Een samenvatting van het deel familierecht (van het vak personen-en familierecht). Prof. dr. Christine Van Roy & Prof. dr. Elisabeth Alofs & P. Tim Opgenhaffen. Academiejaar: . Een duidelijke uitgebreide samenvatting aan de hand van de ppt en notities in de les. Inclusief verwijzing naar de correct...
Personenrecht
wat is personen- en familierecht............................................................................................................. 1
De 4 kwadranten: (vroeger 1 gehouden door het huwelijk) ................................................... 1
Evolutie / de seksuele revolutie: ............................................................................................. 1
Tendenzen: .............................................................................................................................. 2
1. inleiding Personenrecht .................................................................................................................. 1
1.1. Waarover gaat het? ................................................................................................................. 1
1.1.1. Persoon ............................................................................................................................ 1
1.1.2. Voorwerpen ..................................................................................................................... 2
1.1.3. Dieren .............................................................................................................................. 2
Evolutie: ................................................................................................................................... 2
1.2. De natuurlijke persoon ............................................................................................................ 3
1.2.1. Geboorte ......................................................................................................................... 3
1. De levend en levensvatbare geboorte ................................................................................ 3
Procedure: ............................................................................................................................... 4
De kennisgeving....................................................................................................................... 4
De aangifte bij ABS .................................................................................................................. 4
Wat met een geboorte op vliegtuig? ...................................................................................... 5
2. De doodgeboorte ................................................................................................................ 5
Normale duur zwangerschap: ................................................................................................. 5
Miskraam of doodgeboorte: ................................................................................................... 6
De doodgeboorte na de wettelijke levensvatbaarheidsgrens: ............................................... 6
De doodgeboorte 140 dagen na de verwekking en 150 dagen na de verwekking: ................ 6
De doodgeboorte 140 dagen na de verwekking: .................................................................... 7
Akte van een levenloos kind (Art. 58-59 oud BW) .................................................................. 7
3. Nog geen geboorte .............................................................................................................. 8
1.2.2. De afwezigheid ................................................................................................................ 9
FASE 1: Vermoeden van afwezigheid ...................................................................................... 9
FASE 2: Verklaring van afwezigheid....................................................................................... 10
1.2.3. overlijden ....................................................................................................................... 11
1. Attest van overlijden ......................................................................................................... 11
2. Akte van overlijden ............................................................................................................ 11
3. De gerechtelijke vaststelling van overlijden: ..................................................................... 12
1.3. De menselijke persoon en zijn persoonlijkheidsrechten....................................................... 13
1
, 1.3.1. persoonlijkheidsrechten ................................................................................................ 13
Waar vind ik dan de persoonlijkheidsrechten terug in de wet? ........................................... 14
Vrijheid vs. Subjectieve rechten ............................................................................................ 14
Veel klassieke kenmerken staan ter discussie....................................................................... 14
Persoonlijkheidsrechten herconceptualiseren als ‘private grondrechten’ ........................... 15
Een oplossing ......................................................................................................................... 16
1.4. De juridische persoon en zijn staat ....................................................................................... 17
1.4.1. Staat van de persoon ..................................................................................................... 17
Feitelijke vs. Juridische hoedanigheden ................................................................................ 19
Kenmerken staat van de persoon: ........................................................................................ 19
De staat is vatbaar voor evolutie:.......................................................................................... 20
1.4.2. Vorderingen van staat ................................................................................................... 21
Kenmerken: ........................................................................................................................... 22
1.4.3. Bezit van staat ............................................................................................................... 22
Voorwaarden bezit van staat: ............................................................................................... 23
Wat is het nut van bezit van staat? ....................................................................................... 24
1.5. De identificatie van de persoon ............................................................................................ 24
1.5.1. Naam ............................................................................................................................. 25
1. De (Familie)naam .............................................................................................................. 25
OPTIE 1: twee bekende ouders: ............................................................................................ 25
OPTIE 2: één bekende ouder: ................................................................................................ 26
OPTIE 3: geen bekende ouders: ............................................................................................ 26
UITZ. 1: (geslaagde) betwisting van afstamming: ................................................................. 26
UITZ. 2: vestiging van afstamming: ....................................................................................... 26
UITZ. 3: adoptie: .................................................................................................................... 27
UITZ. 4: huwelijksnaam: ........................................................................................................ 28
UITZ. 5: naamsverbetering: ................................................................................................... 28
UITZ. 6: naamsverandering: .................................................................................................. 28
2. De voornaam ..................................................................................................................... 29
1.5.2. Woon-en verblijfplaats .................................................................................................. 30
1.5.3. geslacht.......................................................................................................................... 31
1. Geslacht vs. gender ........................................................................................................... 31
1. Van geslacht naar geslacht en gender (historiek) ............................................................. 32
2. Eerste toekenning – latere wijziging ................................................................................. 32
2. Belgen en vreemdelingen .............................................................................................................. 35
2.1. waarover gaat het? ............................................................................................................... 35
2
, Element van staat: ................................................................................................................. 35
Begrip nationaliteit ................................................................................................................ 35
Nationaliteit in een geglobaliseerde wereld ......................................................................... 36
Rechten gekoppeld aan nationaliteit .................................................................................... 37
Vordering van staat ............................................................................................................... 37
Wijziging Afstamming ............................................................................................................ 38
2.2. De Belgische nationaliteit verwerven.................................................................................... 39
2.2.1. De toekenning ............................................................................................................... 40
1. Ius sanguinis ...................................................................................................................... 40
Ius sanguinis : afstamming (art. 8 WBN) ............................................................................... 40
Ius sanguinis : adoptie (art. 9 WBN) ...................................................................................... 41
Ius sanguinis : gezamenlijk gevolg ......................................................................................... 41
2. Ius soli ................................................................................................................................ 41
Ius soli: staatloosheid vermijden (Art. 10 WBN) ................................................................... 41
Ius soli: derdegeneratievreemdelingen (Art. 11 WBN) ......................................................... 42
Ius soli: tweedegeneratievreemdelingen (Art.11bis BW) ..................................................... 42
2.2.2. De verkrijging................................................................................................................. 43
1. Ius soli ................................................................................................................................ 43
Ius soli: tweede generatie (Art. 12bis WBN) ......................................................................... 43
Ius soli: lang verblijf (Art. 12bis WBN) ................................................................................... 44
Ius soli: kort verblijf (Art. 12bis WBN) ................................................................................... 44
2. Bezit van staat ................................................................................................................... 45
Bezit van staat (Art. 17 WBN) ................................................................................................ 45
3. Herkrijging ......................................................................................................................... 46
Herkrijging (Art. 24 WBN) ...................................................................................................... 46
5. Naturalisatie (Art. 18-21 WBN) ......................................................................................... 47
Naturalisatie: wegens buitengewone verdiensten ............................................................... 47
Naturalisatie: staatlozen ....................................................................................................... 47
2.3. De belgische nationaliteit verliezen ...................................................................................... 47
2.3.1. Afstand .......................................................................................................................... 48
2.3.2. Automatisch .................................................................................................................. 48
Ius soli (art. 22, §1, 5° WBN) .................................................................................................. 49
Ius sanguinis (Art. 22, §1, 6° WBN) ........................................................................................ 49
Niet meer staatloos (art. 40, vierde lid WBN) ....................................................................... 50
2.3.3. Vervallenverklaring........................................................................................................ 50
1) Vervallenverklaring wegens fraude ............................................................................... 50
3
, 2) Vervallenverklaring wegens deliquentie/wangedrag.................................................... 51
2.3.4. Slotvragen ...................................................................................................................... 52
VRAAG 1: Kan je je verloren identiteit herkrijgen? ............................................................... 52
VRAAG 2: Zijn er andere gronden tot verlies? ...................................................................... 52
3. Onbekwamen en onder bewind gestelden ................................................................................... 53
3.1. Waarover gaat het? ............................................................................................................... 53
3.2. onbekwaamheid .................................................................................................................... 53
3.3. Bewind ................................................................................................................................... 54
Bewindsdoel .......................................................................................................................... 54
Daden van beheer, bewaring en beschikking........................................................................ 54
1. Handelingsonbekwaamheid die leidt tot bewind ............................................................. 55
2. Bewind zonder handelingsonbekwaamheid ..................................................................... 55
3. Handelingsonbekwaamheid zonder bewind ..................................................................... 55
4. minderjarigen ................................................................................................................................ 56
4.1. Waarover gaat het? ............................................................................................................... 56
Minderjarige vs. Kind:............................................................................................................ 56
Debat over de verfeitelijking: ................................................................................................ 56
4.2. Niet-ontvoogde minderjarigen .............................................................................................. 56
4.2.1. Onbekwaamheid (negatieve zijde) ................................................................................ 57
Wat mag NO-minderjarige dan nog zelf(standig)? (welke daden) ........................................ 57
De weg naar verfeitelijking:................................................................................................... 58
4.2.2. Het ouderlijk bewind & voogdij (positieve zijde) .......................................................... 61
1. Ouderlijk bewind ............................................................................................................... 61
Gezamenlijk ouderlijk gezag: ................................................................................................. 61
Exclusief ouderlijk gezag:....................................................................................................... 61
Wat bij belangenconflicten? (Art. 378 §1 oud BW)............................................................... 62
Wat zijn de bevoegdheden van de ouder(s)?........................................................................ 62
Welke waarborgen bestaan er? ............................................................................................ 62
2. Voogdij............................................................................................................................... 63
Hoe ontstaat de voogdij? (Art. 389) ...................................................................................... 63
Hoe ontstaat de voogdij niet? ............................................................................................... 63
De voogdijorganen: ............................................................................................................... 63
1. Vrederechter ................................................................................................................. 64
2. Voogd............................................................................................................................. 64
3. Toeziend voogd ............................................................................................................. 64
4. Voogd ad hoc & toeziend voogd ad hoc........................................................................ 64
4
, 5. Bijstand goederen.......................................................................................................... 64
6. Financiële instelling ....................................................................................................... 65
7. Bijzondere bewindvoerder ............................................................................................ 65
8. Procureur des konings ................................................................................................... 65
Kenmerken voogd & toeziend voogd: ................................................................................... 65
Werking voogdij: ................................................................................................................... 66
Controle is essentieel: ........................................................................................................... 68
Informatie is essentieel: ........................................................................................................ 68
4.3. Ontvoogde minderjarigen ..................................................................................................... 68
Wettelijke ontvoogding vs. Gerechtelijke ontvoogding ........................................................ 69
Wat is gevolg ontvoogding op de bekwaamheid van de minderjarige? ............................... 70
Bewind: .................................................................................................................................. 71
5. Beschermde meerderjarigen ......................................................................................................... 72
5.1. Waarover gaat het? ............................................................................................................... 72
Publiek-private maatregel (combinatie) ............................................................................... 73
Een recent vernieuw leerstuk: .............................................................................................. 73
5.2. Toepassingsgebied ................................................................................................................ 74
1. Gezondheidstoestand........................................................................................................ 74
2. Staat van verkwisting......................................................................................................... 74
5.3. Buitengerechtelijke bescherming .......................................................................................... 75
5.3.1. De geldigheid van rechtshandelingen bij wilsonbekwaamheid .................................... 75
Wanneer is toestemming gebrekkig?.................................................................................... 75
5.3.2. De zorgvolmacht ............................................................................................................ 77
Situering: ............................................................................................................................... 77
Aanvang / inwerkingtreding: ................................................................................................. 79
Gevolgen:............................................................................................................................... 79
5.3.3. De gehuwde (en wettelijk samenwonende) wilsonbekwame ...................................... 80
5.4. Rechterlijke bescherming ...................................................................................................... 81
5.4.1. Onbekwaamheid (de negatieve zijde) ........................................................................... 82
De omvang: (op maat) ........................................................................................................... 82
Sanctionering:........................................................................................................................ 84
Aanvang: ................................................................................................................................ 84
Einde: ..................................................................................................................................... 85
5.4.2. Bewind (de positieve zijde............................................................................................. 85
1. De bewindsorganen........................................................................................................... 85
1. De vrederechter............................................................................................................. 86
5
, 2. De bewindvoerder ......................................................................................................... 86
3. De vertrouwenspersoon ................................................................................................ 86
4. De bewindvoerder ad hoc ............................................................................................. 87
5. Bijstand goederen.......................................................................................................... 87
6. Financële instelling ........................................................................................................ 88
7. Procureur des Konings................................................................................................... 88
8. Andere persoon of instelling ......................................................................................... 88
9. De bijzondere bewindvoerder ....................................................................................... 88
10. Technisch adviseur .................................................................................................... 88
11. Sociaal netwerk ......................................................................................................... 88
Kenmerken bewindvoerder en vertrouwenspersoon: .......................................................... 88
2. De werking van het bewind ............................................................................................... 90
Algemene bepalingen: (Art. 497-497/8 oud BW) .................................................................. 90
Bijstand: (Art. 498-498/4 oud BW) ........................................................................................ 90
Vertegenwoordiging en beheer (Art. 499-499/22 oud BW) ................................................. 91
Ouderlijk bewind (Art. 500-500/4 oud BW) .......................................................................... 91
3. Controle ............................................................................................................................. 91
Controlemechanismen bewindvoerder: ............................................................................... 91
Controlemechanismen vertrouwenspersoon: ...................................................................... 92
6. Geesteszieken................................................................................................................................ 93
6.1. Waarover gaat het? ............................................................................................................... 93
Preventieve vrijheidsberoving: .............................................................................................. 93
Verbod op vrijheidsberoving: ................................................................................................ 93
Normaliseringsbeginsel: ........................................................................................................ 93
6.2. Exclusief karakter van de wet ................................................................................................ 94
6.3. Materiële toepassingsvoorwaarden...................................................................................... 94
6.3.1. Voorwaarden ................................................................................................................. 94
Voorwaarde 1: geesteszieke ................................................................................................. 94
Voorwaarde 2: gevaar ........................................................................................................... 95
Voorwaarde 3: causaal verband ............................................................................................ 95
Voorwaarde 4: toestand moet opname vereisen ................................................................. 95
Voorwaarde 5: gebrek aan andere geschikte behandeling ................................................... 95
6.3.2. procedures..................................................................................................................... 95
Mogelijkheid 1: gewone procedure ...................................................................................... 95
Mogelijkheid 2: spoedprocedure .......................................................................................... 95
6.4. Maatregelen .......................................................................................................................... 96
6
, 6.4.1. Locatie en verblijfstype ................................................................................................. 96
1. Behandeling in ziekenhuis ................................................................................................. 96
FASE 1: observatie ................................................................................................................. 96
FASE 2: verder verblijf ........................................................................................................... 96
2. Verpleging in het gezin ...................................................................................................... 97
6.5. De bekwaamheid van de gedwongen opgenomen geesteszieke ......................................... 97
6.5.1. Geen element van staat ................................................................................................ 97
7
,WAT IS PERSONEN- EN FAMILIERECHT
De 4 kwadranten: (vroeger 1 gehouden door het huwelijk)
▪ Seks
▪ Paarvorming
▪ Voortplanting
▪ Ouderschap
Evolutie / de seksuele revolutie:
1) In het begin: de 4 kwadranten van de familie ( in het instituut van het huwelijk )
2) Later: loskoppeling verticale as horizontale as van de familie
Scheiding van:
▪ Seks & voortplanting :
Seksuele revolutie maakte het voor de vrouw mogelijk om seks te hebben zonder zich voort te
planten
▪ Paarvorming & ouderschap :
Paula Marxc! Zij kreeg in de jaren 70 een buitenechtelijk kind, die kreeg niet dezelfde rechten als
een kind die binnen een huwelijk geboren werden. Ze is naar Europees hof voor rechten van
Mens gegaan en Het Europees Hof voor de rechten van de mens heeft gezegd dat dit
discriminatie is. Dat kinderen geboren binnen huwelijk niet voordeliger mogen behandeld
worden dan buiten het huwelijk. Hierdoor werd paarvorming en ouderschap uit elkaar getrokken
3) Jaren 90-2000 : verdere afbrokkeling van de kwadranten van de familie
1
,Scheiding van:
▪ Voortplanting & ouderschap:
Je kan je biologisch voortplanten zonder juridische de ouders te zijn van een kind (vb. donors…)
▪ Seks & paarvorming:
Losse flirt zonder gevolgen
4) Welke richting gaan we nu uit? Herintegratie van de familie
Sommigen zeggen:
Paarvorming en ouderschap terug meer naar elkaar toe moeten (nieuwe samengestelde gezinnen →
meer juridische erkenning geven en op deze manier terug samen horen)
Tendenzen:
1. Emancipatie
= van bepaalde groepen die vroeger paternalistisch behandeld werden
(vrouwen, kinderen en personen met een handicap)
Vrouw:
duidelijk
kinderen:
is het nog verantwoord dat een kind volledig handelingsonbekwaam. Dat het ouderlijk gezag het
kind helemaal overvleugeld
handicap:
tot voor kort statuut van de verlengde meerderjarigheid en voor rest van leven onder vleugels
van anderen (eerst ouders dan bewindvoerder die alles voor hun beslist) → nu afgeschaft
2. Individualisering
= niet meer het standaardpakket, iedereen eigen persoonlijke keuzes maakt
gepaard met:
- door dalende invloed kerk
- toename autonomie persoon (= het zelf kunnen beslissen/beschikken eigen leven)
- toename contractualisering
3. Grondrechten
vb. Paula Marxc
4. Verfeitelijking
= het recht hield ervan om categorieën te maken (vb. minderjarigen, gehuwden) → en eens het
recht je in dat hokje duwt zijn daar bepaalde rechtsgevolgen aan gebonden. Vb. minderjarigen
2
, mogen zelf geen rechtshandelingen aangaan, toestemming ouders nodig → met de tendens
verfeitelijking wilden ze afstappen van de hokjes en niet meer zeggen ‘zeggen je bent een kind
dus je hoort in dat hokje thuis’, maar te zeggen van ‘je bent een kind maar wat kan je nu
feitelijk’
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Student1510. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
