Samenvatting

Samenvatting geschiedenis van het privaatrecht (2022-23)

12 keer verkocht

Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Volledige samenvatting van het vak Geschiedenis van het Privaatrecht, gegeven door Inge Van Hulle. Het is een samenvatting van de slides en lesnotities, aangevuld met extra informatie uit de reader.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 66 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 25 december 2022
Aantal pagina's 66
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

inge van hulle
2022 23
slides
lesnotities
geschiedenis van het privaatrecht
samenvatting

Volgen

Marie1103 Lid sinds 2 jaar 138 documenten verkocht

€11,49

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Geschiedenis vh Privaatrecht
DEEL 1: geleerde rechtsgeschiedenis vh moderne privaatrecht

1. Europese geschiedenis vh privaatrecht in vogelvlucht
1.1Historiografie vh privaatrecht
Historiografie = het interpreteren vd geschiedenis zelf

Geschiedenis Europese privaatrecht was gestoeld op:
- Herontdekking en studie v Romeinse Recht 11e E -> basis Europese privaatrecht
- Wisselwerking ius commune met ius proprium
- Receptie RR in civiel recht en common law

Ius commune en ius proprium
Herontdeking codex Justinianus in 11e E -> RR werd verspreid over heel Europa
 RR was Europese gemene recht = ius commune
 In ME was was privaatrecht verpsplinterd, want privaatrecht bestond uit gewoonterecht
en elke stad had zijn eigen privaatrecht
o Vorsten streefden naar centralisering en uniformiteit
 Bv: vorsten gaven instructies aan rechtbanken om recht te spreken naar
gemeen recht (= RR)
 Receptie RR was verschijnsel van politiek van centralisering en
uniformering

Wat is de verhouding RR en inheemse gewoonterecht?
 Commentator Bartolus de Saxoferrato (14e E): interpretatieregels verhouding RR en
costumiere recht
o Locale rechtsregels interpreteren vanuit veronderstelling in overeenstemming met
RR
o Als locale regels afwijken van RR kan RR niet gebruikt worden als subsidair recht
o Locale recht restrictief en RR extensief

 Gezag RR was gebaseerd op consensus juristen
o RR had onafhankelijke rechtskracht daar waar zelfstandig karakter niet kon
worden ontkend

Receptie RR
ITALIE
- RR bleeft gebruikt als ius commune -> zelfs nadat het onder invloedssfeer viel
noordelijke verooveraars
- RR werd gebruik als eigen recht veroveraars geen oplossing bood

 Hierdoor geen sprake receptie RR
 In ME opkomst glossatoren en commentatoren: RR aangepast dmv interpretatie aan
moderne omstandigheden

FRANKRIJK
 Zuiden:
- RR was gewoonterecht
- Twee verschillen met Italië:

1

, o Corpus iuris in Frankrijk nooit officieel bij wet geïntroduceerd -> gezag RR
beruste op gewoonte juristen om dit wetboek te gebruiken
o Vervanging Brevarium Alarici met corpus iuris omdat dit laatste in intellectueel
opzicht superieur is
 In Italië ontleent corpus iuris verbindende kracht aan wil keizer <-> maar
in Frankrijk ontleent het zijn gezag aan zijn intrinsieke waarde
(superieure rechtsbron)
 Noorden:
Gegermaniseerd: RR had geen enkele rechtskracht
- In noorden gold gewoonterecht en in zuiden geschreven recht (corpus iuris)
- Nieuwe interpretatiemethode (<-> methode Bartolus) om Frans gewoonterecht te
versterken:
o Liberale interpretatiewijze gewoonterecht: oplossingen vinden uit lokale
gewoonterecht zelf en als dit niet lukt coutumen aangrenzende gebieden
raadplegen
o Laatste redmiddel was RR -> ondergeschikte positie

DUITSE GEBIEDEN
RR behaalde volledige overwinning op inheemse recht:
 Want afwezigheid centraal gezag en gemeen Duits recht
- RR werd als gemeen recht v rijk beschouwd
- Bartolistische wijze van interpreteren lokale recht

ENGELAND
Engelse koningen hadden bestuur en rechtspraak gecentraliseerd door rechtspraak te
leggen in handen v common law courts -> lokale jurisdicties uitschakelen
 Onwikkeling nieuw gewoonterecht (common law)
 RR kon gewoonterecht niet verdringen en er werd enkel gebruik gemaakt RR begrippen
om engels recht te verduidelijken

Conclusie receptie RR:
Civiel recht Common law
RR werd gericipieerd en werd gezien als Er was al een sterk centraal gezag en
gewoonterecht. gewoonterecht (common law) die ervoor
zorgde dat er geen receptie was

1.2 Paul Koschaker (19e - 20e E)
- Oostenrijkse rechtshistoricus
- Belangrijkste boek rechtsgeschiedenis: Europa und das Römische Recht
o Maar ook: die Krise des römischen Rechts und die romanistische
rechtswissenschaft
- Teloorgang RR omkeren

Koschaker’s argument
 Wat is de context teloorgang RR?
- Precaire positie van Romeins recht onder nazisme:
o RR moest plaatsmaken voor Duits gewoonterecht

- Introductie van het BGB in 1900
o = nieuwe basis van studie privaatrecht

2

, o Romeins recht enkel voor historisch – filosofische studie
o Burgerlijk wetboek vervangt RR (deze verliest zijn rechtskracht)

 Volgens Paul ligt Von Savigny aan teloorgang RR:
- Von Savigny richt de Historische School op (18e – 19e E)
o Recht = product historisch proces

- Savigny is voorstander RR dus hoe kan hij aan teloorgang liggen?
o Pandektisten drijven leer Savigny tot uiterste
 Ze gebruiken een a – historische benadering = focussen op klassieke
oudheid, glossatoren, codex Justinianus (en geen middeleeuwen)
 Gevolgtrekkingen maken uit RR die ook a – historisch zijn
 Splitsing:
 Germanisten: Duits gewoonterecht
 Romanisten: pandektisten (a-historisch)

 Nood aan:
- Terugkeer naar originele programma van von Savigny
o Continuiteit in belang van Romeins recht
o Europees kader: Duitse gebieden slecht 1 voorbeeld

1.3 Dominante discours
 Grand narrative’ van Europese rechtsgeschiedenis: herontdekking-receptie-codificatie
- Herontdekking RR 1100-late ME
- 15de E: verschillende national recepties van RR: Duitsland, Frankrijk en Engeland
- ’Europees’ verhaal: Romeins, Christelijk, Germaans amalgam
o Het is een Europees verhaal omdat we een gemeenschappelijke cultuur
hebben
 Na val WRR kende we één universele wet: canonieke recht
 Het romeinse rijk was afspiegeling koninkrijk gods: het zijn v christen
impliceerde het zijn van Romein
 In ME Duitse keizers beschouwe zich opvolgers Romeinse keizers

= dit verhaal had groot succes  Waarom?
 Na WOII nood aan ander verhaal: nood aan eenheid

 Gevolgen invloed op hele rechtshistorische discipline:
- Vanaf verhaal ‘Europa’ dominant aanwezig
= eigenlijk enkel West-Europa
- Vooral privaatrecht + ME
- Juristenrecht = het is geleerd recht
o Want anders niet ‘Europees’
- Institutionele verankering  Helmut Coing
- Verhaal doorgetrokken tot aan codificatiebeweging:
o Juristenrecht  natiestaat  Europa

1.4 Nieuwe tendensen
- Geschiedenis publiekrecht, strafrecht, arbeidsrecht, etc.
- Integratie van common law en continentale rechtstradities
- Meer Europa  Wanneer?
- Minder Europa
- Meer geschiedenis van modern privaatrecht
- Meer praktijk vh recht

3

, 2 Ontstaan dn kenmerken vd Moderne School vh Natuurrecht
2.1 Oorsprong en ontwikkeling vh oude Natuurrecht
Doorheen de eeuwen verschillende interpretaties -> ze hangen af vd auteur

 Natuurrecht ontstaat in Griekse oudheid  Stoïcijnse traditie (4e – 3e E V.C.)
- Volgens Stoicijnen is wereld een natuurgemeenschap v mensen. Een
natuurgemeenschap = wetmatigheden in de natuur. Ze zijn universeel en
gemeenschappelijk aan de mensheid. (fauna en flora)

 Vanaf 2e E gaan veel Grieken nr Rome  dus wordt Stoïcijns idee geïncorporeerd door
Romeinen
- Bv. Cicero:
o Turbulent bestaan: hij is redenaar en heeft zich uitgelaten over natuurrecht
o Societas Humana: Natuurlijke gemeenschap door wetmatigheden die
universeel zijn. De menselijke rede is in staat die wetmatigheden te
herkennen.
o Band van NR met menselijk recht? Het moet in overeenstemming zijn met NR
want NR is ultieme rechtvaardigheid.
 Als dit niet in overeenstemming is dan moet het NR nog altijd gevolgd
worden
 NR is ultieme maatstaf voor rechtsvaardigheid: als iets niet in
overeenstemming is NR dan is dit onrechtvaardig

 Vanaf Keizertijd:
- Het metafysische aspect wordt veel minder belangrijk in Romeins denken over NR.
De regels en instellingen worden als natuurlijk beschouwd

- NR is te vinden bij alle volkeren en daardoor is er een link met het ius gentium.
o Ius gentium = privaatrechtelijk recht dat van toepassing is op niet-Romeinen
en uitgevaardigd door de praetor peregrinus (= van de peregrijnen).
o + voorloper IR: recht dat alle volkeren gemeenschappelijk hebben zoals NR
 ze zijn allebei universeel
o Ius gentium en NR werden vaak gelijk gesteld: iets wat alle volkeren gelijk
hebben is ook aangeboren bij mensen dus maken deel uit vh NR

- Gaius citaat: alle volkeren volgen het ius gentium dat gebaseerd is op de natuurlijke
rede zoals het NR

 Laat – Romeinse periode:
- Toen Romeinse rijk bekeerde nr christendom werd gelijkenissen tussen ius gentium
en NR onder vuur gebracht
o NR werd nu gezien als de wil v God en was superieur tov van alle andere
rechtsystemen
o NR is maatstaf voor alle andere rechtsysstemen

2.2 Natuurrecht tijdens de middeleeuwen
Vraag band tussen NR en goddelijk recht staat centraal
 Antwoord: geen onderscheid tussen NR en goddelijk recht:
- Augustinus (4e E): menselijk, positief recht moet in overeenstemming zijn met de
goddelijke wil dus moet in overeenstemming zijn met NR

- Rode draad: NR is veruitwendiging van menselijke rede

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marie1103. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting geschiedenis van het privaatrecht (2022-23)

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud