Volledige samenvatting van het vak goederen- en bijzondere overeenkomstenrecht, gegeven door V. Sagaert en B. Tilleman. Het is een samenvatting van het boek 'Vermogensrecht in kort bestek' (zevende editie), aangevuld met lesnotities en slides. De samenvatting telt 177 pagina's.
Onderscheid persoonlijke en zakelijke rechten:
Zakelijke rechten Persoonlijke rechten
Attributen v zakelijke - Volgrecht /
rechten - Bescherming tegen
insolvabiliteit
- Specialiteitsbeginsel
- Zakelijke subrogatie/
zaakvervanging
Verjaringsregime Na 30j < art 2262 oud BW Na 10j < art 2262bis oud
BW uitz: vordering
wegens buitenc. Ah.
Territoriale Onroerend: exclusieve bevoegdheid Voor rechter woonplaats
bevoegdheidsregeling rechter vd plaats waar goed gelegen is verweerder < art 624 1°
< art 629 Ger. W. Ger. W.
Publiciteitsmechanisme ZR op schuldvordering op naam: /
kennisgeving aan of erkenning door
SA v die vordering < art 1690 oud
BW
Roerende ZR: bezit < art 3. 24 BW
Onroerende ZR: hypothecaire
publiciteit < art 1 HypW, 3. 30 BW
Gevolg onderscheidt in publiciteit ZR: ZR hebben een grotere tegenwerpelijkheid =
absolute geding vd ZR
1.2 De klassieke leer: scherpe tweedeling
Zakelijke rechten brengen rechtsverhouding tot stand tussen rechtssubject en
rechtsobject
Ze verlenen rechtstreekse heerschappij over een goed
Hebben betrekking op goederen
Persoonlijke rechten creëren rechtsverhouding tussen twee rechtssubjecten
Geven iemand aanspraak op bepaalde gedraging vanwege een andere persoon
Hebben betrekking op diensten verleend door SA
Synoniemen: verbintenis, vorderingsrecht
1
,KRITIEK:
- PR kunnen ook betrekking hebben op goederen
o Bv. Als ik goed uitleen, verkrijgt ontlener PR op dat goed
o Bv: huurrecht doet directe band ontstaan tussen titularis ervan en goed als
recht v vruchtgebruik of erfpacht
Kritiek w versterkt door dematerialisering goederenrecht = ZR gaan vaker op
onlichamelijke goederen, waaronder PR rusten
- ZR doen rechtsverhoudingen tussen personen ontstaan:
o Bv: relatie tussen vruchtgebruiker en blote eigenaar waar er wederzijdse
rechten en verplichtingen bestaan tussen deze partijen die op identieke wijze
afdwingbaar zijn als verbintenisrechtelijke aanspraken
1.3 De leer van personalisme <Planiol
Rechtsverhouding kan enkel bestaan tussen rechtssubjecten, nooit tussen een rechtssubject
en een goed
Dus zowel ZR als PR creëren een rechtsband tussen twee rechtssubjecten Ook ZR
kunnen verbintenisrechtelijke band doen ontstaan
MAAR draagwijdte verbintenis verschilt:
- Bij PR ontstaat verbintenis ten laste van één bepaalde persoon (SA) = relatief
recht
- ZR legt aan iedereen de verplichting oplegt zich te onthouden ve inbreuk op het
zakelijke recht = absoluut recht
KRITIEK: personalisme:
- I. Heeft interne kenmerken (bevoegdheden) en externe kenmerken
(tegenwerpelijkheid) v vermogensrechten ten onrechte met elkaar verweven
- II. Personalisten leiden onterecht af dat vorderingsrechten (=PR) geen gevolgen
hebben tov 3e
o Bv: derde-medeplichtigheid aan andermans contractbreuk < 1382 oud
BW 3e hebben verplichting zich te onthouden v inbreuken op PR waarvan
ze kennis hebben
o PR zijn dus ook tegenwerpelijk (het is geen kwestie buitencontractuele ah.)
- III. Onderscheid op vlak v tegenwerpelijkheid vloeit voort uit publiciteit die aan recht
wordt verleend
o ZR zijn tegenwerpelijk aan 3e door vervullen ve publiciteitsmaatregel
OG: overschrijving
RG: bezit
3e die op hoogte is vh recht, is te kwader trouw
o PR zijn tegenwerpelijk aan 3e die kennis hebben vd bestaan van die rechten
1.4 De leer van neopersonalisme: onderscheid tussen eigendom en
beperkte vermogensrechten (kwalitatieve verbintenissen) < Ginossar
Volgens deze theorie is eigendomsrecht het meest verheven recht, dat onderscheid tss
ZR & PR overstijgt
o Vermogensrechtelijk toebehoren = eigendom
2
, o Alle andere ZR & PR = een VB
Onderscheid
- ZR beantwoorden aan kwalitatieve verbintenis = verb. v eigenaar ve goed om
beperkingen op zijn recht te eerbiedigen, is aangegaan qualitate qua (= in
hoedanigheid v eigenaar vh goed waarop ZR betrekking heeft)
Rechtsopvolger onder bijzondere titel verkrijgt hoedanigheid v SA omdat hij de
hoedanigheid v eigenaar overneemt
- PR beantwoorden aan persoonlijke verbintenis = PR gaan enkel over op algemene
rechtsopvolger en rechtsopvolgers onder algemene titel, maar niet op
rechtsopvolgers onder bijzondere titel
Terwijl SA v ZR instaat voor verb met een goed, is SA van PR gehouden als titularis v zijn
vermogen
Verdiensten v neopersonalisme:
- Eigendomsrecht is grondrecht geworden
- Eigendomsrecht is meest volmaakte ZR
KRITIEK: op uitbreiding v eigendomsrecht tot alle vermogensrechten
Kritiek onterecht want dematerialisering vh goederenrecht heeft ertoe geleid dat
eigendomsrecht op onlichamelijke goederen vanuit economisch standpunt belangrijk wordt
1.5 De keuze vd wetgever: numerus -clausus – beginsel als formeel
afbakeningsmechanisme
1) Numerus clausus beginsel bij zakelijke rechten
= vermogensrechten kunnen slechts ZR zijn voor zover de wet ze als ZR erkent
Goederenrecht laat niet toe dat partijen nieuwe onbenoemde ZR tot stand brengen
Dit maakt formele afbakening tussen ZR en PR mogelijk
In oude recht geen duidelijk afgebakend artikel
In nieuwe recht: < art 3.3 BW
- Externe dimensie: partijen kunnen geen andere ZR vestigen dan deze die door
wetgever als ZR zijn benoemd
- Interne dimensie: partijen moeten bij vestigen v ZR de wezenskenmerken vd
betrokken ZR eerbiedigen in art 3.1 BW kan je wezenskenmerken terugvinden
Opsomming zakelijke rechten art 3.3 BW geeft 4 categorieën:
- Eigendomsrecht
- Mede-eigendom
- Zakelijke gebruiksrechten = ZR die titularis ervan een gebruiks-en genotsrecht
verlenen mbt welbepaald goed
o Erfdienstbaarheden
o Recht v vruchtgebruik
o Recht v erfpacht
o Recht v opstal
- Zakelijke zekerheden = ZR dat nakoming ve persoonlijk recht waarborgt verlenen
recht aan titularis om als eerste uitbetaald te worden uit opbrengst vh goed waarop
ze betrekking hebben
o Bijzondere voorrechten
3
, o Retentierecht
o Pand
o Hypotheek
Eigendom krijgt vaak finaliteit v zakelijke zekerheidsrecht eigendomsrecht heeft vaak
tot doel schuldvordering waarborgen
= fiduciaire eigendom tot zekerheid:
- Overdracht v eigendom tot zekerheid = ‘fiduciaire eigendomsoverdracht tot zekerheid’
- Voorbehouden eigendom tot zekerheid = eigendomsvoorbehoud of leasing < art 69
Pandwet
Beperking numerus clausus – beginsel:
Het gevolg v gesloten stelsel ZR is dat wilsautonomie niet meespeelde bij ZR hier is
verandering in gekomen, wilsautonomie is versterkt < art 3.1 BW
Bij gebruiks- en genotsrechten speelt dat een grote rol
Nc- beginsel is bepekt tot eigendom, erfdienstbaarheden en zakelijke zekerheidsrechten
Afkeer feodale regime op dubbele wijze vormgegeven:
- Ondeelbare eigendomsbegrip v art 3.50 BW
- Negatieve karakter vd erfdienstbaarheden
2) Wilsautonomie bij persoonlijke rechten
Contractpartijen zijn vrij inhoud PR zelf te bepalen in mate dat ze niet ingaan tegen regel v
openbare orde of dwingend recht
1. Benoemd contract = contracten die uitdrukkelijk en uitvoering in BW zijn geregeld
zorgen voor rechtszekerheid en eenvormigheid. Dit is suppletief recht, maar steeds
meer en meer dwingend recht (consumentenbescherming)
2. Onbenoemd contract = contractvorm die gegroeid is uit de praktijk. Geen wettelijke
regeling contracten zijn onderworpen aan algemeen verbintenissenrecht (boek 5)
en vaak kan regels benoemde co. naar analogie w toegepast
3. Gemengd contract = verschillende elementen v benoemde co kunnen terugvinden
en toch op zichzelf juridische eenheid uitmaken
Welke regels toepassen?
o Algemeen verbintenissenrecht
o Sui generis – benadering: eigen regels toepassen naast algemeen recht
o Cumu/ combinatie van alle regels uit alle co waarvan aspecten in de
mengvorm verschijnen
o Absorptietheorie/ sponsbenadering: naast algemeen verb. recht zijn regels v
meest dominante contracttype v toepassing
3) gesloten stelsel versus open stelsel
Bij verbintenissenrecht kunnen partijen om het even welke inhouden geven aan
vermogensrecht, maar niet ingaan tegen O.O. of DR = open stelsel
<-> ZR zijn gekenmerkt door gesloten stelstel
Hieruit niet afleiden dat wil partijen in goederenrecht geen rol speelt:
Partijen hebben vrijheid om ZR eigen invulling te geven voor zover ze wezenlijke kenmerken
ZR waarnaar ze richten te eerbiedigen
2. Bijzondere kenmerken van zakelijke rechten
2.1Bescherming tegen insolvabiliteit
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marie1103. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
