Samenvatting
Samenvatting Inleiding Algemene Economie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
15/20, zonder herexamen
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 71 pagina's
Voorbeeld 8 van de 71 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding tot de EconomieInhoud
Wat is Economie? .................................................................................................................................................... 6
Definitie van economie volgens Tibor Scitovsky ................................................................................................. 6
Micro- en macro-economie................................................................................................................................. 6
Het productieproces ........................................................................................................................................... 6
De productiefactoren ...................................................................................................................................... 6
De productiefunctie ........................................................................................................................................ 7
Productiemogelijkhedencurve ............................................................................................................................ 7
Het verruimen van de productiemogelijkheden ................................................................................................. 8
Centrale planning VS het marktmechanisme ...................................................................................................... 8
Centrale planning ............................................................................................................................................ 8
Het marktmechanisme ........................................................................................................................................ 8
De moderne gemende economie ....................................................................................................................... 8
Methodologische aspecten van economische analyse ....................................................................................... 8
Hypothesen ..................................................................................................................................................... 8
Positieve en normatieve economische analyse .............................................................................................. 8
Statische vs. dynamische analyse ................................................................................................................... 9
Deductieve en inductieve methoden .............................................................................................................. 9
Econometrie, speltheorie en experimentele economie ................................................................................. 9
Het marktmechanisme ............................................................................................................................................ 9
Inleiding ............................................................................................................................................................... 9
De marktvraag ..................................................................................................................................................... 9
Algemene formulering .................................................................................................................................... 9
Analyse van de vraag....................................................................................................................................... 9
Het marktaanbod .............................................................................................................................................. 10
Algemene formulering .................................................................................................................................. 10
Analyse van het aanbod ................................................................................................................................ 10
Het marktevenwicht.......................................................................................................................................... 10
Het begrip marktevenwicht .......................................................................................................................... 10
Analyse van het marktevenwicht .................................................................................................................. 10
Verschuivingen van het marktevenwicht ...................................................................................................... 10
Empirisch bepalen van vraag en aanbod ...................................................................................................... 11
De prijselasticiteit van vraag en aanbod ........................................................................................................... 11
Prijselasticiteit van de vraag.......................................................................................................................... 11
Prijselasticiteit van het aanbod ..................................................................................................................... 13
, Andere elasticiteiten van vraag en aanbod ....................................................................................................... 13
De markt en overheidsinterventies ................................................................................................................... 13
Belastingen en subsidies ............................................................................................................................... 13
Directe prijsreglementering: minimum- en maximumprijzen ...................................................................... 14
Directe beïnvloeding van vraag en aanbod ................................................................................................... 14
Consumentengedrag en de afleiding van de vraag ............................................................................................... 14
Inleiding ............................................................................................................................................................. 14
Nut, marginaal nut en consumptiebeslissingen ................................................................................................ 14
Preferenties, indifferentiecurve en nutsfuncties .............................................................................................. 15
Preferenties en indifferentiecurven .............................................................................................................. 15
Eigenschappen van de conventionele indifferentiecurven ........................................................................... 15
Nutsfuncties .................................................................................................................................................. 16
Indifferentiecurven als weergave van preferenties: toepassingen ............................................................... 16
De budgetbeperking .......................................................................................................................................... 17
De optimale keuze van de consument .............................................................................................................. 17
Analyse van het optimum ............................................................................................................................. 17
Hoekoplossingen ........................................................................................................................................... 18
Veranderingen van het consumentenevenwicht .............................................................................................. 18
Veranderingen in preferentieschaal ............................................................................................................. 18
Veranderingen in het budget ........................................................................................................................ 18
Veranderingen in prijs ................................................................................................................................... 19
Consumentengedrag in actie: toepassingen ..................................................................................................... 19
Y = inkomen ....................................................................................................................................................... 19
Kostprijs benzine-auto = a ................................................................................................................................. 19
Kostprijs diezelauto = c ..................................................................................................................................... 19
Afleiding van de marktvraag uit de individuele vraagcurven ............................................................................ 19
Kritische kanttekeningen .................................................................................................................................. 19
Productie en kosten van bedrijven op korte en op lange termijn ........................................................................ 20
Inleiding ............................................................................................................................................................. 20
Bedrijven en de organisatie van de productie .................................................................................................. 20
Voordelen van de organisatie van productie in bedrijven ............................................................................ 20
Doelstellingen en beperkingen van bedrijven............................................................................................... 20
Vormen van bedrijfsorganisatie .................................................................................................................... 20
Productie en kosten: enkele inleidende begrippen .......................................................................................... 21
De productiefunctie en technologische vooruitgang .................................................................................... 21
Productiekosten: relevante en irrelevante kosten ........................................................................................ 21
Het gedrag van de consument op lange termijn: de optimale keuze ............................................................... 22
Productie en de substitueerbaarheid van inputs .......................................................................................... 22
, Toenemende, afnemende of constante schaalopbrensten .......................................................................... 22
Het keuzeprobleem van de producenten: productie tegen minimale kosten .............................................. 23
De relatie tussen output en kosten op lange termijn ................................................................................... 23
Toepassingen van optimale inputkeuze in bedrijven .................................................................................... 23
Productie en kosten op korte termijn ............................................................................................................... 24
Het kostenverloop in de korte periode ......................................................................................................... 24
Samenhang tussen de korte- en de langetermijnkosten .................................................................................. 25
Besluit................................................................................................................................................................ 25
Prijsvorming onder verschillende marktstructuren .............................................................................................. 26
Inleiding ............................................................................................................................................................. 26
Criteria voor het onderscheiden van verschillende marktvormen ................................................................... 26
Winstmaximerend gedrag ................................................................................................................................. 26
Zuivere mededinging ......................................................................................................................................... 26
De individuele aanbodfunctie op KT ............................................................................................................. 27
Lange termijn evenwicht in een competitieve markt ................................................................................... 27
Monopolie ......................................................................................................................................................... 27
Oorzaken van monopolie .............................................................................................................................. 27
Het verloop van de grafieken voor de monopolist ....................................................................................... 28
Het gedrag van de monopolist ...................................................................................................................... 29
Oligopolie .......................................................................................................................................................... 29
Oligopolie met 1 dominant bedrijf ................................................................................................................ 29
Strategisch gedrag en speltheorie in een duopolie ....................................................................................... 29
Speltheorie en het gedrag van bedrijven op oligopolistische markten ........................................................ 29
Monopolistische concurrentie .......................................................................................................................... 30
Besluit: voorspellen van marktuitkomsten in de praktijk ................................................................................. 30
Marktimperfecties en de rol van de overheid ...................................................................................................... 31
Inleiding ............................................................................................................................................................. 31
Welvaartsimplicaties van de werking van de vrije markt ................................................................................. 31
Economische welvaart en de marktuitkomsten ............................................................................................ 31
Marktwerking en Pareto-efficiëntie .............................................................................................................. 31
Oorzaken van marktfaling en de rol van de overheid ....................................................................................... 32
Monopolie ..................................................................................................................................................... 32
Zuivere en quasi-publieke goederen ............................................................................................................. 32
Externe effecten ............................................................................................................................................ 33
Imperfecte informatie ................................................................................................................................... 34
Verdelingsaspecten ....................................................................................................................................... 34
7. Productie, inkomens en bestedingen – de macro-economische benadering ................................................... 35
Inleiding ............................................................................................................................................................. 35
, Productie, toegevoegde waarde en factorvergoedingen ................................................................................. 35
Voorraden ......................................................................................................................................................... 35
Soorten factorvergoedingen ............................................................................................................................. 36
Bruto- versus nettoproduct............................................................................................................................... 36
Fundamentele gelijkheid tussen product, inkomen en bestedingen ................................................................ 36
Macro-economische identiteiten voor een gesloten economie zonder overheid ............................................ 36
Eenvoudige economische kringloop ................................................................................................................. 37
Bbp, nni, binnenlandse bestedingen en besteding van het binnenlands product ............................................ 37
Financieringstekorten en -overschotten ........................................................................................................... 38
De nationale rekeningen van België .................................................................................................................. 38
Waarderingsproblemen .................................................................................................................................... 38
Uitschakeling van de prijsinvloed ...................................................................................................................... 39
De impliciete prijsindex van het bbp ................................................................................................................. 39
Vergelijking tussen landen ................................................................................................................................ 40
Besluit................................................................................................................................................................ 40
8. Economische groei en ontwikkeling .................................................................................................................. 40
Inleiding ............................................................................................................................................................. 40
Definitie en maatstaven .................................................................................................................................... 41
Groeiboekhouding ............................................................................................................................................ 41
De neoklassieke groeitheorie ............................................................................................................................ 42
De nieuwe groeitheorie .................................................................................................................................... 44
9. Macro-economisch evenwicht op korte en lange termijn ................................................................................ 45
Inleiding ............................................................................................................................................................. 45
De aggregatieve vraag ....................................................................................................................................... 45
Afleiding van de aggregatieve vraagcurve .................................................................................................... 45
Verschuiving van de aggregatieve vraagcurve .............................................................................................. 45
Het aggregatieve aanbod op korte termijn ....................................................................................................... 46
Afleiding van de aggregatieve aanbodcurve ................................................................................................. 46
Verschuiving van de aggregatieve aanbodcurve op de korte termijn .......................................................... 46
Het aggregatieve aanbod op lange termijn ....................................................................................................... 46
Van korte naar lange termijn ............................................................................................................................ 47
Macro-economisch evenwicht: vraag-en aanbodschokken .............................................................................. 47
Vraagschokken .............................................................................................................................................. 47
Aanbodschokken ........................................................................................................................................... 48
Besluit............................................................................................................................................................ 48
10. Consumptie, investeringen en de aggregatieve vraag .................................................................................... 49
Inleiding ............................................................................................................................................................. 49
De consumptiefunctie en de daaruit afgeleide spaarfunctie ............................................................................ 49
, De consumptiefunctie ................................................................................................................................... 49
De spaarfunctie ............................................................................................................................................. 49
Andere bepalende factoren van consumptie ................................................................................................ 50
De investeringsfunctie ...................................................................................................................................... 50
De rol van de rentevoet ................................................................................................................................ 50
De rol van de afzet ........................................................................................................................................ 51
Macro-economisch evenwicht .......................................................................................................................... 52
Model en cijfervoorbeeld .............................................................................................................................. 52
Grafisch ......................................................................................................................................................... 52
De investeringsmultiplicator ............................................................................................................................. 52
Instabiliteit in de aggregatieve vraag: het accelerator-multiplicatormodel ..................................................... 52
11. De budgettaire politiek ................................................................................................................................... 53
Inleiding ............................................................................................................................................................. 53
Macro-economische betekenis van de overheid .............................................................................................. 53
Evenwichtsvoorwaarden ................................................................................................................................... 53
Discretionaire budgettaire politiek versus automatische stabilisatorwerking ............................................. 54
Het evenwichtsinkomen bij autonome belastingen ......................................................................................... 54
Discretionair budgettair beleid ......................................................................................................................... 54
Het stabiliteits- en groeipact (SGP) ............................................................................................................... 55
Automatische stabilisatoren ............................................................................................................................. 56
Budgettaire politiek en overheidstekort ........................................................................................................... 57
Effectiviteit van de budgettaire politiek ............................................................................................................ 57
De overheidsschuld ........................................................................................................................................... 58
Het cyclisch-neutraal overheidssaldo ............................................................................................................... 58
12. De monetaire politiek ..................................................................................................................................... 59
Inleiding ............................................................................................................................................................. 59
Geldhoeveelheid ............................................................................................................................................... 59
Het geldaanbod ................................................................................................................................................. 59
Het aanbod van basisgeld ............................................................................................................................. 60
Het aanbod van giraal geld ........................................................................................................................... 60
Het geldaanbodmodel ................................................................................................................................... 61
De vraag naar geld ............................................................................................................................................ 62
Het inkomen van de geldvraag ..................................................................................................................... 62
De rentevoet als determinant van de geldvraag ........................................................................................... 62
Geldmarktevenwicht ......................................................................................................................................... 62
De monetaire politiek ....................................................................................................................................... 63
Gezamenlijk evenwicht op de geld- en goederenmarkt: het IS-LM model ....................................................... 63
De aggregatieve vraagcurve opnieuw bekeken ................................................................................................ 65
,13. werkloosheid, inflatie en de Philips-curve ...................................................................................................... 65
Inleiding ............................................................................................................................................................. 65
Werkloosheid .................................................................................................................................................... 65
Werkloosheid en inactiviteit ......................................................................................................................... 65
De natuurlijk werkloosheid ........................................................................................................................... 66
Veranderingen in de natuurlijke werkloosheid ............................................................................................. 67
Afwijkingen van de natuurlijke werkloosheid: conjuncturele werkloosheid ................................................ 68
Inflatie ............................................................................................................................................................... 68
Inflatie en inflatiemaatstaven ....................................................................................................................... 69
Vraaginflatie en kosteninflatie ...................................................................................................................... 69
De monetaire verklaring van inflatie ............................................................................................................. 70
Philips-curve ...................................................................................................................................................... 70
Besluit................................................................................................................................................................ 71
Wat is Economie?
- Wij hebben behoeftes, deze kunnen individueel of collectief (orde, nationale veiligheid) zijn
- We handelen met elkaar in schaarse middelen = economische goederen, hebben vaak een prijs
➔ We kunnen deze goederen niet terzelfder tijd aanwenden, er ontstaat een keuzeprobleem
- Niet-schaarse middelen = vrije goederen, in de wereld met grote hoeveelheden aanwezig (lucht)
- Een definitie: Economische analyse gaat na hoe beslissingsmakers (mensen, bedrijven, overheden, en
andere organisaties) keuzes maken en wat daarvan de private en maatschappelijke gevolgen zijn.
Definitie van economie volgens Tibor Scitovsky
= een sociale wetenschap die tot voorwerp heeft het beheer van schaarse middelen. Met 3 beheerproblemen:
1. Allocatie van middelen: Hoe moet de toewijzing vd schaarse middelen naar de diverse aanwendingen
gebeuren
2. Distributieprobleem: Hoe moeten de voordelen vd geproduceerde goederen en diensten worden
verdeeld over de bevolking
3. Stabilisatieprobleem: Een goed beheer van schaarse middelen vereist het nastreven vd volledige
aanwending vd beschikbare middelen (maximum halen uit de middelen die je hebt)
Micro- en macro-economie
Micro-economie = gedrag van de consumenten en producenten, individueel, onderling
➢ Allocatieprobleem & distributieprobleem
Macro-economie = de invloed die de beslissingen van de micro hebben op de werking van de economie, zien
hoe de economie in zijn geheel functioneert
➢ Stabilisatieprobleem
Het productieproces
De productiefactoren
- Primaire productiefactoren: arbeid en natuur
- Afgeleide productiefactoren: kapitaal (dragen indirect bij aan het productieproces)
- Ondernemersinitiatief: menselijk kapitaal
➔ Alle 3 nodig voor het productieproces, dit is onze input
- Consumptiegoederen = consumptie door gezinnen
, - Kapitaalgoederen = investeringen
➔ Deze economische goederen is de output
De productiefunctie
Productiefunctie: X = f(L, N, K)
➔ geeft de relatie tussen de hoeveelheid productiefactoren (inputs) en de hoeveelheid economische
goederen (outputs)
➔ X = de output, L = arbeid, N = hoeveelheid natuur, K = kapitaal
➔ Verhoging van de productiefactoren leidt tot een verhoging van de output X
Stel een markt voor met maar 2 verschillende producten en 1 productiefactor arbeid, hoeveel product gaat er
verloren van het ene als we meer arbeid in het ander product steken
- Marginaal product = hoeveel ‘extra’ product realiseer je als je je arbeid laat stijgen
= Δarbeid / Δhoeveelheid product
Wanneer je arbeid De arbeid en de
vermeerdert, stijgt het kleding stijgen altijd
graan met mindere even snel
mate = afnemende
meeropbrengsten
Productiemogelijkhedencurve
➔ Alle mogelijke combinaties van de productie van economische goederen voor die tot stand komen bij
volledige aanwending van de beschikbare productiefactoren
Kledij en graan combineren in 1 markt, keuze moet gemaakt worden
Af te lezen:
Zwarte pijlen = de opportuniteitskost
Punt z = de schaarste van de middelen, we
geraken daar gewoon niet
Punt u = distributieprobleem, geen volledige
aanwending vd productiefactoren
In welk punt gaan ze produceren? =
allocatieprobleem
+ een 4de productiefactor: Technologische vooruitgang (X = f(L, N, K, T)
➔ Geeft verruimde productiemogelijkheden, curve verschuift wat naar rechts
, Het verruimen van de productiemogelijkheden
- Toenemende arbeidsverdeling -> specialisatie, routine verhoogt vakbekwaamheid,…
Adam Smith: vervreemding tov de productie
Karl Marx: arbeider ziet zijn bijdrage aan het eindproduct niet meer, mentale gezondheid
- Vooruitgang in de technologische kennis -> verhoogt arbeidsproductiviteit, nieuwe en meer
geperfectioneerde kapitaalgoederen
- Verbeteringen in de economische ordening -> vb. verlening van de schoolplicht, coronamaatregelen
Centrale planning VS het marktmechanisme
Centrale planning
= stelt de voorkeur van de consumenten voor, hoeveel ze moeten produceren en hoeveel productiefactoren ze
moeten inzetten
Vooral succesvol bij de productie van kapitaalgoederen ten koste van de productie van
consumptiegoederen
Het marktmechanisme
1. De prijzen geven informatie aangaande de relatieve schaarste en het nut vd goederen
2. Signalen of prikkels aan consumenten en producenten
3. Prijsmechanisme bepaalt de inkomensvorming, wat de vrager wil betalen vormt het inkomen van de
aanbieder (primaire inkomensverdeling)
Adam Smith: ‘invisible hand’ = de markt komt vanzelf tot stand door vraag & aanbod, alleen een
overheidsovereenkomst kan hier tussen komen
Monopolie = een sterke economische macht
De overheid kan de neveneffecten in een markt bijstellen (secundaire inkomensverdeling)
4 voorwaarden voor een zuivere concurrentie:
- Homogene goederen
- Veel kopers en aanbieders, grote markt
- Vrije toe- en uittreding
- Markttransparantie
De moderne gemende economie
Welke economen namen deel aan het debat over het marktmechanisme en de centrale planning?
(Een centraal geleide economie houdt in dat alleen de staat recht heeft op het verstrekken van goederen en
diensten, waardoor het marktmechanisme (balans vraag en aanbod) komt te vervallen.)
- Oscar Lange (1904-1965): in een centraal geleide economie kan een efficiënte allocatie & distributie
komen. De correcte prijzen kunnen bepaald worden door de rationele planner.
- Von Mises (1881-1973): het prijsmechanisme tast de grondslag van een socialistische economie aan
- Von Hayek (1899-1992): de rationele planner zal het probleem van een informatiebom moeten
oplossen. Hij wou het gedecentraliseerd mechanisme.
➔ Marktmechanisme met correcties van de overheid komt!
Methodologische aspecten van economische analyse
Hypothesen
1. Basishypothese = mensen reageren op prikkels, vb. aanpassingen in inkomen, prijs, sociale druk
2. Geobserveerd gedrag = kan verklaren en voorspellen
3. Ceteris paribus-assumptie = uitsluiting van andere invloeden
Positieve en normatieve economische analyse
- Positieve analyse = implicaties van de maatregel in detail leren kennen
- Normatieve analyse = stelt een vraag of deze maatregel goed is vanuit maatschappelijk oogpunt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper runedeschepper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen