Psychologie als wetenschap
Er zijn heel wat verschillende stromingen: (kunnen uitleggen)
Psychoanalyse: onderbewuste
Behaviorisme
Systeemdenken: focust op communicatie
Cognitieve psychologie
Evolutiepsychologie
Humanistisch psychologie: zou uitleggen dat mensen in de problemen komen omdat ze niet
worden geaccepteerd zoals ze echt zijn, oplossing = echte acceptatie
Alle stromingen blijken moeilijk te kunnen communiceren met elkaar
1. Kenmerken van de wetenschap
Elke wetenschap probeert kennis te verwerven, psychologen doen dit zowel met de innerlijke psyche
als zijn gedragingen, ook de interactie met context waarin hij leeft is belangrijk.
Er zijn verschillende kenmerken:
Domein
Elke stroming kent zijn domein en speelt in op wat volgens hen belangrijk is
Behavioristen: bestuderen het observeerbare gedrag, voor hen is er geen psyche.
Cognitieve psychologen: ze proberen de problemen te verklaren vanuit de hinderlijke
denkpatronen denken was hun domein
Systeemdenkers: ze nemen de communicatie onder de loep
Hypothesen en theorieën
Theorie = opgebouwd uit getoetste stellingen en inzichten. (voorkeur causale verbanden die
hiërarchisch zijn geordend.
Hypothese = wetenschappelijke stelling die nog niet bewezen is. Ze kan een beginpunt zijn voor een
theorie
Enkele voorbeelden:
Behavioristen: bood theorieën over klassieke en operante conditionering
Evolutietheorie: steunde op Charles Darwin
…
Dit ondermijnt dat psychologie een solide eensluidende wetenschap zou zijn. Anderzijds biedt ze
voor elk wat wils omdat de stromingen niet van hetzelfde vanuit gaan.
Reductie
Elke wetenschap is een vereenvoudiging van de werkelijkheid ze is ductionistisch
Kracht van de wetenschap ligt in het isoleren van deelsystemen: beweging van orkaan, geluid van de
bel,…
,We proberen het bewustzijn te verklaren naar fundamentele deelfacetten zo’n reductionistische
verklaring laat vele factoren buiten beschouwing. Conclusie: een deel van de werkelijkheid ontglipt
ons.
Vb: Als we denken aan water komen er verschillende andere denkpistes aan bod: drinken, bad,
douche, dorst, zwemmen,…
“what is like to be a bat”: dit verhaal verteld ons dat we nooit zullen weten hoe het voelt als we het
nooit echt zijn, we kunnen niet weten hoe het voelt om een vleermuis te zijn want we zijn dit
helemaal niet en kunnen ons niet in die plaats stellen.
Als is je inlevingsvermogen nog zo groot, uiteindelijk zijn alle pogingen gedoemd om te mislukken.
We moeten ons beperken tot de analyse van deelsystemen zoals waarnemen van uitgestoten
geluiden, en de totaliteit ontglipt ons.
De mensen blijven een subjectief karakter hebben, ze zijn persoonlijk.
Intersubjectieve overeenstemming
Intersubjectief = iets geldig of waar voor een groep mensen onderverdeeld, ze zijn het dus onderling
eens over iets wat volkomen fout is
Vb: grote groep mensen is het er intersubjectief over dat er ufo’s bestaan. Het is niet omdat de groep
mensen dit gelooft, dat de ufo’s wel zouden bestaan/god blijft ook intersubjectief
In de psychologie is het zo dat er een bepaalde kennis is enkel door leden van een bepaalde stroming
of school die als juist wordt aanvaard.
Voorbeelden bij stromingen:
Behavioristen: zoeken heil in leerprincipes
Iedere stroming heeft zijn eigen canon. De wetenschappelijke geldigheid en de betrouwbaarheid van
psychologische kennis is dus relatief en geen absoluut begrip
Formulering
Wetenschappelijke kennis is zo ondubbelzinnig mogelijk geformuleerd.
Elke wetenschap heeft een eigen vaktaal, een eigen jargon. Voordeel van vaktermen is doordat ze
precies omschreven zijn, een economische en efficiënte communicatie mogelijk maken, als ze goed
onderbouwd zijn.
Vb: woord intelligentie er lijken veel definities, maar uiteindelijk is psychologie gekomen tot een
duidelijke en efficiënte definitie, namelijk intelligentiequotiënt ( lezen cursus)
Psychologie heeft een uitgebreid termenarsenaal.
Voortgang
Elke wetenschap kent een evolutie, een wetenschap die niet voortgaat is dood.
Thomas Kung verteld dat de ontwikkeling en evolutie van een wetenschap niet homogeen is:
paradigma’s volgen erlkaar op en de overgangen ertussen zijn vaak bruusk.
, Paradigma = stelsel van met elkaar samenhangende wetenschappelijke visies, theorieën,
begrippenkaders en onderzoeksmethoden/referentiekader dat bepaalt welke de belangrijke vragen
zijn en hoe daarvoor een oplossing kan gevonden worden.
Vb: vroeger dacht men dat de aarde draaide, nu weet men dat het de zon is die draait
De verdringingen en driften dwongen een mens te zijn wat hij was.
Elke wetenschap evolueert ook door een cyclische voortgang, vertrekkend bij concreet
waargenomen feiten, komt een onderzoeken tot het formuleren van algemeen geldende
hypothesen. Die probeert hij vervolgens te toetsen in onderzoeksopzetten (vb: experimenten).
Uit onderzoek blijkt als een hypothese klopt, die kan worden geïntegreerd in een theorie, waaruit
dan weer nieuwe onderzoeksvragen en hypothesen kunnen voortvloeien.
Kritisch
Men vraagt zich af of het verzamelde feitenmateriaal niet gekleurd is door de subjectieve
veronderstellingen en verwachtingen. Omdat het onmogelijk is volkomen objectief te zijn wordt het
onderzoek aan een wetenschappelijk forum voorgelegd. Pas als er een intersubjectieve
overeenstemming komt, als verschillende onderzoekers het eens zijn worden de conclusies
geaccepteerd binnen de wetenschap.
Elke psychologische stroming kan gezien worden als een visie waarvan de theorieën en
onderzoeksresultaten door een eigen forum van psychologen goed zijn bevonden.
Mensbeeld en filosofisch gedachtegoed
Elke wetenschap impliceert een mens- en wereldbeeld. Deze visie is ofwel onderliggend bij het
formuleren van een nieuw paradigma of vloeit als een onlosmakelijke conclusie voort uit de
opgebouwde theorieën.
Gedachtegoed weerspiegeld vaan de sfeer en Zeitgeist van de pperiode en de omstandigheden
waarin de wetenschap tot bloei komt.
Onderliggende mensbeelden worden ingedeeld:
Organisme mensbeelden:
ze zien mensen als een geheel, waarbij samenstellende elementen elkaar beïnvloeden.
Er is geen lineaire relatie tussen oorzaak en gevolg.
Organismes zijn meer de som van de delen.
Vb: Gestaltepsychologie en systeemdenken
Mechanistisch mensbeeld:
Vergelijkt de mens met een machine, samengesteld uit afzonderlijke delen met bepaalde
eigenschappen.
Entiteiten kunnen afzonderlijk bestudeerd worden. Geheel is zowat som van de delen.
Men doet beroep op een lineair verklaringsmodel: gevolgen vloeien rechtstreeks voort uit
oorzaken. Verwerven van kennis gebeurd objectief en controleerbaar.
Vb: behaviorisme
Personalistisch mensbeeld:
Omschrijft mensen als uniek, mensen zijn scheppers van de cultuur en geven zin aan hun
bestaan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amelintje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.