Psychopedagogiek 2.1
DEEL 1: ALGEMENE INLEIDING OP DE PEDAGOGIEK
1. KINDEREN: (GEEN) GEWONE MENSEN
1.1 Inleiding
Korte geschiedenis van Vlaanderen:
Middeleeuwen: Vlaanderen was een landbouwmaatschappij met een
drieslagstelsel, ze waren in dienst van een leenheer namelijk de Graaf van
Vlaanderen. De arbeiders moesten een stuk veld bewerken in ruil daarvoor
werden ze geholpen tijdens hongersnood of ramp. Ook was er in de
middeleeuwen een gebrek aan medische middelen waardoor miljoenen mensen
gestorven zijn aan de pest.
17e en 18e eeuw: Dit is de eeuw van de verlichting omdat enkele grote denkers
opstonden en zich bezig hielden met de wetenschap. Dit waren onder andere
Galileo Galilei, Isaac Newton, John Locke en Rousseau. Zo werden er nieuwe
continenten ontdekt via kruistochten en de handel.
Later was er de industriële revolutie in Vlaanderen. Zo werd de spinmachine naar
Vlaanderen gebracht en was er sprake van lakennijverheid. Er ontstonden
fabrieken en zo werden de arbeiders werknemers in de fabriek.
1.2 De stellingen van Ariès
2 stellingen over de ‘ontdekking van het kind’:
STELLING 1: IN DE MIDDELEUWEN WAS ER GEEN SPRAKE VAN ‘HET KIND’
- Kinderen moesten meedoen met de ouders – fungeerden als
arbeidskrachten
- Er was geen onderscheid tussen volwassene en kind.
- Kinderen droegen dezelfde kledij. Hadden hetzelfde gedrag, woordenschat
en interactie.
- Kinderen kwamen in contact met kindermoord en -mishandeling.
Wel ‘een zeker gevoel’:
- Fysieke hulpeloosheid baby werd erkend.
- Zorgzaam voor baby – voldoen aan basisbehoeftes (eten, drinken, kledij en
slapen)
STELLING 2: TIJDENS DE 17E EEUW WAS ER DE ‘ONTDEKKING VAN HET KIND’
- Le sentiment de l’enfance – affectief geladen houding van spelen en
knuffelen
- Een toenemende scheiding tussen de wereld van het kind en die van de
volwassene – kinderen zijn breekbaar en moeten beschermd worden
- Institutionalisering van opvoeding
1.3 Kritiek op Ariès
KRITIEK 1: MIDDELEEUWEN ZIJN NIET ZO DUISTER ALS ZE VOORGESTELD
WORDEN
Kindersterfte lag hoog omdat medische wereld niet zo uitgebreid was. Hierdoor
beschermde de ouders zichzelf en hechten ze zich minderen aan de kinderen.
Ook legde ze kinderen te vondeling om hun andere kinderen te beschermen.
1
,PSYCHOPEDAGOGIEK 2022/2023
Werd bekeken vanuit eigen standpunt in plaats vanuit bril van de Middeleeuwen.
KRITIEK 2: PLOTSE GROTE OMSLAG IS EERDER GELEIDELIJKE EVOLUTIE
De grote omslag van de omgang met kinderen ging eerder geleidelijk. 1st de
rijke klasse omdat zij veel tijd hadden en nadien ook de klasse van de
landbouwers en arbeiders.
KRIETIEK 3: WEINIG BRONMATERIAAL
Ariès heeft enkel katholieke schilderijen gebruikt daarop zag hij dat Jezus ten
tijde van de Middeleeuwen een volwassene gezicht had en nadien een gezicht
van een baby).
Hij had meer bronnen moeten raadplegen.
KRITIEK 4: ROL VAN SCHOOL WORDT ONDERKENT
School speelt een grotere rol dan Ariès laat uitschijnen.
- Opvoedingsdoelen werden uitgebreid en het vertrouwen in de
opvoedingsmethoden groeide
- Onderwijs als middel van moralisering en weg tot maatschappelijke
hervorming
- Onderwijs kreeg politieke taak: door het aanleren van burgerplichten en
vaderlandsliefde waarborgde de heersende klasse het voortbestaan van
‘de Staat’
- Onderwijs kreeg een existentiële opdracht: de toekomst van de mensheid
verzekeren
Zwaartepunt opvoeding wordt geleidelijk verlegt van gezin naar school.
2. DE PARADOX VAN HET OPVOEDEN: GROOTBRENGEN DOOR KLEINHOUDEN
2.1 Lea Dasberg over kinder- en jeugdland
Net zoals Ariès ziet zij een totale ommekeer in het leven van kinderen en
jongeren.
1250 tot 1750: kind werd gezien als een minivolwassene; ze deden alles
hetzelfde als de volwassene zoals het kleden, praten, vloeken.
1750 – 1945: kinder- en jeugdland werd gevormd. Ze gingen kinderen
beschermen tegen het slechte. Zo gingen ze op hun taal letten – sprookjes
herschrijven. Ook werd er een jeugdbeweging en kinderkledinglijn opgericht. Ze
gingen al het ‘negatieve’ verweren voor de kinderen.
- Paradox: kinderen grootbrengen door ze klein te houden. Want ze
zonderen de kinderen af van het slechte.
WOII: Wreedheid van de wereld drong kinderwereld binnen.
- Pedagogische inconsistentie: ouders wisten niet meer wat ze moesten
doen.. kinderen isoleren in jeugdland of in aanraking brengen met realiteit.
o Volwassenen proberen vasthouden aan de jeugd – kledinglijn
Samson en Gert voor volwassenen.
2
, PSYCHOPEDAGOGIEK 2022/2023
- Gedesoriënteerde jeugd: kinderen weten niet wie ze moeten geloven
o Kinderen leren op jonge leeftijd omgaan met geld.
2.2 Het paradoxaal karakter van het opvoeden blootgelegd!
Dasberg is een goede aanvulling op Ariès omdat ze een specifiek pedagogisch
element blootlegt namelijk ‘de paradoxale situatie waarin de opvoeder het kind
wil grootbrengen en dit doet door het klein te houden.
3. DE MODERNE WESTERSE OMSCHRIJVING VAN OPVOEDEN
3.1 De ‘shift’ van socialisatie naar opvoeding
Van socialisatie…
- In de premoderne samenleving groeien kinderen op in de realiteit. Door
rechtstreek contact raken ze gesocialiseerd. En zo worden ze volwassen.
Naar opvoeding!
- In de moderne Westerse maatschappij groeien kinderen op in een kinder-
en jeugdland waar ze rustig kunnen opgroeien in een veilige en
gecontroleerde omgeving. De school als opvoedingsmilieu
- In een buitenwerkelijke wereld waarin het kind, los van de volwassenen
wereld, wordt voorbereid op de volwassenheid. Grootbrengen door
kleinhouden.
3.2 De kern van het modern Westers pedagogisch denken
- De volwassene doet een pedagogisch aanbod aan het kind
o = een samenvatting van ‘het beste uit onze beschaving’
Met het oog op de persoonlijke toekomst van het kind en zijn
eigen volwassenheid
Met verwachting dat de ‘beschaving’ zich verder kan en zal
ontwikkelen, mede door de bijdrage van gevormde en
ontwikkelde mensen
3.3 Het modern Westers pedagogisch project: opvoeden tussen
gisteren en morgen, tussen traditie en toekomst
Waarom willen we kinderen? (Mollenhauer, 1986) Omdat ik het zelf wil – 3
aspecten
- De wens om zichzelf in anderen voort te zetten, ook al is dat slechts
gedeeltelijk;
- Het uitgangspunt dat de leefomstandigheden die hij het kind aanbiedt ten
minste gedeeltelijk aanvaardbaar zijn;
- De overtuiging dat de geschiedenis van de mensheid moet worden
voortgezet
Uit alle facetten van dit antwoord blijkt een gerichtheid op de toekomst, maar
ook een gehechtheid aan het verleden.
Opvoeden kan dus worden beschouwd als het slaan van een brug tussen:
- Het verleden en de toekomst
- Het kind en de beschaving
- Het afhankelijke kind en zijn volwassenheid
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BUGA2122. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,90. Je zit daarna nergens aan vast.