Samenvatting H2 - Grote rivieren in de Lage Landen, Aardrijkskunde VWO 6, leefomgeving Wonen in Nederland
5 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Aardrijkskunde
Niveau
VWO / Gymnasium
In het document dat je als het goed is voor je ziet staat een volledige samenvatting van het 2e hoofdstuk uit het leeropdrachtenboek DeGeo. Alle dikgedrukte woorden zijn de kernbegrippen. Veel succes met de voorbereiding op jouw examen!
Par. 1 - Brede rivieren door oneindig laagland
Drie vragen staan in dit paragraaf centraal:
1. Wat zijn de kenmerkende eigenschappen van de Rijn en de Maas en hun stroomgebied?
2. Hoe beïnvloeden de eigenschappen van het stroomgebied de waterafvoer?
3. Welke gevolgen hadden de ruimtelijke aanpassingen in de rivieren voor de waterafvoer en
de bevaarbaarheid?
Een stroomgebied is een gebied dat afwatert op een bepaalde rivier. Het stroomstelsel
omvat de hoofdstroom plus alle zijrivieren en zijtakken. De grens tussen twee
stroomgebieden heet de waterscheiding.
Het lengteprofiel van de Rijn is onder te verdelen in bovenloop, middenloop en
benedenloop. In de bovenloop is het verval (hoogteverschil tussen twee plaatsen langs een
rivier) groot. Hier vindt men vooral goed doorlatende zand- en kalkafzettingen. Door de hoge
gemiddelde stroomsnelheid is de erosie in de bovenloop groter dan de sedimentatie. In de
middenloop vindt men over het algemeen ondoorlatende leisteenafzettingen. De harde
basaltrotsen in de ondiepe rivierbedding vormen een gevaar voor de scheepvaart en een
obstakel voor de waterafvoer. De waterafvoer is de manier waarop overtollig water uit een
gebied wegstroomt of wordt verwijderd. In de benedenloop vindt vooral sedimentatie plaats
doordat de stroomsnelheid afneemt. Het verhang (hoogteverschil in een rivier per kilometer)
is daar immers nog maar klein en neemt tot de monding toe af.
De vertragingstijd is de periode tussen de waterstandsverhoging in een bovenstrooms
gedeelte van een rivier en de te verwachten verhoging in een (kwetsbaar) benedenstrooms
gebied. Omdat het stroomgebied van de Maas betrekkelijk klein is, is de kans groot dat er
overal in het stroomgebied tegelijkertijd veel regen of sneeuw valt.
Het dwarsprofiel van een rivierbed in het laagland is kenmerkend (zie figuur 2.7).
Zomerdijken liggen aan weerskanten van het zomerbed, waarin de vaargeul ligt. Als het
water 's winters hoog ligt, stroomt het over de lage zomerdijken de uiterwaarden in.
Daarnaast liggen de winterdijken dat het water definitief tegenhoudt.
Kanalisatie, dat wil zeggen dat een beek of rivier wordt rechtgetrokken en (vaak) wordt
voorzien van stuwen en sluizen, gebeurt vaak om een rivier meer bevaarbaar te maken.
Kribben zijn korte, stenen dwarsdammen die haaks op de oever worden aangelegd,
waardoor de rivier in feite versmald wordt. Hierdoor neemt de stroomsnelheid toe en wordt
de vaargeul dus verder uitgesleten. Hetzelfde effect wordt bereikt door bochtafsnijdingen.
Stuwen en sluizen houden de waterstand onder controle.
Dijkverzwaring is het verhogen en verbreden van een dijklichaam. Hiervoor moet vaak
ruimte gemaakt worden. Een alternatief is een doorbraakvrije dijk. Zo'n dijk is heel breed
en glooiend. Omdat dit type dijk lager is, kan er echter (hoewel gecontroleerd) waterlast
optreden (zie figuur 2.9).
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LennartdeJong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
