Het document bevat alles wat in de lessen werd gezegd en in de powerpoints staat + werd aangevuld met wat er in de cursus staat.
Voorbeelden en mogelijke examenvragen zijn ook opgenomen.
Familiaal vermogensrecht
EXAMEN .................................................................................................................................................................. 8
Inleiding................................................................................................................................................................. 10
Deel 1: primair huwelijksstelsel ............................................................................................................................ 11
1. Inleiding ................................................................................................................................................. 11
2. Huwelijksvermogensrecht ..................................................................................................................... 11
2.1. Inleiding ......................................................................................................................................... 11
2.2. Het primair huwelijksstelsel .......................................................................................................... 11
2.2.1. Persoonlijke gevolgen (art. 213 O.B.W.) ............................................................................... 12
2.2.2. Vermogensrechtelijke gevolgen (art. 214 – 222 O.B.W.) ...................................................... 12
1) Gelijkheid van de echtgenoten.................................................................................................. 12
2) Behoud van de autonomie van iedere echtgenoot ................................................................... 13
3) Minimale solidariteit tussen echtgenoten en bescherming gezinsbelang ................................ 13
Deel 2: secundair huwelijksstelsel ........................................................................................................................ 16
Hoofdstuk 1: Wettelijk huwelijksvermogensstelsel (wettelijk stelsel) .............................................................. 18
Inleiding ......................................................................................................................................................... 18
1. Statuut van de goederen/schulden ....................................................................................................... 19
1.1. BW ................................................................................................................................................. 19
1.2. De residuaire gemeenschapskwalificatie als uitgangspunt ........................................................... 20
1.3. De baten ........................................................................................................................................ 20
1.3.1. Baten van eigen vermogen.................................................................................................... 20
1) Goederen eigen door hun oorsprong: art. 2.3.17 BW............................................................... 21
(1) Voorhuwelijkse goederen ..................................................................................................... 21
(2) Goederen verworven tijdens het huwelijk door nalatenschappen of giften ....................... 22
2) Goederen eigen door hun aard: art. 2.3.18 en 2.3.19 BW ........................................................ 23
(1) Met vergoedingsplicht .......................................................................................................... 23
Toebehoren van eigen goederen en rechten ............................................................................ 24
Goederen verkregen bij familieregeling .................................................................................... 25
Aandeel verkregen in een goed waarvan de EG reeds mede-eigenaar is ................................. 25
Zaakvervanging en goederen verkregen door belegging of wederbelegging ........................... 26
Levensverzekeringen ................................................................................................................. 29
(2) Strikt persoonlijke goederen ................................................................................................ 29
Art. 2.3.19, 8. BW: goederen eigen op grond van artikel 2.3.19., §2 BW ................................. 29
1.3.2. Baten van het gemeenschappelijk vermogen (art. 2.3.22. BW) ............................................ 32
1.4. De schulden ................................................................................................................................... 34
1.4.1. Het definitief en voorlopig passief ........................................................................................ 34
, P a g i n a |2
1.4.2. Het definitief passief: eigen en gemeenschappelijke schulden ............................................ 35
1) Eigen schulden........................................................................................................................... 35
(1) Schulden eigen door hun oorsprong: art. 2.3.23 BW ........................................................... 35
Voorhuwelijkse schulden .......................................................................................................... 36
Schulden ten laste van goederen uit erfenissen, schenkingen of testamenten ....................... 36
(2) Schulden eigen door hun aard: art. 2.3.24 BW .................................................................... 37
Schulden door 1 echtgenoot aangegaan in het uitsluitend belang van eigen vermogen ......... 37
Schulden uit persoonlijke/zakelijke zekerheden in een ander belang dan het
gemeenschappelijk vermogen .................................................................................................. 38
Schulden uit verboden beroep/handelingen van 1 echtgenoot ............................................... 38
Schulden uit veroordeling wegens misdrijf/onrechtmatige daad door 1 echtgenoot .............. 38
2) Gemeenschappelijke schulden (art. 2.3.25 BW) ....................................................................... 39
(1) §1. Gemeenschappelijk zijn: ................................................................................................. 40
Schulden aangegaan door beide echtgenoten samen .............................................................. 40
Schulden aangegaan in het belang van de huishouding of de opvoeding van de kinderen ..... 40
Schulden aangegaan in het belang van het gemeenschappelijk vermogen .............................. 41
Schulden ten laste van giften aan beide echtgenoten .............................................................. 41
Intresten van eigen schulden .................................................................................................... 41
OH-schulden t.o.v. (klein)kinderen) van 1 echtgenoot ............................................................. 42
(2) §2. Eveneens gemeenschappelijk zijn: ................................................................................. 43
1.4.3. Het voorlopig passief (art. 2.3.26 – 2.3.28 BW) .................................................................... 43
1) Principes .................................................................................................................................... 43
(1) Eigen schulden: verhaalbaar op eigen vermogen + inkomsten echtgenoot – samenwonende
43
(2) Gemeenschappelijke schulden: verhaalbaar op 3 vermogens ............................................. 44
2) Uitzonderingen .......................................................................................................................... 44
(1) Uitzonderingen eigen schulden ............................................................................................ 44
(2) Uitzonderingen gemeenschappelijke schulden .................................................................... 46
1.5. Bewijsregels................................................................................................................................... 47
1.5.1. Tussen echtgenoten onderling (art. 2.3.20, 2e lid BW) ......................................................... 47
1.5.2. Door 1 echtgenoot tegenover een derde .............................................................................. 47
1.5.3. Door derden tegenover (1 van) de echtgenot(en) ................................................................ 50
2. Het bestuur van de vermogens ............................................................................................................. 50
2.1. Begrip ............................................................................................................................................ 50
2.2. Bestuur eigen vermogen (art. 2.3.39 BW) ..................................................................................... 50
2.3. Bestuur gemeenschappelijk vermogen (art. 2.3.29 – 2.3.38 BW) ................................................. 50
2.3.1. Principe en uitzonderingen ................................................................................................... 50
Wanneer er in de casus niets staat over een huwelijkscontract altijd kijken naar wettelijk stelsel!!!
Akte van uitkopen/afstand doen = akte van afstand.
Wanneer het niet in de casus staat, moet je het er niet bij verzinnen, dan bestaat het niet.
Bijvoorbeeld bij reservataire erfgenamen vrijstelling van inbreng moet LETTERLIJK in de casus staan,
anders is er GEEN uitzondering en zal het dus moeten ingebracht worden.
Vragen op examen zullen theorievragen en oefeningen zijn dewelke a.d.h.v. het wetboek dienen te worden
opgelost.
(1)
Juist/fout stellingen;
(2)
Meerkeuzevragen;
(3)
Kleine casus waarbij je een advies wordt gevraagd;
(4)
Het geven van definities;
(5)
Het situeren van leerstof in je wetboek;
(6)
…
SOWIESO zal er een oefening zijn aangaande de vereffening en verdeling van het
huwelijksvermogensstelsel EN/OF een oefening aangaande de vereffening en verdeling van de
nalatenschap (met inkorting en/of inbreng) EN/OF een oefening wettelijke devolutie.
BELANGRIJK om hierbij de juiste stappen uit te voeren in de juiste volgorde + UITLEG! Niet
louter becijferen
Bijvoorbeeld: je berekent het beschikbaar deel en stelt vast dat er een schenking moet
worden ingekort. Schrijf dit dan ook nog eens uit: “De schenking aan … moet worden ingekort
met … euro”. Op die manier weten de docenten dat je het hebt begrepen ook al heb je
bijvoorbeeld een rekenfout gemaakt!
Bijvoorbeeld: bij een oefening vereffening en verdeling huwelijksvermogensstelsel: je noteert
enkele vergoedingsgevallen. Schrijf dan (kort) neer over welke gevallen het gaat! Bijvoorbeeld
de wagen werd gekocht met eigen gelden van het eigen vermogen van 1,…
Bij theorievragen: MEERDERE MOGELIJKE HYPOTHESES moeten worden uitgewerkt, ook al wordt dit
niet uitdrukkelijk vermeld in de vraagstelling.
BIJZONDERE opmerking over oefeningen: voor wat de oefeningen betreft, dient rekening gehouden te worden
met volgende afspraken:
(1) Wat niet uitdrukkelijk is megedeeld, is niet gebeurd. Bijvoorbeeld bij:
(1) Huwelijksvermogensrecht
Wederbelegging onroerende goederen bij de vereffening – verdeling van het
huwelijksvermogensstelsel: wanneer NIET is voorzien dat de verklaringen uitdrukkelijk zijn
opgenomen in de notariële akte, dan is dit NIET gebeurd. Je hoeft dus NIET te werken met
hypotheses in dit geval!!
(2) Erfrecht
Als een persoon heeft verworpen of onwaardig is dan zal dit vermeld staan. Dus is er NIETS
vermeld dan ga je ervan uit dat zij de erfenis aanvaarden.
, P a g i n a |9
Wanneer NIET is voorzien dat de schenking als voorschot of buiten deel is gedaan, dan moet
je werken met het vermoeden (bij afstammelingen: vermoeden schenking steeds als
voorschot en bij andere bloedverwanten steeds vermoeden als schenking buiten deel).
Als er NIETS is voorzien mag je ervan uitgaan dat de reservataire erfgenaam de inkorting
opeist.
(2) Je dient NIET zelf te indexeren! Je mag dezelfde waarde nemen. MAAR! Het is aan jou om zelf uit te
maken of je bij een schenking de waarde op het moment van de schenking dan wel op het moment
van overlijden moet nemen.
Bijvoorbeeld: de erflater heeft een huis in volle eigendom geschonken aan zijn zoon A ter waarde
van 250 000 euro. Op het moment van overlijden heeft de woning een waarde van 400 000 euro.
U moet zelf kiezen welke waarde u neemt: namelijk ten tijde van schenking dan wel ten tijde van
overlijden en deze waarde neemt u dan als geïndexeerde waarde.
(3) Voor wat betreft de oefeningen vereffening-verdeling nalatenschap (zoals gemaakt tijdens de laatste
lessen) met inkorting en/of inbreng: Op het examen zal je NIET geconfronteerd worden met een LLE
én afstammelingen waarbij je de reserve e.d. moet berekenen en de nalatenschap moet verdelen.
M.a.w. je zal geen andere soort oefeningen krijgen dan deze die we hebben gemaakt tijdens de lessen.
MAAR je moet WEL nog de theorie over deze leerstof (bijvoorbeeld over het reserve van de LLE)
kennen!!! Dat kan je gevraagd worden in een theorievraag.
WETSARTIKELS:
Moeten ENKEL vermeld worden in het antwoord als dit UITDRUKKELIJK gevraagd wordt.
MAAR bij een oefening vereffening en verdeling huwelijksstelsel dienen ENKEL de toegepaste
wetsartikelen vermeld te worden bij de 1ste stap (zal ook staan in de vraagstelling)!!
, P a g i n a | 10
INLEIDING
Het familiaal vermogensrecht bestaat uit 3 grote onderdelen:
1) Relatievermogensrecht
2) Erfrecht
3) Giften
Het familiaal vermogensrecht is natuurlijk een onderdeel van het burgerlijk recht dat geldt tussen de burgers.
Voor het relatievermogensrecht, zullen we een combinatie moeten maken van het O.B.W. en het BW.
Als we het gaan hebben over de verplichtingen die ontstaan uit het huwelijk, met name het primaire
huwelijksstelsel, dan hebben we daarvoor nog geen regels in het BW en moeten we dus nog gaan
teruggrijpen naar het O.B.W. en de regels die we daar vinden in ‘Boek 1: personen – Titel 5: huwelijk –
hoofdstuk 5: verplichtingen die uit het huwelijk ontstaan’.
Als we gaan kijken naar het secundair huwelijksvermogensrecht, dan zijn de regels die opgenomen zijn
in het O.B.W. (boek 3, titel 5) NIET meer van toepassing, maar moeten we gaan kijken naar ‘Boek 2:
personen, familie en relatievermogensrecht – titel 3: relatievermogensrecht’.
Wanneer we gaan kijken naar het wettelijke samenwoningsvermogensrecht, dan heeft het boek 2,
titel 3 BW daarvoor nog GEEN aangepaste artikelen en moeten we teruggrijpen naar de regels in het
O.B.W. boek 3, titel 5bis.
Hebben we het over (2) het erfrecht en (3) de giften, dan moeten we ENKEL kijken naar het BW, want de regels
in het O.B.W. zijn afgeschaft. Dus ‘boek 4: nalatenschappen, schenkingen en testamenten – titel 1:
nalatenschappen en wettelijke erfopvolging – titel 2: nalatenschappen, schenkingen en testamenten’.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ina4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,39. Je zit daarna nergens aan vast.