan bepaalde factoren een causale betekenis te geven)
Meeste risicofactoren zijn geen oorzaken, maar worden te vaak als zo gezien
ð Markers: gecorreleerd met oorzaken van regelovertreding
ð Symptoms: gecorreleerd met uitkomsten, zoals criminaliteit
ð Attributen: nep-oorzaken (schijnverbanden bv. geslacht/etniciteit)
Beschermende factoren: factoren die regelovertreding tegengaan (vs. risicofactoren (tegengestelde))
• Promotive factor: kans op regelovertreding neemt af
• Protective factor: effect van risicofactor vermindert (interageert met risicofactor)
4
, Enkele algemene opmerkingen met betrekking tot risicofactoren en beschermingsfactoren:
1. Er zijn GEEN risicofactoren die absoluut noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van crimineel handelen
2. Risicofactoren bestaan nooit los van een context (invloed van een risicofactor is altijd voor een deel
afhankelijk van de andere aanwezige risicofactoren en beschermingsfactoren)
3. Er zijn statistische (= niet te veranderen door experimentele manipulatie of interventie) en dynamische
(= wel veranderbaar en dus mogelijks ook te beïnvloeden door behandeling) risicofactoren
Risico- en beschermingsfactoren m.b.t 8 levensdomeinen (Andrews & Bonta) à theorieën verschillen in de
focus op deze domeinen
1. Voorgeschiedenis van antisociaal handelen (vroegere contacten met politie & justitie)
2. Antisociaal persoonlijkheidspatroon (lage zelfcontroke, impulsiviteit, agressiviteit)
3. Antisociale cognities (waarden/normen die regelovertredend gedrag goedkeuren)
4. Regelovertredende vrienden (blootstelling aan peers)
5. Familiale en relationele context (gebrekkige sociale controle, familiale problemen, misbruik..)
6. Problemen op school of werk (zwakke sociale band met school of werk)
7. Risicovolle vrijetijdsbesteding (ongestructureerde routine-activiteiten)
8. Middelenmisbruik (zowel het gebruik als het wegnemen ervan kan leiden
ffffffjkdsjfksjfkjdkfjkjkfjkjkfjkdfkjfkjfkjfkjfkjffkjfkjkjkjjtot het overtreden van regels)
5. WAT IS EEN ETIOLOGISCHE THEORIE?
Theorie, eerste betekenis = een schema of systeem van ideeën of stellingen die als een verklaring worden
beschouwd voor een reeks (sociale) feiten; een systeem van proposities die gecorrobeerd werden en bevestigd
door vele herhaalde waarnemingen en experimenten en als algemeen aanvaard wordt gezien als verklaring voor
geobserveerde feiten, een stelling over algemene wetmatigheden, principes, of oorzaken van iets gekends of
geobserveerd.
Theorie, tweede betekenis = een propositie die wordt voorgesteld als een potentiële verklaring. Dus: de
tweede betekenis is meer speculatief en heeft een voorlopig karakter. Het is een weerlegbare uitspraak die nog
niet werd teruggefloten, een idee of een reeks van ideeën. Het kan zelfs over een individueel gezichtspunt gaan.
Theorieën in de patroon-conceptuele determinatie-matrix:
Een verklaringsmodel voor normovertreding:
ð Moet zich positioneren binnen een theoretische traditie (of school)
= een geheel van theoretische kaders met een gedeelde kern (paradigma)
ð Zijn hypothetico-deductieve systemen
o En moeten daarom heldere concepten, nominale definities en proposities hebben
ð Hebben een hoog informatiegehalte
ð Streven naar toenemende helderheid, veralgemeenbaarheid, precisie en volledigheid
o Vergelijking van theorieën/ theoretische groei
ð Hebben explicitve vooronderstellingen over de mens en maatschappij
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentcrimi2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71184 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen