Logistiek en transport
Inhoud
Hoofdstuk 1. Logistieke kosten...............................................................................................................3
Inleiding..............................................................................................................................................3
Transportkosten.................................................................................................................................3
Goederenbehandelingskosten............................................................................................................3
Voorraadkosten..................................................................................................................................4
4. Speculatieve voorraad................................................................................................................7
5. Seizoensvoorraad.......................................................................................................................7
6. Dode voorraad............................................................................................................................7
Stockbreuk..........................................................................................................................................8
Verpakkingskosten.............................................................................................................................8
Bestel- en administratiekosten...........................................................................................................8
Opstart...............................................................................................................................................8
Klantenservice....................................................................................................................................8
Lokalisatie...........................................................................................................................................9
JIT aanbod, nulvoorraden...................................................................................................................9
Hoofdstuk 2. Transportbeslissingen vanuit een logistiek oogpunt.......................................................10
“Square root law” (regel van de vierkantswortel)............................................................................10
Aanvullende elementen................................................................................................................11
Optimale bestelgrootte in de binnenvaart.......................................................................................12
Optimale bestelgrootte in het wegvervoer.......................................................................................15
Keuze van de transportmodus..........................................................................................................17
Voorraadconsolidatie.......................................................................................................................18
Einde oefening les:...........................................................................................................................19
Conclusie..........................................................................................................................................20
Hoofdstuk 3. Kostenberekeningen.......................................................................................................20
Tijdskosten en afstandskosten..........................................................................................................20
Uurcoëfficiënt en kilometercoëfficiënt.............................................................................................21
Wegvervoer..................................................................................................................................21
Binnenvaart..................................................................................................................................22
Schaaleffecten..............................................................................................................................22
Variabele kosten...............................................................................................................................23
Gemeenschappelijke kosten.............................................................................................................23
1
, Kosten voor piek- en dalperiodes.....................................................................................................24
Einde oefening les............................................................................................................................24
Hoofdstuk 4. Wachttijd.........................................................................................................................24
Inleiding............................................................................................................................................24
Standaard wachtlijnmodel................................................................................................................24
Eerste veronderstelling.................................................................................................................25
Tweede veronderstelling..............................................................................................................25
Derde veronderstelling.................................................................................................................26
Gegeven deze veronderstelling....................................................................................................26
De Pollaczek-Khintchine correctie....................................................................................................27
Parallelle bedieningskanalen............................................................................................................27
Monte Carlo simulatie......................................................................................................................28
Speciale gevallen..............................................................................................................................28
Wachttijd bij geregeld vervoer.....................................................................................................28
Wachten op getij..........................................................................................................................29
Hoofdstuk 5. Ritplanning......................................................................................................................30
Inleiding............................................................................................................................................30
Kortste pad methode........................................................................................................................30
Rondritmethode...............................................................................................................................30
Toewijzing oorsprong aan bestemming............................................................................................32
Aanvullende toepassingen................................................................................................................33
Hoofdstuk 6. Prijszetting.......................................................................................................................33
Uitgangspunten................................................................................................................................33
Specifieke omstandigheden..............................................................................................................33
KT of LT beslissingen.....................................................................................................................33
Hoeveelheidsaanpassingen of ‘operator pricing’..........................................................................33
Gelijk of gedifferentieerd..............................................................................................................34
Enkele of koppelproductie............................................................................................................34
Capaciteitstekorten......................................................................................................................34
Eenvoudige case...............................................................................................................................34
Prijszetting door vervoerder.............................................................................................................35
Koppelproducties..............................................................................................................................35
Hoofdstuk 7. Investeren in voertuigen.................................................................................................35
Lange termijnstrategie van een bedrijf.............................................................................................36
Omvang en samenstelling vloot.......................................................................................................36
Gebruiksduur voertuigen..................................................................................................................36
2
, Optimale vervanging bepalen:......................................................................................................37
Hoofdstuk 1. Logistieke kosten
Inleiding
Transportbeslissingen vanuit de invalshoek van de gebruiker/producent je kijkt naar
winstmaximalisatie (ga je zelf de transport regelen, eigen voertuigen enz of
transportbedrijven inschakelen)
Breder perspectief: transport is slechts een middel, ingeschakeld in een groter geheel
“Business Logistics” (bedrijfslogistiek)
Beperking van logistiek tot een kader waarbinnen transportbeslissingen worden besproken
Het concept “Bedrijfslogistiek”
Definitie: “de beweging, opslag en gerelateerde activiteiten (= waarde toevoegen door: kledij labelen,
al in zakken steken) tussen oorsprong van grondstoffen en plaats van consumptie/klant”
Keten van activiteiten: levering grondstoffen (materials management), activiteiten binnen bedrijf,
distributie naar klanten (physical distribution)
Geïntegreerde benadering: bewegingen van de goederen gaan we samen bekijken
Voorbeeld: de keuze van transportmodi (niet perse kiezen voor de laagste optie) transport voor
diamanten: kies voor duurdere optie van luchtvervoer (= sneller en zo heb je sneller je kapitaal terug)
Trade-offs! Wat brengt het op >< wat kost het
Welke kosten zijn belangrijk?
Stel: je werkt voor een autoproducent uit Azië, die eigen garages uitbaat in België
- Met welke soorten kosten krijg je als producent te maken doorheen de volledige supply
chain? Transportkost, productiekosten, distributiekosten,…
De totale logistieke kost omvat: transport, goederenbehandeling, voorraad, voorraadtekort (niet
kunnen voldoen aan de vraag vd consument), verpakking (marketing >< logistiek), orderverwerking,
administratie, opstart, klantenservice, locatie
Transportkosten
Inhuren transportdienst: prijs van de transportoperator (onderhandelbaar), weinig info dus
prijzen niet kunnen vergelijken
Eigen vervoer: tijd (tijd om chauffeur te betalen)- en afstandkosten (benzine) (vaste en
variabele component), je hebt dan je eigen transportbedrijf
Schaalvoordelen niet steeds maximaal geëxploiteerd, omwille van andere logistieke kosten
Traag of snel vervoer? Belang van de factor tijd! (diamanten of graan), traag is vaak het goedkoopste
(vaak wegvervoer)
Goederenbehandelingskosten
In eigen beheer of door derden
Transportbeslissingen beïnvloeden behandelingskosten
Lossen op binnenschip versus vrachtwagen (tarieven van lossen van de containers
van het schip verschillen enorm)
Deel hinterlandvervoer via spoor/binnenschip (haven niet gelegen aan een spoor of
andere haven dan rijdt deze nog via wegvervoer dus extra kosten) versus
vrachtwagen
3
, In sommige gevallen zelfs verwaarloosbaar, vb. flat rate (vaste prijs per ton)
Belang van de goederencategorie! Grind gaat heel makkelijk gebeuren dus kost zal laag zijn
vs. containers lossen is duurder
Voorraadkosten
Trade-off tussen voorraad- en transportkosten: sleutelelement in belangrijke trends (bv JIT:
voorraad op het juiste moment toekomen, nulvoorraden,…)
Transport kan voorraden creëren (cyclische voorraad) = nieuwe voorraden komen aan
Beschermen tegen tijdsfactor transport (veiligheidsvoorraad) = risico op een stockbreuk (je
hebt geen voorraad)
Goederen in transit (voorraad tijdens vervoer)
Goederenbehandeling: waarde toevoegen tijdens het vervoer
Speculatie: bv waarde van uw product zal later stijgen, dag extra geven aan het
zeevervoer om aan te komen (waarde > kosten om schip extra dag op zee te laten)
Kosten gekoppeld aan voorraden
Interestkost = rekening houden met verwachte prijsstijging (zal inflatie volgen), gebruik reële
intrest: [(1 + nominale interest)/(1 + inflatie)] -1
Verzekeringskosten = diefstal, brand, piraterij niet kunnen verzekeren: voeg risicokosten
toe
Ontwaarding van goederen = fysieke (vazen in voorraad die breken) of economisch (kijken
naar eco levensduur van een product, voor mode kleine voorraad want deze verandert snel
of computers hebben een korte eco levensduur)
Magazijnkost = public warehouse (per jaar een kost betalen) of privé magazijn (afschrijven of
leasen, met extra kosten aan onderhoud)
Er is een verschil tussen magazijnkosten en andere kostenitems: geen magazijnkost tijdens
transport!
‘h’ = ‘holding cost’, i.e. voorraadkostprijs van 1 eenheid van een specifiek goed per jaar: zijn de 4
kosten hierboven
Als deze heel hoog is dan willen we minder voorraad, gaan we meer uitgeven aan transport
Onderverdeling van voorraden
1. Cyclische voorraad
= voorraad bijhouden om aan de vraag te voldoen
Bestelhoeveelheid functie van noden voor bepaalde periode
Gevolg: bepaalde voorraad, cyclische evolutie
Gemiddelde voorraad = de helft van bestelhoeveelheid Q (zelfs bij
toevallige fluctuatie in consumptie)
Aangehouden op bestemming of oorsprong, of tussenin bij productie krijg je een omgekeerd
zaagtandpatroon
Keuze transportmodus heeft gevolgen voor voorraadkosten: zeevervoer heeft hoge laadcapaciteit
dus hoge cyclische voorraad
2. Voorraad in transit
= rollende voorraad, in-transit voorraad, tijdens transport zijn goederen ook in voorraad
Alle kostenelementen van toepassing, behalve magazijnkosten, verzekeringskost kan hoog zijn!
Voorraden tijdens vervoer kunnen groter zijn dan cyclische voorraad (bv. bij zeevervoer wanneer het
lang duurt dat he goed aankomt)
Verschillende prikkels:
cyclische voorraadkosten: prikkel tot kleine zending
in-transit voorraadkosten: prikkel tot snellere modus
Complementariteit: snelste modus vervoert vaak kleinere zendingen (belangrijk: altijd kijken
naar totale logistieke kost!)
4