Cross-culturele en grootstedelijke psychologie
HOC 1
- 3sp
- Take-home toets
- Leerstof: hoorcolleges, webinars en cursustekst (bundeling van artikels; zie canvas)
- Gastlessen + de teksten die horen bij de gastlessen behoren ook tot de leerstof
Take-home toets
= examenvraag die je voorafgaand aan het examen als een opdracht uitwerkt
15/100 punten
Deadline; dag van het examen
De opdracht; intersectionaliteit
→ mensen situeren zich op verschillende posities op alle dimensies, waardoor er kruispunten
ontstaan
→ op kruispunten kunnen deelidentiteiten ontstaan
Stap 1
- Selecteer een sociale deelidentiteit of kruispunt van deelidentiteiten die/dat jou vreemd is
o Wat zijn jouw vragen? Waar denk je dat je blinde vlekken zitten
- Ga in gesprek met iemand die tot deze deelidentiteit behoort
o Zet ontmoeting centraal
o Reflecteer
▪ Kijk terug naar de vragen die je stelde – wat is anders?
▪ Wat neem je hieruit mee als toekomstige hulpverlener?
Stap 2
- Zoek een (hulpverlenings)organisatie/ hulpverlener die mensen met deze deelidentiteit
bereikt
o Verken de website (of ga in gesprek)
o Reflecteer
▪ Op welke manier geeft men binnen deze organisatie ruimte aan deze
deelidentiteit
▪ Wat neem je hieruit mee als toekomstige hulpverlener
Examen:
- Meerkeuze + beperkt aantal open vragen
- Geen gis-correctie
- Take-home toets 15%
,Cross-culturele en grootstedelijke psychologie
HOC 2: Een sociaal-demografische blik, superdiversiteit
Waarover gaat het?
Twee verwante begrippen
Grootstedelijkheid >> urbanisation / ‘urban studies’
• > 100.000 inwoners = grootstad; > 1.000.000 inwoners = metropool (bv. Brussel)
→ definitie is al heel oud, waardoor veel steden als grootsteden kunnen benaderd
worden
• Meer dan helft van de wereldbevolking leeft in (groot)steden – en aantal stijgt
• Hoe armer het land, hoe meer mensen in steden gaan wonen
• Migratie naar grootsteden neemt toe en zal blijven toenemen (denk aan de
klimaatuitdagingen)
• Hoe meer uitdagingen, hoe meer migratie (in grootsteden wordt er op
politiek vlak meer ingezet op deze uitdagingen)
• Toenemende belang van de stad als leefomgeving
>> uitdagingen in de (groot)stad zijn vooral gelinkt aan het samenwonen –> we ‘zijn’ de stad
→ samenwonen creëert de uitdagingen
▪ hoe organiseren we dit? (o.a. ruimtelijke ordening, mobiliteit, hoe richten we de
publieke ruimte in, maar ook: sociale organisatie)
▪ hoe kijken we ernaar / hoe beleven we dit? (wat zijn onze representaties van de
ander bij het samenwonen)
▪ vaak focussen we ons dan op wat we zien, wat er voor ons zichtbaar is & dat
gaan we categoriseren
▪ Het ‘zichtbare’ eerst >> etnisch-(culturele) verschillen – vooral door migratie
op de radar gekomen
▪ Angst voor wat we niet kennen
▪ Vaak foute onderliggende assumpties
Angst voor wat we niet kennen
Chicago School: sociale desorganisatie-theorie
= verlies aan sociale controle als gevolg van migratie en verstedelijking
➔ “Migranten vertonen deviant en crimineel gedrag en de stad door zijn grootheid heeft daar
geen controle meer op, waardoor dat er problemen ontstaan”
,‘the process by which the authority and influence of an earlier culture and system of social control is
undermined and eventually destroyed’ (Park, Burgess & McKenzie, 1925; pp.107)
>> Migranten vertonen deviant gedrag en crimineel gedrag
>> In de moderne stedelijke samenlevingen zijn er onvoldoende controlemechanismen om
dit te kunnen corrigeren
➔ Het onbekende van samenleven creëert een angst
➔ We weten niet goed hoe we hiermee moeten omgaan en creëren er theorieën over
Inherente (foute) assumpties
>> migranten vormen een homogene groep, afkomstig uit ruraal, landelijk gebied, die komen
naar een dichtbevolkte, divers, meertalig, stedelijke context
➔ Foute assumptie: veel meer diversiteit
➔ We hebben assumpties nodig om te categoriseren en een beeld te vormen
➔ Oefenen om de homogene assumpties los te laten
Complexiteit: verschillende lagen
Interdisciplinaire benadering van de uitdagingen is noodzakelijk
• Contextuele blik (samenspel tussen het individuele en collectieve): met aandacht voor:
• Historische invloeden (Hoe zijn mensen daar in de loop van de tijd mee omgegaan?)
• Politiek-economisch invloeden
• We zitten in een neo-liberale maatschappij
Neo liberaal denken: het individu wordt naar voor geschoven, wat je doet is
bepalend voor wie je bent
→ wat je doet bepaalt je identiteit (diploma of geen diploma)
• beleidswerk (bvb. voorwaarden rond migratie)
Hoe wij als maatschappij mensen behandelen (welke rechten we ze (niet) geven)
speelt een grote rol in de hulpverlening
• Publieke debat en bewustzijn (frames en communicatie)
• Hoe omgaan met complexiteit en gelaagdheid?
• Ethiek (oordeel – het goede of het juiste doen / wat is de norm?; >> neemt hier ook
een zoekende houding aan)
→ Om te kunnen bepalen dat iets goed / juist is, moet je het kunnen vergelijken met
een norm
Deze norm is niet altijd duidelijk
Soms moet je beslissen om de norm los te laten (heel moeilijk)
, Met verschillende brillen kijken
- Sociaal-demografisch: migratie als basis voor superdiversiteit
- Sociaal-economisch / structureel: grootstedelijkheid - diversiteit en armoede
- Cultureel: culturele diversiteit en identiteit
- Politiek, taalkundig, …
- Psychologisch
Superdiversiteit
Naar een nieuwe kijk op stad en diversiteit
Waarom spreken we vandaag van superdiversiteit
Superdiversiteit
▪ Is meer dan een synoniem voor diversiteit of multi-culturaliteit
▪ Term is gekomen na een periode van multiculturalisme (door migratie)
→ multiculturalisme= tolerant zijn voor andere culturen, in het bijzonder voor
etnische minderheden en migranten
▪ Door tolerant te zijn naar deze groepen krijgen ze: rechten, een plaats in het beleid,
aandacht, …
▪ We kunnen ook onze dienstverlening gaan afstemmen op bepaalde groepen
▪ nieuwe fase in migratie & demografie
▪ Term Steven Vertovec (2007) – zie tekst
▪ Zie ook Jan Blommaert, Maurice Crul, Rudi Janssens (VUB), Stijn Oosterlynck
(Uantwerpen), …
We moeten de grote meerderheid aanzetten om vanalles te doen zodanig dat we ermee aan de slag
kunnen
→ het is niet alleen de verantwoordelijkheid van de minderheden om geïntegreerd te geraken,
MAAR ook van de meerderheid
