doelbewust de bewegingen uitvoeren
in het begin weinig klachten ernstige functiebeperkingen
veel invloed op het emotionele leven en sociale functioneren
neurodegeneratieve ziekte
o gekenmerkt door progressieve dysfunctie of afsterven van zenuwcellen
o zorg focust p symptoommanagement en ondersteunen van onafhankelijkheid
interdisciplinaire benadering
o traag, progressief verlies van onafhankelijkheid
rol VPK: educatie en ondersteuning
zelfhulpgroepen
DEFINIËRING
= chronisch progressieve neurodegeneratieve aandoening
Aanwezigheid van predominante motorische symptomen
Geassocieerd met een diversiteit aan non-motorische symptomen
PREVALENTIE
Belangrijkste oorzaak van neurologische invaliditeit
Evenveel mannen als vrouwen
ETIOLOGIE
Oorzaak onbekend
Zwarte celkernen hun eigen celdood programmeren
5-10% erfelijk, beginnen jonger
Minderheid: vergiftiging met bepaalde stoffen vb. pesticides
Toename leeftijd meer risico
Afsterven van de dopaminerge neuronen in de substantia nigra
Regelsysteem dat een rol speelt
o Verrichten van automatische bewegingen
o Aansturen van spontane bewegingen
o Expressie van emotie
o Integratie van houding en motoriek
Tekort aan neurotransmitter dopamine specifieke symptomen
117
,SYMPTOMEN
Sluipend en vordert meestal traag
Préklinische fase
o Vermoeidheid
o Pijn neerslachtigheid
o Concentratiestoornissen
4 hoofdsymptomen
o Tremor
Voortdurende schudbeweging
Bijna bij alle patiënten
Minder erg bij bewuste handelingen
Bij angst, vermoeidheid en emotie toename
o Rigiditeit
In rust spierspanning normaal
Bij beweging: de spanning van alle spieren is verhoogd
Spierstijfheid
Tandradrigiditeit: weerstand bij passief bewegen
o Akinesie
Traagheid bij bewegingen
Moeilijke start bewegingen
Belemmert ADL-functies
o Posturale instabiliteit
Moeite met evenwicht
Veranderingen in lopen
Verschillende secundaire symptomen
o Zwak, vermoeid
o Uiterlijk
Verlies gelaatsexpressie
Ogen staren recht vooruit
Afname van knipperen met ogen
o Autonome stoornissen
Constipatie
Dysfagie
Pollakisurie door hypertone blaas
o Spraak
Zwakke stem
Monotoon
Moeilijkheden met starten en met het vinden van woorden
o Zicht
Wazig zicht
Onwillekeurig verlengd sluiten van de oogleden
o Cognitief
Vertraagde respons
Problemen met ruimtelijk inzicht en onthouden
dementie
o Fijne motoriek
Verminderde handigheid
Vermindering van ADL-functies
118
, Freezing: plots, onwillekeurig blokkeren
VEGATIEVE VERSCHIJNSELEN
Orthostatische hypotensie door aantasting autonome zenuwstelsel risico op vallen en letsels
Slikstoornissen door verminderde spierfunctie risico op verslikken en risico op ondervoeding
Slikstoornissen risico op schaamtegevoelens bij de patiënt
Verminderde reuk minder eetlust en risico op ondervoeding
Nachtelijk zweten
Moeilijk slikken kwijlen
Overmatige talgafscheiding vettige huid
Regelmatig mictie en/of obstipatieproblemen door symptomen van de ZVP, medicatie en verminderde
spieractiviteit van de darmen. Vaak urineretentie, resturine risico op urineweginfectie, en veel
plassen door hyperactieve blaas
Dysartrie door de hypokinesie. Hij heeft het vaak moeilijk met het formuleren van woorden en zinnen,
met het uitdrukken van gedachten in woorden en neemt niet deel aan de gesprekken. Dus kans op
sociale isolatie. Verder praat hij zachtjes en niet gearticuleerd.
PSYCHISCHE VERSCHIJNSELEN
Depressie
Psychotische kenmerken door medicatie en angststoornissen
Cognitieve stoornissen
o Reageert langzamer
o Moeite om 2 dingen tegelijk te doen
15-30%: dementie
SOCIALE ASPECTEN
Vermindering van sociaal contact
Verminderde draagkracht en vermoeidheid schaamte
Onbegrip van de omgeving onvoldoende kennis over de ziekte en behandeling
Zorg voor de patiënt is een grote belasting
DIAGNOSE
Anamnese en klinisch onderzoek
DAT-SPECT-scan:
o inspuiten van radioactieve stof hoeveelheid actieve hersencellen
o Bij essentiële tremor geen afwijkingen
o Hoge kostprijs en maar eenmalig terugbetaald
CT en NMR-scan
o Uitsluiten van andere aandoeningen
BEHANDELING
Vaak pas laattijdige diagnose
Niet te genezen
Symptomatische behandeling
119
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ChloéG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.