Doelgroep senioren
1. Situering van de doelgroep senioren
1.1. De doelgroep
Wie zijn de ouderen/senioren?
Niet zo leeftijdsgebonden: 75+ → geriatrie, 65+ → pensioenlieeftijd, 60+ → VS,…
Geeft houvast, geen focus op
wisk.
De derde leeftijd (young old)
o Kenmerken
- Relatief goede fysieke/mentale fitheid in de ouderdom: opeenvolgende
cohorten (generaties)
vertonen winst in fysieke/mentale fitheid
- De aanwezigheid van een cognitieve en emotionele reserve
(levenservaring,...)
- Veel senioren vertonen hoge niveaus v emotioneel + persoonlijk
welbevinden
- Veel senioren beschikken over effectieve strategieen om met winsten en
verliezen om te
gaan op latere leeftijd
- Het is een periode van zelfverwezelijking (eigen boek schrijven vb)
- Het is een periode om idealen te realiseren
De vierde leeftijd (oldest old)
o Kenmerken
- Behoorlijk grote verliezen in cognitief potentieel en bekwaamheid tot
leren
- Toename van chronische stress (vb angst of dingen wel zullen lukken)
- Hoge niveaus v kwetsbaarheid – frailty (vb angst voor vallen),
disfunctionaliteit en multi
mobiditeit
- Kwetsbaarheid, zorgafhankelijkheid
- Grote prevalentie v dementie (ong 50% vd 90-jarigen)
- Sterven op oudere leeftijd, op een waardige wijze, is een grote zorg
1
, o Kenmerken vanuit gedragobservaties (→ resultaten van Base studie van
Baltes)
- Toenemende vermindering en afbraak v psychologisch
aanpassingsvermogen
- Toenemende verliezen in de ervaring vd positieve kant vh leven
- Verliezen in cognitief functioneren
- Verliezen in identiteit
Meeste ouderen zijn vrouwen, meeste wonen alleen of in WZC
1.2. Demografie
1.2.1. Cijfers
Levensverwachting Belgie
Nu: gemiddeld 81,7 vrouwen: 84,1 Mannen 79,2
Opmerkelijk: in corona even een sterke daling maar die komt terug omhoog
Toename van de levensverwachting vanaf de geboorte in belgie
Gemiddelde levensverwachting bij het ouder worden
Prognose: Europa 2010-2050
Vergrijzing neemt toe
Dat heeft consequenties: in 2010 4 jongeren – 1 ouder, in 2050 2 jongeren – 1
ouder
Prognose: Belgie 2060
1.2.2. Oorzaken
2
, - Naoorlogse geboortegolf (babyboomers)
- Daling van het geboortecijfer: minder geboortes tss 1970-1990
- Hoge levensverwachting: leeftijd schuift op door betere gzhzorg
1.2.3. Gevolgen
- Arbeidsmarkt
- Stedenbeleid, woonbeleid…
- Inrichting vd gezondheidszorg
1.2.4. Uitdagingen
Het ouderenzorgbeleid in vlaanderen is eerder een lappendeken aan
voorzieningen
- Onoverzihtelijk
- Weinig vraaggericht
- Fragmentair en niet op elkaar afgestemd
Het zorgcontinuum komt onder druk
- Bij overgang van thuiszorg naar ziekenhuis
- Bij overgang van ziekenhuis naar thuiszorg
Minder informele zorg (kinderen die helpen)
- Gerichter beroep doen op formele hulp en dienstverlening
De diversiteit van de vragen zal toenemen
- Kwalitatief
- Kwantitatief
Ouderen en hun familie w mondiger
- Gevolg: sterkere verwoording v concrete hulpvraag en beter weg vinden naar
hulp
- Gevolg: de uitdrukkelijke vraag naar een meer vraaggerichte zorg en
dienstverlening neemt toe
1.3. Ouder worden in een veranderende maatschappij
1.3.1. Maatschappelijke tendenzen
3 bewegingen/waarden die in onze maatschappij sterk aanwezig zijn:
Continuiteit
3
, Ouder worden is een continu proces dat niet voor iedereen op zelfde manier
verloopt, breuklijnen liggen op andere momenten tijdens de levensloop (vroeger
was het meer uitgestippelt, wnr je ging trouwen etc..)
Minder scherpe grenzen tss de verschillende levensfasen dan vroeger
o Werken
Door flexibilisering vd pensioenleeftijd: uitstapregelingen, prepensioen,
blijven verder werken na 65 jaar
o Wonen
Men wil zo lang mogelijk in de vertrouwde woonomgeving blijven:
levensloopbestendige woningen (WZC, thuiszorg,..)
o Gezondheid
Scheidingslijn tss ziekte en gezondheid is minder scherp: meer hollistische
beeld: ge zijt een persoon met uw gebreken en sterktes
Toenemende continuiteit zorgt ervoor dat de cliches over oude en ziek en
afhankelijk verdwijnen. Een oudere kan ook een fantastische prestatie
neerzetten
Meer inzetting op preventieve gzhzorg: evolutie v bestrijcing v ziektes
Gevolg: continuiteit tss de verschillende zorginstellingen is noodzakelijk:
multidisciplinair werken → met visie op psychosociaal model
Bio psychosociaal model: ouder worden is dynamisch gebeuren waarbij de
3 pijlers elkaar beinvloeden, zowels individu als omgeving kan kijken op
welke factoren het gaat inspelen
Pluriformiteit
Doordat nadruk ligt op individu gaat iedereen zijn leven anders vorm geven
Door verschillende keuzes, leven, behoeftes, visies op ouder worden
Afhankelijk v levensfase, sociaal relationele aspecten, sociaal culturele ‘’,
biologische veroudering
Pluriformiteit tot aan dood: ook in WZC, uitvaarten,…
Verschillend aanbod inWZC
Nadruk op eigen verhaal-life review
Autonomie
Nadruk op autonomie, zelfstandigheid,…: dit is een negatieve visie als het om
ouderen gaat → isolement en identiteitsverlies
4
