Samenvatting
Samenvatting H1-6 Infectie en Afweer
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting van de slides van H1-6 Infectie en Afweer
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 52 pagina's
Voorbeeld 5 van de 52 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Infectie en Afweer Prof. Verhasselt en VandekerckhoveMicrobiologie
Inhoudsopgave
1. Microbiologie in beweging ..................................................................................................................... 4
1.1. Introductie ............................................................................................................................................ 4
1.2. De 3 domeinen van het leven ............................................................................................................... 4
1.3. De kiemtheorie van Koch ...................................................................................................................... 6
1.4. Interacties tussen species in een niche ................................................................................................. 6
1.5. Infectieziekten: impact op de mens en zijn genoom ............................................................................. 7
1.6. Oude, nieuwe en terugkerende pathogenen ........................................................................................ 7
2. Bacteriën en virussen............................................................................................................................. 8
2.1. Bacteriën .............................................................................................................................................. 8
2.1.1. Situering van de bacteriën ............................................................................................................... 8
2.1.2. Anatomie van de bacteriën ............................................................................................................. 8
2.1.3. Metabolisme, celgroei en fenotypische adaptatie ........................................................................ 12
2.1.4. Naamgeving en taxonomie ............................................................................................................ 14
2.1.5. Genotypische variatie bij bacteriën en typering............................................................................ 14
2.2. Virussen .............................................................................................................................................. 16
2.2.1. Classificatie .................................................................................................................................... 16
2.2.2. Structuur van een virion ................................................................................................................ 16
2.2.3. Eigenschappen ............................................................................................................................... 17
2.2.4. Virale levenscyclus ......................................................................................................................... 18
2.2.5. Aantonen van virussen .................................................................................................................. 22
3. Antibiotica en virostatica ..................................................................................................................... 23
3.1. Inleiding .............................................................................................................................................. 23
3.2. Antibiotica: interactie met bacteriën en gastheer .............................................................................. 24
3.2.1. De gastheer-kiem relatie ............................................................................................................... 24
3.2.2. Antibiotica en het menselijk lichaam ............................................................................................ 24
3.2.3. Antibiotica en bacteriën ................................................................................................................ 25
3.3. Het voorspellen van de werkzaamheid in de patiënt ......................................................................... 25
3.3.1. Het dilutie-antibiogram ................................................................................................................. 25
3.3.2. Het diffusie-antibiogram ............................................................................................................... 26
3.4. Het klinisch breekpunt ........................................................................................................................ 27
3.4.1. PK/PD kenmerken van het antibioticum ....................................................................................... 27
3.4.2. Invloed van lokale omstandigheden, bijzondere eigenschappen van de bacterie of de patiënt .. 28
3.5. Overzicht van antibiotica en hun werkingsmechanisme .................................................................... 28
3.5.1. Aangrijpingspunt 1: celwandsynthese ........................................................................................... 28
1
,Infectie en Afweer Prof. Verhasselt en Vandekerckhove
3.5.2. Groep 2: antibiotica die inwerken op de eiwitsynthese ................................................................ 29
3.5.3. Groep 3: antibiotica die inwerken op de nucleïnezuursynthese ................................................... 30
3.5.4. Groep 4: inhibitie van metabole pathways ................................................................................... 31
3.6. Antibioticaresistentie van bacteriën ................................................................................................... 31
3.6.1. Drijvende kracht(en) van resistentie ............................................................................................. 31
3.6.2. Mechanismen van resistentie........................................................................................................ 31
3.6.3. Kinetiek van ontstaan en verspreiding van resistentie .................................................................. 32
3.6.4. Persisters (en het onderscheid met resistentie mutanten) ........................................................... 33
3.6.5. Hoe resistentie voorkomen en inperken? ..................................................................................... 33
3.7. Profylactisch gebruik van antimicrobiële middelen ............................................................................ 34
3.8. Antibiotherapie in de praktijk ............................................................................................................. 34
3.8.1. Naar een concrete antibiotherapie: wat komt er zoal bij kijken? ................................................. 34
3.9. Middelen tegen virussen .................................................................................................................... 35
3.9.1. Antivirale middelen (virostatica) grijpen in op de virale levenscyclus........................................... 35
3.9.2. Anti-herpes middelen: acyclovir en valacyclovir (valyester prodrug van acyclovir) ...................... 35
3.9.3. Antivirale middelen: influenza....................................................................................................... 35
4. De barrières, de normale flora en de verstoring ervan ......................................................................... 36
4.1. Inleiding .............................................................................................................................................. 36
4.2. Barrières tegen micro-organismen ..................................................................................................... 36
4.2.1. The physical barriers that separate the body from its external environment............................... 36
4.2.2. Chemische barrière ....................................................................................................................... 37
4.2.3. Barrièrefunctie: de normale flora .................................................................................................. 37
4.3. Overzicht van de verschillende lichaamsoppervlakten met hun barrières en microflora ................... 38
4.3.1. Huidbarrière .................................................................................................................................. 38
4.3.2. Mondholte en bovenste luchtwegen ............................................................................................ 40
4.3.3. Diepe luchtwegen .......................................................................................................................... 41
4.3.4. Gastro-intestinaal stelsel ............................................................................................................... 43
4.3.5. Urogenitale slijmvliezen ................................................................................................................ 44
4.4. Abnormale flora en dysbacteriose ...................................................................................................... 45
4.4.1. Abnormale flora (kolonisatie) ........................................................................................................ 45
4.4.2. Dysbacteriose ................................................................................................................................ 45
4.5. Positieve beïnvloeding van de microflora ........................................................................................... 46
5. Virulentie en vatbaarheid .................................................................................................................... 47
5.1. Kiem-gastheer relatie: begrippen ....................................................................................................... 47
5.1.1. Infectie ≠ ziekte: kiem-gastheer relatie ......................................................................................... 47
5.1.2. Partner 1: de kiem ......................................................................................................................... 47
5.1.3. Virulentie ....................................................................................................................................... 47
5.1.4. Partner 2: de gastheer ................................................................................................................... 48
5.1.5. Vatbaarheid ................................................................................................................................... 48
5.2. Verloop van een infectie ..................................................................................................................... 48
5.2.1. Aanhechting +/- invasie: entry ...................................................................................................... 49
5.2.2. Vermenigvuldiging ......................................................................................................................... 49
5.2.3. Lokale of gegeneraliseerde verspreiding ....................................................................................... 49
2
,Infectie en Afweer Prof. Verhasselt en Vandekerckhove
5.2.4. Ontwijken afweer .......................................................................................................................... 50
5.2.5. Vrijkomen uit lichaam: exit ............................................................................................................ 50
5.2.6. Schade aan gastheer, immuunrespons inflammatie ..................................................................... 51
6. Reservoir en overdracht....................................................................................................................... 51
6.1. Exogene versus endogene infectieziekten .......................................................................................... 51
6.2. Reservoir en overdracht ..................................................................................................................... 51
6.3. Epidemie ............................................................................................................................................. 52
6.4. Verplicht aan te geven infectieziekten ............................................................................................... 52
3
,Infectie en Afweer Prof. Verhasselt en Vandekerckhove
1. Microbiologie in beweging
1.1. Introductie
Onze wereld è verandering (continue evolutie door continue verandering)
• Zichtbare wereld
• Niet-zichtbare wereld
We kunnen ons NIET afsluiten van bacteriën/pathogenen!
1.2. De 3 domeinen van het leven
17e E: uitvinding microscoop è levende micro-organismen beschreven
19e E: bestaansreden = rottingsprocessen
Leven wordt opgesplitst in het zichtbare en onzichtbare
• Toenmalige visie: onzichtbare leven ontstaat uit het levenloze,
zichtbare is geschapen
MAAR Pasteur bewijst dat het onzichtbare ontstaat uit leven
(bacteriën ontstaan uit andere bacteriën)
Belangrijk: rijk van bacteriën is meer divers dan alles wat we zien!!
16S rRNA = subunit van het ribosoom
• Functioneel identiek bij alle levende wezens
• Wordt gebruikt voor taxonomie/fylogenie
• Verwant aan 18S rRNA van eukaryoten
è Bacteriën verschillen bijna altijd!
è Nieuwe moleculaire technieken (massief parallel sequencen): RNA en DNA gebaseerd
leven beschrijven
4
, Infectie en Afweer Prof. Verhasselt en Vandekerckhove
De 3 domeinen van het leven:
• Archaea
Virussen zijn niet opgenomen
• Bacteria = dood materiaal (maakt deel
uit van genenpool van leven)
• Eukarya
Prokaryoten hebben geen kernstructuur
Eukaryoten hebben een celkern
Fylogenetische boom: gebaseerd op nucleïnezuursequenties
(16S/18S rRNA + DNA-sequenties)
LUCA = Last Universal Common Ancestor
Opisthokont = dieren en fungi
• Waarschijnlijk niet bestaan wegens frequent horiztonzale gentransfer
• Eukaryoten zijn ontstaan door fusie van bacteriën en archaea
Virussen en bacteriën passen zich aan de omgeving aan met een enorme snelheid
• Bacteriën: volledige resistentie in 11 dagen (wisselen continu genen met elkaar uit)
• Bij bacteriën véél horizontale gentranser è antibioticaresistentie
• Virussen: combinatie van meerdere antivirale middelen è heel de populatie moet
gevoelig zijn voor anti-viraal middel (moeilijk te bestrijden met 1 middel)
• RNA virus instabieler dan DNA virus è via RNA muteren & stabiliseren aan omgeving
E. coli genoom: core genoom en pangenome
• Alle E. coli hebben een core genoom (2200 genen)
• Pangenome (13.000 genen) è genen opnemen om resistent te worden
Bacterioloog: micro-organismen onder microsscoop
Viroloog: virussen onder elektronen-microscoop
Meer en meer antigeendetectie (eiwit of suikerketen) en genoomdetectie (PCR, NGS)
8% van humaan genoom bestaat uit ingebouwd viraal materiaal = endogene retrovirussen
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper medstudnt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80796 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen