MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Samenvatting Management in Social Profits
Assessment
Mondeling examen:
Gesloten boek (cursus)
Eén deel van dit examen bestaat uit een toepassingsvraag m.b.t een reële
organisatie
Stageplaats of opdrachtgever project
10 min voorbereidingstijd (20 min verlengde tijd)
2 vragen trekken
1 uitgebreide vraag + één makkelijkere vraag
Klad schrijven + afgeven
Voorbereiding meenemen:
Documenten x 2 (1 x voor jezelf + 1 x voor leerkracht)
Moet niet helemaal uitgeschreven zijn, gewoon wat jij nodig hebt, wordt niet
inhoudelijk nagelezen
Tip:
Cursus leren met examenvragen in het achterhoofd (zie digitap voor examenvragen)
Niet vraag per vraag beantwoorden
Je mag documenten meenemen naar het examen
Info stageplaats, project, werkplek, …
Geen leerstof in de documenten
Examenvragen:
Examen bestaat uit twee vragen.
Telkens stuk theorie en een stuk toepassing op het werkveld.
Zie digitap
Deel 1: Inleidende begrippen
Hoofdstuk 1: Organisaties, bedrijf, onderneming
1.1 Organisaties
Organisaties worden gekenmerkt door een samenwerkingsverband ter realisering van een
vooropgesteld doel.
Wanneer mensen samenwerken om een bepaald doel te bereiken, spreken we van
een organisatie. = ruimte omschrijving
Verschillende organisaties:
Sommige organisaties richten zich in eerste plaats op hun leden, niet op de markt
Ze bestaan op zich, zonder specifieke dienst of product te leveren
Andere organisaties zijn wel gericht op het leveren van producten of diensten
Bedrijven
1.1.1 Samenwerkingsverband:
Om doel te kunnen bereiken heeft de organisatie mensen nodig.
Mensen en middelen doelmatig ingeschakeld om effectief te kunnen werken.
1
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Samenwerkingsverband dringt zich op tussen de interne en externe
belanghebbenden.
Interne belanghebbende:
Medewerkers van de organisatie
Zowel leidinggevende als uitvoerende
Externe belanghebbende:
Zeer betrokken bij het voortbestaan van de organisatie
Klanten, patiënten, leveranciers, overheidsdiensten, buurtbewoners, vakbonden,
aandeelhouders of financiers, …
1.1.2 Vooropgesteld doel
Een organisatie creëren is geen doel op zich, maar een middel om de doelstellingen
te verwezenlijken.
Doelstellingen hebben betrekking op uiteenlopende activiteiten. Voorbeelden:
Aanleren van notenleer op muziekschool
Het verdedigen van mensenrechten door Amnesty International
Ondersteunen van kinderen met ASS in hun vrije tijd door Autimaatje
Veroveren van de Chinese markt voor Coca-cola
1.2 Indeling van organisaties
1.2.1 Organisaties
Definitie:
Telkens als mensen samenwerken om een bepaald doel te bereiken kunnen we
spreken van een organisatie = ruimte omschrijving
Doel:
Organisaties altijd welomschreven doel
Sommige richten zich in eerste plaats op hun leden en niet op de markt.
Voortbestaan is niet afhankelijk van het leveren van product of dienst
Andere organisaties zijn gericht op leveren van product en diensten
Bedrijven
1.2.2 Bedrijven
Definitie:
Bedrijf is een organisatie die een product of dienst voortbrengt
Bv. video, chocoladereep, muziekles, radio-uitzending, …
Afhankelijk van product of dienst om voort te bestaan
Om te overleven:
Primaire output van producten of diensten van essentieel belang.
Om deze te kunnen aanbieden is een organisatieproces noodzakelijk.
2
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Organisatieproces:
Een product- of transformatieproces dat ervoor zorgt dat de inputelementen
gecombineerd tot en omgezet worden in een product of dienst dat kan worden
verkocht (output)
Voorbeeld stage J@m:
Imput:
- Kinderen uit kansarmen gezinnen
- Kinderen uit gezinnen
- Kinderen uit anderstalige gezinnen
Transformatie = bedrijfsproces
- Bedrijfsproces = alles wat je doet tijdens je dienstverlening bv huiswerkbegeleiding
- Activiteiten in vrije tijd van kinderen
- Huiswerkbegeleiding: studiemateriaal
- Speelgoed
- Didactisch materiaal
Output/eindresultaat:
- Kinderen uit kansarmen gezinnen krijgen de kans om ook eens naar een pretpark te
gaan
- Ouders krijgen de kans om hun netwerk uit te bouwen
- Kinderen uit anderstalige gezinnen hebbenn meer slaagkans op school
- Bv. Kinderen die na begeleiding weer naar huis kunnen keren.
Voorbeeld twee:
Kind komt voor de jeugdrechter, hij wordt in de jeugdzorg geplaatst. Hier werken ze samen
met het gezin en het kind zodat hij weer naar huis kan.
Kind en gezin met probleem = imput
Werken en begeleiden gezin = transformatie
Kind kan weer naar huis = output
3
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Bedrijven kan je indelen in:
1. Non-profit bedrijven
Bedrjiven die als primair doel hebben het
leveren van bepaalde goederen of diensten
Streven niet naar winst
Sommige zijn social profit bedrijven:
generene ‘winst’ / meerwaarde op sociaal
maatschappelijk vlak
2. Profit bedrijven:
Ondernemingen
Streven naar winst
Voorbeelden:
Commercieel profit - NMBS
- De lijn
- Netflix
- Panos
Non-profit - Studentenclub
- Jeugdbewegingen
Dienst – non-profit (niet - School
op winst) - Ap
- OCMW
1.2.3 Ondernemingen
Gericht op winst
Aangeboden goederen en diensten zijn middel tot winst
Bedrijf dat naar winst streeft.
Worden ook profit organisaties genoemt
Hoofdstuk 2: Management en managementproces
2.1 Management
Managen of beheren van een organisatie is de leden van de organisatie leiden naar
de realisatie van de organisatiedoelstellingen
2.2 Managementproces
Definitie:
Het proces waarbij het werk van de leden van de organisatie gepland, georganiseerd,
gestuurd en gecontroleerd wordt en alle beschikbare middelen van de organisatie
aangewend worden om vastgestelde doelen te bereiken.
Vijf managementfuncties volgens Fayol (1916)
Plannen
Organiseren
Leiden
Coördineren
Controleren
4
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Functies manager:
Plannen (ideeën)
Beheren/organiseren (dingen)
Organiseren, coördineren, controleren
Leiden (mensen)
Uitvoeren (taken)
Naargelang de manager zich voelt, legt hij andere accenten. Leidinggevende kan belangrijke
taken verwaarlozen, omdat ze hem minder liggen. Afhankelijk van waar de manager zijn
accenten legt, kunnen we diverse types managers onderscheiden.
2.2.1 Types manager:
De innovator
Kenmerken
Extern gericht
Gevoelig voor anderen
Creatief
Motto’s:
Stabiliteit is achteruitgang
Alles kan morgen anders
Risico’s
Te veel tegelijk willen
De uitvoerder:
Kenmerken
Zorg voor resultaten
Gevoel voor technologie
Prestatiegericht
Motto’s:
Alles kan morgen sneller
Eerst doen, dan denken
Risico’s
Alles dan maar zelf doen
De beheerder:
Kenmerken:
Zorg voor orde en regelmaat
Gevoel voor procedures
Gericht op hoe er gewerkt wordt
Reageert pas na een incident
Motto’s:
Alles kan morgen gedisciplineerder
Meten is weten
Risico’s:
Procedures als doel op zich
Integrator:
Kenmerken:
Zorg voor gezamenlijkheid
Gevoel voor mensen
Gericht op anderen
Motto’s:
Alles kan morgen gecoördineerder
Samen gaat het beter
5
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Risico’s:
Samen werken om het samenwerken
Managementcyclus
2.3 Management en leiding geven
Maar een deel van managementtaken heeft te maken met leiding geven over
mensen.
Manager doet en is meer dan alleen leiding geven
Houdt zich ook bezig met materiële en organisatorische zaken.
Als we het leidinggevend aspect van management beschouwen komen we bij
leiderschapsstijlen.
Leiderschapsstijlen:
1. Delegeren
Opdrachten toevertrouwen
2. Steunen
Luisteren
Aanmoedigen
Waarderen
Gemakkelijker maken
Helpen
3. Coachen
Sturen
Ondersteunen
4. Sturen
Structureren
Controleren
Toezicht houden
Een bekwaam manager
Heeft competenties op al deze terreinen
Past zijn stijl aan naargelang de vereisten van de situatie en van de medewerker
Dit noemen we situationeel leidinggeven
6
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Situationeel leidinggeven:
Rekening houden met de readiness van de medewerker
bij keuze voor bepaalde stijl of bepaald gedrag
Taakbereidheid omvat twee elementen
Competentie van de medewerker
Motivatie over de taak
Er ontstaan vier combinaties van meer of minder
gemotiveerd en competent
Vragen elk om een eigen leiderschapsstijl
Situatie van de medewerker Leiderschapsstijl
Competent Delegeren
Met veel zelfvertrouwen Opdrachten toevertrouwen
Heel gemotiveerd
Competent Steunen
Met minder zelfvertrouwen Luisteren, aanmoedigen, waarderen,
Minder gemotiveerd gemakkelijker maken, meehelpen
Minder competent Coachen
Met weinig zelfvertrouwen Sturen en ondersteunen
Weinig gemotiveerd
Weinig competent Sturen
Met veel zelfvertrouwen Structureren, controleren, toezicht
Heel gemotiveerd houden
Instrueren Delegeren Medewerker sterk
gemotiveerd
Coachen Steunen/overtuigen Medewerker zwak
gemotiveerd
Medewerker weinig Medewerker zeer competent
competent
Hoofdstuk 3: Visie, Missie en strategie
3.1 Missie (opdrachtverklaring)
3.1.1 Begrip
Missie geeft in hoofdlijnen de identiteit van de organisatie weer.
De missie verwoordt in essentie de reden van bestaan van de organisatie.
Deze opdrachtverklaring geeft voor de organisatie antwoord op de vier volgende
vragen?
Waarom bestaan we?
In wat voor domeinen zijn we actief?
Wie zijn onze cliënten?
Wat voor producten en diensten bieden wij?
Missie is de basis voor verdere actie.
Indien de missie ontbreekt wordt de efficiëntie van de werking ondermijnd.
Uitleg ppt:
Opdrachtverklaring geeft identiteit/bestaansreden van organisatie weer.
Beschrijft hoe de organisatie wil gezien worden.
Geeft kernwaarden aan = fundamentele waarden
Identiteit en differentiatie: wat onderscheidt ons van de anderen?
7
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Voorbeeld missie:
Pegode is een netwerkorganisatie van duurzaam verbonden projecten.
Deze projecten bieden ondersteuning op maat aan personen met een beperking.
Bij Pegode heeft de cliënt de regie over zijn eigen leven.
Pegode ondersteunt bij vragen over alle levensdomeinen, werkt actief mee aan een
samenleving waar iedereen bij hoort.
Pegode investeert in deskundigheid, creativiteit en engagement van medewerkers.
Zie ppt extra voorbeelden
3.2.2 Functies van de missie
Intern:
1. Kadergevend
Reikwijdte van de organisatie
Richting waarin ze zich wil ontwikkelen
Positie in de omgeving wordt geformuleerd
2. Onderscheidend
Opdracht verduidelijkt de groepsidentiteit voor de medewerkers van de
organisatie
Het imago van de groep wordt mede bepaald door te onderstrepen weerin de
organisatie zich van de anderen onderscheidt
3. Evaluerende functie
Prestaties, gedrag, beslissingen kunnen geëvalueerd worden aan de hand
van de bepalingen van de missie.
Het is de norm waarmee de activiteit van de organisatie gemeten wordt.
4. Motiverend
Doelstellingen van de organisatie moeten een voldoende graad van uitdaging
vertonen om de medewerkers te kunnen motiveren .
Uitdaging mag niet te groot zijn, anders wordt er faalangst gekweekt
Ook niet te klein, want dat is demotiverend
5. Cultuurvormend
Missie definieert de waarden van de organisatie
Beschrijft het klimaat waarin dient gewerkt te worden om de doelstellingen te
bereiken
Deze sfeerbeschrijving kan normerend zijn voor de verdere ontwikkeling van
de organisatiecultuur en kan al dan niet potentiële medewerkers aantrekken.
Extern:
Ook voor buitenwereld kan opdrachtenverklaring verhelderend werken.
Klanten, gebruikers, leveranciers, potentiële medewerkers, ….
Ook zij mogen weten waar de organisatie accenten legt
Voorbeeld:
Vb. Iona vzw:
‘... door vraaggestuurde zorg op maat te bieden, beogen we voor iedereen een leven met
kwaliteit, geïntegreerd in de maatschappij. Dit gebeurt vanuit de antroposofische
mensvisie, met respect voor ieders persoonlijke overtuiging en cultuur...’
3.2.3 Besluit
Missie heeft niet alleen een gemeenschappelijke betekenis, maar kan ook invloed
uitoefenen op de individuele medewerker.
8
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
,MISP Malaika Miels 2022 - 2023
Examenvraag:
Deel twee extern niet vergeten!!
Goede missie is intern en extern
3.2 Visie
Definitie:
Visie bevat basisvoorwaarden die het gedrag van de leden in de organisatie moet
oriënteren
Weergave van het gemeenschappelijke beeld dat binnen een organisatie leeft van
een gewenste en haalbaar geachte toekomstige situatie.
Achterplan, achtergrond van de organisatie
Waar wil organisatie naartoe?
Waar geloof je in en waar streef je naar?
Goede visie vergemakkelijkt het nemen van beslissingen en oplossingen
voor dagelijkse problemen.
Nodig om gedragen visie te hebben:
Geregeld updaten
Betrokkenheid op basis (cliënten, medewerkers)
Voorbeeld:
In Pegode geloven we dat:
- ...
- personen met een beperking (met de juiste ondersteuning) zelf keuzes kunnen
maken en beslissingen kunnen nemen over hun eigen leven.
- personen met een beperking met hun twee voeten in de samenleving kunnen staan
3.3 Strategie
Legt vast hoe een organisatie haar missie, visie en daaruit afgeleide doelstellingen
wil realiseren
Link tussen visie/missie en concrete projecten en acties (praktijk)
Strategisch plan:
Ordening van de gekozen doelstellingen
Strategisch plannen:
1. Formuleren van de doelstellingen van de organisatie vanuit missie
2. Analyse van de omgeving / maatschappelijk netwerk
3. Analyse van de sterke en zwakke punten van de organisatie
4. Formuleren van de strategie (strategische doelen)
5. Implementatie van de strategie: strategische doelstellingen omzetten in tactische
doelen, vervolgens in operationele doelen en actieplannen
Voorbeeld:
Strategische doelstellingen 2016 – 2020:
Strategische doelstellingen zijn een weergave van de ‘gewenste situatie’ binnen vijf jaar.
Deze doelstellingen zijn sturend en niet vrijblijvend.
De komende vijf jaar zullen deze doelstellingen richting geven aan het verder uitwerken van
de werking van Pegode.
- dagen personen uit tot het maken van keuzes en hen te ondersteunen in het
realiseren van die keuzes
- bieden zoveel mogelijk ondersteuning in de samenleving zelf: thuis, op het werk,
vrijetijdsactiviteiten in de buurt, contacten met vrienden en de buurt, opleiding,...
9
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
, MISP Malaika Miels 2022 - 2023
3.4 Doelstellingen
Definitie:
Concrete vertaling van de opdracht
Omschrijvingen van de gewenste eindresultaten van handeling of proces
Zo nauwkeurig mogelijk formuleren
SMARTIE-principe:
Specifiek
Meetbaar
Actiegericht
Realistisch
Tijdsgebonden
Inspirerend
Eigen controle
3.4.1 Locke: doelstellingentheorie
Een doelstelling moet:
Gedrag van mensen beïnvloeden.
Het moet iemand motiveren
Wanneer is een doelstelling motiverend?
Voldoende moeilijk, maar haalbaar
Cruciaal
Te hoog? Zorgt voor stress, niet motiverend
Te makkelijk = ook niet motiverend
Bij optimale moeilijkheidsgraad = persoon voldoende uitgedaagd, persoon
ervaart geen stress en presteert optimaal
Nauwkeurig omschreven
Aanvaard door persoon
Bruikbaar om prestaties persoon te evalueren
Gekoppeld aan feedback
Gekoppeld aan beloning
Eerste drie punten hebben te maken met de intrinsieke motivatie van de persoon die de
taak moet doen.
Motivatie komt voort vanuit de taak zelf
Duurzamer en sterker
Drie laatste hebben te maken met extrinsieke motivatie.
Motivatie vannuit factoren die op zich vreemd zijn van de taak zelf.
MAGIE-doelen:
1. Meetbaar
2. Acceptabel
3. Gecommuniceerd
4. Inspirerend
5. Engagerend
Doelen die uit de missie afgeleid zijn en die zo geformuleerd zijn, dat mensen zich
ermee kunnen identificeren.
Door de formulering zien mensen de noodzaak ervan in.
Zetten mensen in beweging.
10
Lector: Lieve Walravens (Lieve.walravens@ap.be)
