Dit is een duidelijke samenvatting van het vak volkenrecht fiche 4. Het is samengevat per fiche en bevat zowel de theorie als de arresten. Het is zeker voldoende om een mooi cijfer mee te behalen.
FICHE 4: GRONDGEBIED EN ZELFBESCHIKKINGSRECHT
Staat: heeft een grondgebied, bevolking en overheid die gezag uitoefent over dat gebied en die bevolking (zie
D1)
Er zijn gebieden die geen deel uitmaken v/d staat bv. de zee à geen soevereiniteit
Probleem: afbakening territoria
Bijkomende vraag: blijven de grenzen altijd dezelfde?
Nee, staten staan altijd onder druk (vooral van binnenuit). Er zijn bijvoorbeeld groepen die liever onafhankelijk
willen worden. Kunnen zij een claim hebben op zelfbestuur?
Grenzen van landen zijn het gevolg van een historisch proces (vaak geweld) dus geen rationale verdeling. Dit zijn
toevalligheden, dus een andere indeling is best mogelijk…
Gebieden zonder soevereiniteit à kijken naar internationaal recht
Voorbeeld Amazonewoud: de longen v/d planeet, belang van iedereen MAAR behoren tot Brazilië. Zij hebben de
soevereiniteit over dat gebied.
Hoe los je het op als 2 staten elkaars territorium betwisten?
A26: IGH: BRUKINA FASO V. NIGER
Geschil:
Grensgeschil, grote kolonie van Frankrijk in West-Afrika “gans west-afrika” werd beheert door een goeverneur
generaal, vertegenwoordiger van de Franse overheid. Het ging om een groot gebied waar de generaal besluit
om dat gebied op te delen in een aantal provincies. Er wordt een kaart getekend met de provincies en hun
namen. De ene heet Niger en de andere opper volta.
Flashforwad: In 1960 is de dekolonisatie begeweging volop bezig en Frankrijk bereidt het onafhankelijk worden
van gans west-afrika voort. Bedoeling is dat de provincies onafhankelijke landen worden. Er is een Frans
geografisch instituut dat voor de onafhankelijkheid nog eens een nieuwe afbakening van de provincies maakt.
Is niet altijd even evident om die delen bestaan vaak uit woestijn gebied. Grenzen trekken is moeilijk.
• In augustus 1960 worden Niger en Oper Volta dat Burkina Faso wordt, onafhankelijk verklaard.
• Maar in de deccenia erna blijven de 2 landen ruzie maken over de precieze ligging van de grens tussen
beide.
• In 1980 richten ze nog een billaterale commisie op om opnieuw die grenzen te verduidelijken. Maar ze
raken het niet eens.
• Leidt tot incidenten rond de douane. En er zijn ook economische belangen die spelen omdat er
mineralen in de grond zitten.
• Er is ook betwisting over een rivier in een woestijnachtig gebied. Tot welk land behoort die nu?
è Na velen jaren sluiten ze een overeenkomst om het geschil voor te leggen aan het internationaal
gerechtshof om een compromis/ verdrag waarin ze het internationaal gerechtshof vragen uitspraak te
doen over de grens.
è REKENING HOUDEND MET: Alle voorgelgde documenten, kaarten ook de oude en het internationaal
recht om tot een beslissing te komen.
IGH gebruikt 3 methodes:
1. IGH gebruikt het uti possidetis beginsel: als je kan aantonen dat je in het verleden gebied in bezit hebt
gehad, dan geldt dat voor de toekomst ook
2. Het tweede beginsel is het effectieve machtsuitoefeningsbeginsel
o Niet duidelijk wie dit gebied mag claimen à wie heeft overheidsdaden gesteld, wie heeft
effectief de macht uitgeoefend, wie was aanwezig, wie heeft belastingen geheven, welk land
was meer actief of het gebied?
, o Vraagt historisch onderzoek en een blik op de realiteit
3. Een derde benadering is het kijken naar de oplossing die het beste is voor de bewoners van dat gebied
o Gebaseerd op menselijk belang
o = humanisering van het volkenrecht
• Meestal geeft het Hof de voorkeur aan de documenten (1.) omdat het een typische juridische
benadering. Juristen voelen zich het meest vertrouwd met het werken met juridische stukken.
• In de andere 2 criteria daar zit een meer sociologische benadering in. Onderzoeken obv de huidige
situatie en gedrag.
• Internationaal gerechtshof kan geen onderzoekdaden stellen. Moeten werken met aangebracht
materiaal van de staten.
• Men gebruikt vaak de terminologie van het “Utis procedetis principe”. De gedachte dat als je een
(eigendom/ bezits) titel had in het verleden, dat die titel in principe geldig blijft in de toekomst.
• Het IGH bestudeert die kaarten, neemt deze grotendeels over en doet aanvullingen bij onduidelijkheid
(toepassing eerste beginsel)
• Ontbrekende stukjes opvullen in belangenafweging à rekening met derde benadering
o 1) stuk land met rivier: grens in het midden, zodat burgers van beide landen gebruik kunnen
maken v/d rivier
o 2) hof is bewust van nomadische levensstijl. Het hof erkent dat er moeilijkheden kunnen
ontstaan bij de doorgang en stelt dat de landen hier een ov over moeten sluiten.
In casu hebben beide landen uitdrukkelijk verwezen naar alle juridische stukken van de billaterale commissie
die ze na de onafhankelijkheid zelf hebben opgericht. Om die zoveel mogelijk te gebruiken als criteria.
Dat doet het Hof. In feiten in case zijn die grenzen bedoeld als provinciale grenzen, nu erkend in het arrest als
grenzen bepalden voor de landen na de onafhankelijkheid. Bv. wat toen tot de provincie Niger behoorde,
behoort ook later tot de Staat Niger.
Het 3e element, de effecten op de bevolking, komt in het arrest een beetje aanbod maar nog sterker in een
second oppinion, apparte menining, van een rechter (Braziliaan).
1. Probleem dat zich stelt: er zijn nomadische volkeren in het gebied waar men nu de grens vastlecht, die
trekken rond. Het hof beseft dat waar men ook die grens legt, het voor die Nomadische groepen altijd
een probleem zal zijn omdat hun beweginsvrijheid beperktwordt. Hof zegt dat wat Nomadische volken
betreft, daarover moeten Niger en Burkina Fase een akkoord sluiten dat het oversteken van de grens
voor de Nomadische volkeren mogelijk blijft. Ook na het vastleggen van de grenzen.
Hier kijkt men naar de impact van de beslissing op de levenstijl van een Nomadisch volk en leggen ze
voorwaarden vast zodat de Nomadische volkeren hun levenstijl niet fel moeten aanpassen en zo goed
mogelijk kunnen behouden.
2. Braziliaanse rechter gaat hier ook sterk op in. Als het gaat over de rivier dat het ook belangrijk is dat
de grens van de landen in het midden van de rivier wordt gelegd (gebasseerd op de praktijk, gaat niet
in tegen de oude kaarten).
Grens in het midden is belangrijk dat de volken van beide kanten van de rivier er gebruik van kunnen
maken.
Anders dan een vorig arrest waar de grens ligt op een oever (costa rica en nicaragua)
Vanuit een bezorgheid voor de toegang van water.
Braziliaanse rechter in zijn afzonderlijke mening:
Zegt dat staten artificiële creaties zijn en in een moderne opvatting er minder belang zou moeten worden
gehecht aan historische elementen. En meer moet kijken naar de manier waarop bevolkingen leven en zoveel
mogelijk de grenzen aanpassen aan de sociologische realiteit. Rechter in het interamerikaanshof voor de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annejacobs6. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
