Samenvatting Familiesociologie - slides en notities
Deze samenvatting bevat alles gedoceerd voor het vak Familiesociologie in 2022. Het is vooral gebaseerd op de powerpoint slides, maar bevat ook mijn notities bij dit vak.
,Inleiding: wat is een gezin/familie?
Het is enorm moeilijk om een allesomvattende definitie aan ‘gezin’ of ‘familie’ te geven. Dit komt
doordat gezinsvormen constant onderhevig zijn aan verandering (aan de hand van geografische
plaats, tijdperk,…). Daardoor kunnen we het niet specifiek afbakenen.
De sociologische definitie van familie: “It is not likely that the job of specifying what is meant by
family will progress rapidly. Consensus would be … improbable for scholars” (Settles, 1987).
Het concept familie is een variërend en niet strikt te definiëren begrip (variatie over en binnen plaats
en tijd), omringd door waarden en normen.
Wie tot een familie behoort, varieert over plaats en tijd. De normatieve verwachtingen omtrent hoe
je een familie moet vormen, varieert over plaats en tijd. Het belang dat aan familie gehecht wordt,
varieert over plaats en tijd… Het concept ‘familie’ en ‘gezin’ kent dus enorm veel variatie. We zien
bijvoorbeeld in de European Values Study (2008) een variatie in opinies tussen landen, en ook indien
we gebruik maken van oudere/recentere cijfers zullen de resultaten hiervan afwijken. Enkele pijlers
die men gebruikt in deze bevragingen:
• Belang van familie (waarde die men hecht aan familie)
• Intergenerationele solidariteit (waarde die men hecht aan de zorg voor en band met de
ouders/ouderen in de samenleving)
• Belang van huwelijk (aantal huwelijken per jaar per capita en waarde die men hecht aan het
huwelijk als institutie)
• Het huwelijk en gezinsvorming: heteronormativiteit en “voortplantingsnormativiteit” (de
aanname dat iedereen in een relatie kinderen wil of zal hebben, waarde die men hecht aan
het hebben van kinderen en de mate van ‘fulfillment’ dit zou brengen)
o Heteronormativiteit, heteronormaliteit of heterocentrisme is het idee, de
overtuiging of aanname dat heteroseksualiteit de standaard en/of de natuurlijke
toestand van de mens is. Volgens die norm zijn er twee complementaire en
tegenover elkaar staande geslachten (of genders) met eigen sociale rollen.
• Genderrollen en ouderschap: eens je een gezin gevormd hebt (heteronormatief, met kind)
zijn er nog steeds verwachtingen en normen (waarde die men hecht aan het gelijk financieel
bijdragen in een huishouden M/V, waarde die men hecht aan een stay-at-home-parent,…)
Veel van wat er in sociologie is geschreven over familie is vanuit Westerse invalshoek, we proberen
dit soms breder te trekken, of in ieder geval correct te kaderen.
,De situatie in België
In België zijn er steeds minder huwelijken. Er is wel meer sprake van cohabitatie en meer geboortes
buiten het huwelijk. Er is een toename in het aantal scheidingen, hertrouw en nieuw samengestelde
gezinnen. Ook het aantal éénoudergezinnen neemt toe, en over het algemeen worden gezinnen
steeds kleiner met minder kinderen.
De ‘beanpole family’
Historisch gezien hadden families vroeger meer kinderen dan ouders,
waardoor de family tree er uit zag als een pyramide. De hedendaagse
cijfers laten ons echter zien dat het aantal kinderen per generatie steeds
daalt, terwijl de levensverwachting stijgt. Dit leidt ertoe dat er een
nieuwe ‘vorm’ is bij onze families: namelijk de ‘beanpole’ (lang en dun,
met slechts enkele mensen in iedere generatie).
Specialisten zijn er zeker van dat deze demografische shift een groot
effect heeft op de persoonlijke relaties tussen de familieleden (en bijvoorbeeld de rol van
grootouders). Een deel van de reden van deze nieuwe ‘beanpole family’ is de stijging in het aantal
scheidingen.
Dit semester…
, HISTORISCH PERSPECTIEF OP FAMILIEVERANDERING IN EUROPA
1. De ‘Grand Narratives’
DEF.: Een Grand Narrative is een macro-sociologische theorie die probeert verschuivingen doorheen
de tijd te verklaren aan de hand van een perspectief waarvan zij denken dat het alles kan verklaren.
Deze theorieën waren heel populair in het begin van de sociologie (denk maar aan Marx, Durkheim,
Weber…).
De vroege sociologie heeft de neiging om de geschiedenis op te delen in de periode voor en na de
industrialisatie (vooral de klassieke denkers: Marx en Durkheim spreken over de onthechtingen van
de maatschappij en de effecten van de industrialisatie, het vooruitgangsdenken).
• Voordeel macro-sociologische perspectieven: zo is men in staat om grote veranderingen te
beschrijven.
• Nadeel macro-sociologische perspectieven: vereenvoudigen verleden als een homogene
periode.
1.1 ‘Grand Narratives’ in de familiesociologie : Parsons
Parsons was een functionalist : hij geloofde dat ieder
deeltje van de maatschappij een functie had en zo
bijdroeg tot het overleven van de maatschappij.
Sociale evolutietheorie: alles wat een functie heeft in de
maatschappij, zal overleven. Parsons zegt dat àlles in de
maatschappij een functie heeft (cf. samenleving als
lichaam, waarbij alle organen functies hebben). De familie
is één van deze organen en vervult dus ook een functie in de maatschappij.
Parsons stelt dat de familievorm mee evolueert met de veranderingen in de maatschappij (er is dus
sprake van een functionele fit tussen gezinsvorm en de huidige maatschappij).
Voorbeeld: in de pre-industriële samenleving is er een uitgebreide familie, terwijl in de industriële samenleving er sprake is van de nucleaire familie. De functie
van de familie verandert dus met de industrialisatie – Parsons past dus de evolutietheorie toe op de industrialisatie. We zien dat na de industrialisatie, functies
van de uitgebreide familie worden overgenomen door andere instituties (bv. gezondheidszorg, onderwijs, politie…)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xanthehl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
