Samenvatting Rechtsvinding gedoceerd door F. Peeraer aan de Universiteit Gent (tweede bachelor rechten), academiejaar . De samenvatting is gebaseerd op lesnotities aangevuld met het boek en bevat dus alles wat gekend moet zijn! UPDATE: GESLAAGD IN EERSTE ZIT
SAMENVATTING
RECHTSVINDING
Prof. Dr. Frederik Peeraer
2022 - 2023
,Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 3
Drie soorten vakken.............................................................................................................................................3
Wat is ‘rechtsvinding’?.........................................................................................................................................3
Structuur...............................................................................................................................................................3
Deel I. Twee perspectieven op (juridische) uitlegging.....................................................................................4
Titel I. Wat is (juridische) uitlegging?...................................................................................................................4
Hoofdstuk 1. Uitlegging: begripsomschrijving.................................................................................................4
Hoofdstuk 2. Juridische uitlegging: doel voorwerp, methode en subject.....................................................14
Titel II. Twee visies en de aantrekkingskracht van volledig heteronome uitlegging.........................................22
Hoofdstuk 1. Twee visies...............................................................................................................................23
Hoofdstuk 2. Aantrekkingskracht v/h syllogisme en volledig heteronome rechtsvinding...........................33
Deel II. Uitlegging in staatkundig perspectief................................................................................................ 35
Titel I. Drie pijlers: democratie, rechtsstaat en mensenrechten........................................................................35
Hoofdstuk 1. Democratie...............................................................................................................................35
Hoofdstuk 2. Rechtsstaat...............................................................................................................................36
Hoofdstuk 3. Mensenrechten........................................................................................................................36
Hoofdstuk 4. Onderlinge verhoudingen en spanningen...............................................................................37
Titel II. Drie visies op de verhouding tussen de staatsmachten.........................................................................38
Hoofdstuk 1. Klassieke visie Montesquieu....................................................................................................38
Hoofdstuk 2. Radicale visie Franse revolutie.................................................................................................40
Hoofdstuk 3. Binarie visie Hans Kelsen..........................................................................................................42
Titel III. De verhouding tussen wetgever en rechter vandaag...........................................................................44
Hoofdstuk 1. Democratie, rechtsstaat en mensenrechten in Polen (en Europa).........................................44
Hoofdstuk 2. Macht en tegenmacht in België...............................................................................................46
Deel III. Het (onmogelijke) onderscheid tussen ‘rechtsfeiten’ en ‘rechtsregels’.............................................50
Titel I. Relevantie (en noodzaak) v/h onderscheid.............................................................................................50
Titel II. Hoe moeten ‘rechtsfeiten’ en ‘rechtsregels’ van elkaar worden onderscheiden?.................................50
Hoofdstuk 1. Positivistisch paradigma...........................................................................................................50
Hoofdstuk 2. Constructivistisch paradigma...................................................................................................50
Deel IV. De constructie van rechtsfeiten....................................................................................................... 54
Inleiding..............................................................................................................................................................54
Titel I. Belangen begrijpen.................................................................................................................................57
Titel II. Gebeurtenissen en situaties begrijpen...................................................................................................61
Hoofdstuk 1. Trap 1: de bouwstenen v/h verhaal.........................................................................................61
Hoofdstuk 2. Trap 2: het brengen v/h verhaal (feitenvoorstelling)..............................................................63
Hoofdstuk 3. Trap 3: de waarheidsgetrouwheid v/h verhaal.......................................................................67
Hoofdstuk 4. Trap 4: de juridische waarde v/h verhaal (feitenfiltering).......................................................67
Deel V. De constructie van rechtsregels........................................................................................................ 69
Titel I. Uitleggingsvoorwerp: benadering en overzicht......................................................................................69
Hoofdstuk 1. Twee manieren om bouwstenen van rechtsregels te framen.................................................69
Hoofdstuk 2. Voornaamste gezaghebbende handelingen............................................................................75
1
, Titel II. Exegetische visie op de constructie van rechtsregels.............................................................................88
Hoofdstuk 1. Uitleggingsdoel en uitleggingsvoorwerp.................................................................................88
Hoofdstuk 2. Uitleggingsmethode.................................................................................................................89
Hoofdstuk 3. Afstemmingsmethode.............................................................................................................92
Titel III. Onthullende kritiek................................................................................................................................93
Hoofdstuk 1. Kritiek op het uitleggingsdoel en uitleggingsobject.................................................................93
Hoofdstuk 2. Kritiek op uitleggingsmethode.................................................................................................99
Hoofdstuk 3. Kritiek op afstemmingsmethode...........................................................................................101
Titel IV. Onthullende visie op de constructie van rechtsregels.........................................................................101
Hoofdstuk 1. Uitleggingsdoel en uitleggingsobject.....................................................................................101
Hoofdstuk 2. Uitleggingsmethode...............................................................................................................102
Hoofdstuk 3. Afstemmingsmethode...........................................................................................................120
Combinatie van materiële benodigdheden en een recept
Materiële benodigdheden – ‘wat?’
o Kennis van rechtsregels
o Specifieke kennis van relevante handelingen die bevoegde personen hebben gericht
Juridische methode – ‘hoe?’
o Op welke wijze je met de ingrediënten moet omgaan
Moeten nog in de praktijk worden gebracht (‘het uitvoeren’)
Combinatie van enerzijds kennis v/d regels v/d kunst (‘methodisch kennen’) en anderzijds het in de
praktijk kunnen brengen van die kennis (‘praktisch kunnen’)
o Methodische kennis: vak impliciet
Thomas Kuhn: concepten, theorieën en (natuurkundige) wetten aanleren a.d.h.v.
bepaalde toepassingen
Wat als methodische kant ongemoeid en impliciet gelaten wordt?
o Problemen met
Kwaliteit
Iets kunnen vs. iets goed doen
Activiteit verrichten vs. activiteit verrichten volgens de regels v/d kunst
Verantwoordelijkheid en (het gebrek aan) algemene aanvaarding v/d juridische
methode
Machtsafwending door machthebbers tegengaan door keuzes die met die machtsuitoefening gepaard gaan,
openlijk benoemen en nadien kritisch evalueren
Wat is ‘rechtsvinding’?
Epistemologische vraag (‘hoe kan ik de inhoud v/h recht kennen?’)
Juridische hermeneutiek
o Onderzoeksgebied dat zich bezighoudt met hoe een persoon het recht interpreteert (‘de
uitlegger’) de inhoud (of synoniem: betekenis) v/h recht in een concreet geval bepaalt
Structuur
Onderscheid ‘heteronome’ en ‘autonome’ rechtsvinding
‘Heteronome’ rechtsvinding
o = ‘aan vreemde regels onderworpen’
o Uitlegger: zelf geen enkele keuze + inhoud v/h recht: volledig neutraal bepaald
‘Autonome’ rechtsvinding
o = ‘aan eigen regels onderworpen’
o Uitlegger: meerdere keuzes gemaakt die bepalen welke inhoud het recht heeft
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper YBK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
