Iman Mohamed Dierckx Samenvatting Bestuursrecht 2022-2023
BESTUURSRECHT
INHOUDSOPGAVE
Deel I. Bestuursrecht: Definitie, Indeling, Functies, Kenmerken en Bronnen ................................................... 8
Begrip ‘bestuursrecht’ ........................................................................................................................................ 8
Formeel-juridische definitie ........................................................................................................................... 8
Definitie vanuit de relaties die worden beheerst door het bestuursrecht .................................................. 12
Omschrijving vanuit de materiële bevoegdheid van het bestuur: het begrip openbare dienst .................. 12
Indeling van het bestuursrecht ......................................................................................................................... 14
Functies van het bestuursrecht ......................................................................................................................... 15
Kenmerken van het bestuursrecht .................................................................................................................... 15
Bestuursrecht is een uitzonderingsrecht ..................................................................................................... 15
Verklaringen voor de uitzonderingen van het bestuur ............................................................................ 18
Afdeling 2. Meergelaagdheid van het Belgische bestuursrecht ................................................................... 20
Opmars van het ‘Europees bestuursrecht ............................................................................................... 21
Bronnen van het bestuursrecht ........................................................................................................................ 22
DEEL II: Besluitvormingsinstrumentarium ..................................................................................................... 30
Globaal overzicht .............................................................................................................................................. 30
De eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling (EBR)............................................................................................. 30
“Eenzijdige” .................................................................................................................................................. 31
“Rechtshandeling” ....................................................................................................................................... 32
Belang van het begrip EBR ........................................................................................................................... 34
Privileges waarmee de EBR is bekleed ......................................................................................................... 34
Verbindende kracht van de EBR .............................................................................................................. 35
Vermoeden van wettigheid ..................................................................................................................... 35
Verbindende kracht van de EBR (2) ......................................................................................................... 35
Uitvoerbare kracht van de EBR ................................................................................................................ 35
Typologie van de EBR’s ................................................................................................................................ 36
Reglementaire vs. individuele EBR’s ............................................................................................................ 36
EBR die rechten verlenen vs EBR die geen rechten verlenen ...................................................................... 38
Bestuurshandelingen o.b.v. gebonden bevoegdheid of discretionaire bevoegdheid.................................. 38
Declaratieve vs. constitutieve rechtshandelingen ....................................................................................... 41
Bestaande vs. onbestaande bestuurlijke rechtshandelingen....................................................................... 41
Schriftelijke vs. mondelinge EBR .................................................................................................................. 42
Analoge vs. elektronische EBR ..................................................................................................................... 42
Uitdrukkelijke vs. stilzwijgende EBR ............................................................................................................. 42
Bekendmaking en kennisgeving van de EBR ................................................................................................ 43
Termijnregeling voor de EBR ........................................................................................................................ 44
Normatieve termijnen ............................................................................................................................. 45
Ongeschreven redelijketermijneis ........................................................................................................... 46
Werking in de tijd van EBR ........................................................................................................................... 47
Einde van de gelding van de EBR ................................................................................................................. 47
Pseudowetgeving ......................................................................................................................................... 49
Bevoegdheid tot het opstellen van pseudowetgeving ............................................................................ 49
Soorten omzendbrieven .......................................................................................................................... 50
Interpretatieve omzendbrief ............................................................................................................... 50
Indicatieve omzendbrief ...................................................................................................................... 50
Verordenende omzendbrief ................................................................................................................ 51
Bekendmaking en kennisgeving pseudowetgeving ............................................................................. 52
Hoofdstuk III ..................................................................................................................................................... 52
Het contractuele spoor: de overeenkomst met het bestuur ....................................................................... 52
Principiële vrijheid om te contracteren ....................................................................................................... 52
Tweewegenleer ............................................................................................................................................ 53
Contracten waarbij minstens één partij bestuur moet zijn vs. contracten die ook particulieren kunnen
sluiten........................................................................................................................................................... 54
Algemene beginselen van 2 typische overheidscontracten: overheidsopdrachten en concessies van
werken of diensten ...................................................................................................................................... 54
Begrippen ................................................................................................................................................ 55
Doel aanbestedingswetgeving ..................................................................................................................... 55
Bronnen........................................................................................................................................................ 55
Toepassingsgebied ratione materiae ........................................................................................................... 56
Toepassingsgebied ratione personae ........................................................................................................... 56
Algemene beginselen inzake de gunning van aanbestedingsovereenkomsten ........................................... 56
Uitvoering van overheidsopdrachten en concessies.................................................................................... 58
Leer van de afsplitsbare rechtshandeling .................................................................................................... 58
Algemene beginselen inzake de gunning van aanbestedingsovereenkomsten ........................................... 58
Kernwaarden, leidende beginselen en toekomstperspectieven .................................................................. 59
Deel III. Mensen en middelen ....................................................................................................................... 60
Hoofdstuk 1: Rechtsregime van het overheidspersoneel .................................................................................. 60
Personen binnen de overheid ...................................................................................................................... 60
Overheidspersoneel ................................................................................................................................. 60
Begrip ‘ambtenaar’ en cijfers................................................................................................................... 60
Ruimer begrip overheidspersoneel ......................................................................................................... 61
Statutaire tewerkstelling als principe ...................................................................................................... 61
Belang v/h onderscheid statutaire vs. contractuele tewerkstelling ........................................................ 62
Rechtsvorm ......................................................................................................................................... 63
Wijzigbaarheid arbeidsvoorwaarden .................................................................................................. 63
Sociale zekerheid ................................................................................................................................. 63
Vastheid van betrekking ...................................................................................................................... 63
Rechtsbescherming en art. 6 EVRM .................................................................................................... 64
Nuancering / afschaffing van het onderscheid tussen statutairen en contractanten? ........................... 64
Diversiteit van rechtspositieregelingen ................................................................................................... 64
Diversiteit naargelang het tewerkstellende bestuur ............................................................................... 65
Diversiteit naargelang de juridische aard van het statuut ....................................................................... 65
Krachtlijnen van de ambtenarenstatuten ................................................................................................ 65
Toelatings- en wervingsvoorwaarden ................................................................................................. 66
Objectieve wervingsprocedure ........................................................................................................... 66
Stage- of proeftijd ............................................................................................................................... 67
Rechten, plichten, nevenactiviteiten en onverenigbaarheden ........................................................... 67
Evaluatie .............................................................................................................................................. 69
Tuchtrecht ........................................................................................................................................... 70
Ordemaatregelen ................................................................................................................................ 72
Ambtsbeëindiging ............................................................................................................................... 72
Syndicaal statuut ..................................................................................................................................... 73
Vergelijkend schema statutair versus contractueel overheidspersoneel ................................................ 73
Kernwaarden, leidende beginselen en toekomstperspectieven .................................................................. 74
Hoofdstuk 2: Rechtsregime van de goederen in het bestuursrecht .................................................................. 75
Afdeling 1.het domeingoederenrecht .......................................................................................................... 75
Openbaar vs. privaat domein .................................................................................................................. 75
Kwalificatie als goed openbaar domein .............................................................................................. 76
Affectatie en desaffectatie .................................................................................................................. 76
Statuut goederen van het openbaar domein...................................................................................... 76
Beslag .................................................................................................................................................. 77
Kennelijk niet nuttig voor de uitoefening van de (overheids)taak? .................................................... 77
Temperingen van het uitzonderingsregime ........................................................................................ 77
Statuut goederen van het privaat domein .............................................................................................. 78
Gebruik van goederen van het openbaar domein ................................................................................... 79
Domeinvergunning .............................................................................................................................. 79
Domeinconcessie................................................................................................................................. 79
Afdeling 2. Instrumentarium van het bestuur met betrekking tot de goederen van particulieren
(ondernemingen en dus niet- overheden) .................................................................................................... 81
Eigendomsrecht als fundamenteel recht ................................................................................................. 81
Onteigening ............................................................................................................................................. 81
Onteigeningsvoorwaarden .................................................................................................................. 82
Bevoegde rechter ................................................................................................................................ 84
Termijn om effectief over te gaan tot onteigening ............................................................................. 84
Opeising ................................................................................................................................................... 84
Erfdienstbaarheid van algemeen nut ...................................................................................................... 85
Vergoeding............................................................................................................................................... 85
GBOL-beginsel ..................................................................................................................................... 85
Vergelijkend schema onteigening – opeising – erfdienstbaarheid van openbaar nut ................................. 87
Kernwaarden, leidende beginselen en toekomstperspectieven .................................................................. 88
Deel IV. Bestuursorganisatie en begrip bestuur ........................................................................................... 89
Algemeen begrippenkader ............................................................................................................................... 89
Bestuursorganisatierecht: geen waardenvrij recht ...................................................................................... 89
Centrale begrippen ...................................................................................................................................... 89
Rechtspersoon ......................................................................................................................................... 89
Privaatrechtelijke vs. publiekrechtelijke rechtspersonen ................................................................... 90
Centralisatie ............................................................................................................................................. 91
Bestuurlijke verzelfstandiging .................................................................................................................. 92
Deconcentratie vs. decentralisatie .......................................................................................................... 92
Deconcentratie .................................................................................................................................... 92
Decentralisatie .................................................................................................................................... 93
Territoriale of politieke decentralisatie .......................................................................................... 93
Functionele decentralisatie............................................................................................................. 96
Motieven voor functionele decentralisatie ................................................................................ 96
Indeling functionele decentralisatie op basis van oprichtende overheid ................................... 96
Indeling functionele decentralisatie op basis van oprichtingstechniek ...................................... 98
Rechtstreekse toewijzing van bevoegdheid ............................................................................................ 98
Tweevoudige bevoegdheid ...................................................................................................................... 98
Adviesorganen ......................................................................................................................................... 99
Het bestuurlijk toezicht toegelicht .................................................................................................................... 99
Bestaansreden bestuurlijk toezicht .............................................................................................................. 99
Bestuurlijk versus hiërarchisch toezicht ....................................................................................................... 99
Toepassingsgebied en toetsingsbevoegdheid............................................................................................ 100
Bestuurlijk versus jurisdictioneel toezicht ................................................................................................. 100
Model en varianten .................................................................................................................................... 100
Model van de lokale besturen ............................................................................................................... 100
, Iman Mohamed Dierckx Samenvatting Bestuursrecht 2022-2023
Termijnen algemeen toezicht ............................................................................................................ 101
Termijnen bijzonder toezicht ............................................................................................................ 102
Beroepsmogelijkheden tegen toezichtsbeslissingen ................................................................................. 102
Het begrip bestuur .......................................................................................................................................... 103
Inleiding...................................................................................................................................................... 103
Begrip ‘administratieve overheid’: ............................................................................................................. 103
Geen wettelijke definitie ............................................................................................................................ 103
Negatieve criteria .................................................................................................................................. 104
Niet de Organen van de wetgevende macht ..................................................................................... 104
Niet Organen van de rechterlijke macht ........................................................................................... 104
Wel Organen van de uitvoerende macht, tenzij................................................................................ 104
Positieve criteria .................................................................................................................................... 105
Rechtspersonen met een private rechtsvorm ................................................................................... 105
De ‘imperiumbevoegdheid’ ................................................................................................................... 106
Vrije onderwijsinstellingen .................................................................................................................... 106
Rechtspersonen met een publieke rechtsvorm ......................................................................................... 107
Vlaamse bestuursbegrippen ...................................................................................................................... 107
Bestuur in de organieke vs. bestuur in de functionele zin ......................................................................... 107
kernwaarden, leidende beginselen en toekomstperspectieven ................................................................ 108
Deel V. Preventieve rechtsbescherming tegen het bestuur ..........................................................................110
Hoofdstuk I. Inleiding ...................................................................................................................................... 110
Inleiding...................................................................................................................................................... 110
Geen Awb ................................................................................................................................................... 110
Hoofdstuk II. Wettigheids- of legaliteitsbeginsel ............................................................................................ 110
Formele component wettigheidsbeginsel.................................................................................................. 110
Principieel verbod van delegatie ................................................................................................................ 111
Materiële component wettigheidsbeginsel ............................................................................................... 112
Hoofdstuk III. beginselen van behoorlijk bestuur............................................................................................ 112
Hoofdstuk III Beginselen van behoorlijk bestuur ............................................................................................ 117
Afdeling 7 Catalogus van de beginselen van behoorlijk bestuur ............................................................... 117
§1. Zorgvuldigheidsbeginsel .................................................................................................................. 117
§2. Hoorplicht (audi et alteram partem) ............................................................................................... 119
Uitzonderingen op de hoorplicht: ..................................................................................................... 121
Modaliteiten van het horen: (hoe moet je horen?) .......................................................................... 121
§3. Onpartijdigheidsbeginsel ................................................................................................................. 122
Grenzen van het onpartijdigheidsbeginsel: ....................................................................................... 124
§4. Motiveringsbeginsel......................................................................................................................... 125
§5. Redelijkheids- en evenredigheidsbeginsel ....................................................................................... 125
§6. Gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel ....................................................................................... 126
§7. Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel .................................................................................... 127
§8. Redelijketermijneis .......................................................................................................................... 128
§9. Het transparantiebeginsel: een nieuw, opkomend beginsel? ......................................................... 128
Afdeling 8. Beginselen van behoorlijk bestuur versus beginselen van behoorlijk burgerschap................. 129
Hoofdstuk IV Wetten of beginselen van de openbare dienst.......................................................................... 130
Benuttigingsgelijkheid ................................................................................................................................ 130
Continuïteitsbeginsel ................................................................................................................................. 131
Veranderlijkheidsbeginsel .......................................................................................................................... 132
Hoofdstuk V Formele motivering van bestuurshandelingen........................................................................... 133
Materiële- versus formelemotiveringsplicht.............................................................................................. 133
Rechter versus bestuur .......................................................................................................................... 133
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper imanmohameddierckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,29. Je zit daarna nergens aan vast.
