Psychologische stromingen
Inhoud
1. Verschillende visies op dezelfde problematiek ............................................................................... 6
1.1 verschillende visies .................................................................................................................. 8
1.2 verschillende visies gedemonstreerd ...................................................................................... 8
1.3 doel van het boek en de online omgeving .............................................................................. 9
1.4 cliëntenparticipatie als vanzelfsprekend onderdeel ............................................................... 9
1.5 toenemende integratie en het belang van de ‘persoon’ van de therapeut ............................ 9
1.6 Moeten we kiezen voor een bepaalde benadering? ............................................................. 10
1.7 De opzet van het boek en de online omgeving ..................................................................... 10
2. Het levensverhaal en problematiek van Marianne ....................................................................... 11
2.1 Ik ben Marianne .................................................................................................................... 11
2.2 Het probleem van Marianne: depressie en angst ................................................................. 11
3. Psychodynamische benaderingen ................................................................................................. 11
3.1 Inleiding ................................................................................................................................. 11
3.2 De theorie van Freud ............................................................................................................. 11
3.2.1 het driftmodel: ‘es’, ‘ego’ en ‘superego’ ....................................................................... 12
3.2.2 ontwikkelingsfasen van ‘es’, ‘ego’ en ‘superego’ .......................................................... 13
3.2.3 afweermechanismen ..................................................................................................... 14
3.2.4 therapieën vanuit het driftmodel .................................................................................. 15
3.2.5 overdracht en tegenoverdracht .................................................................................... 16
3.2.6 therapeutische technieken en houding bij het driftmodel ........................................... 16
3.2.7 uitgangspunten.............................................................................................................. 17
3.3 Het object relatiemodel ........................................................................................................ 17
3.4 De zelfpsychologie: Heinz Kohut en Daniël Stern ................................................................. 19
3.5 Psychodynamische therapieën.............................................................................................. 19
3.5.1 Therapeutische technieken en houding ........................................................................ 20
3.6 Neofreudianen en door Freud geïnspireerde ontwikkelingen .............................................. 20
3.6.1 Carl Gustav Jung ............................................................................................................ 20
3.6.2 Transactionele Analyse.................................................................................................. 20
3.6.3 Erik Erikson .................................................................................................................... 20
3.7 Nieuwere ontwikkelingen ..................................................................................................... 20
1
, 3.8 Psychodynamische visie op depressie ................................................................................... 20
3.9 Marianne in psychodynamische therapie ............................................................................. 21
3.9.1 Terugblik van Marianne................................................................................................. 21
3.9.2 Terugblik van de therapeut ........................................................................................... 21
3.10 Psychodynamische benaderingen in zorg en welzijn ............................................................ 21
3.11 Kanttekeningen ..................................................................................................................... 21
4. Cognitief-gedragstherapeutische benadering............................................................................... 21
4.1 Inleiding ................................................................................................................................. 21
4.2 Gedragstherapie .................................................................................................................... 23
4.2.1 Klassieke conditionering ................................................................................................ 23
4.2.2 Operante conditionering ............................................................................................... 27
4.2.3 Verschillende operante technieken .............................................................................. 27
4.2.4 Habituatie ...................................................................................................................... 28
4.3 Modelleren ............................................................................................................................ 28
4.4 Sociale vaardigheidstrainingen.............................................................................................. 29
4.5 Het belang van motivatie ...................................................................................................... 29
4.6 Cognitieve psychologie .......................................................................................................... 29
4.6.1 De mens als computer ................................................................................................... 30
4.6.2 Albert Ellis en Aaron Beck.............................................................................................. 31
4.6.3 Het ABC- en het G-schema ............................................................................................ 31
4.6.4 Het G-schema in de therapie met Marianne................................................................. 33
4.6.5 Aaron Beck: cognitieve therapie ................................................................................... 33
4.6.6 Therapeutische interventies.......................................................................................... 34
4.6.7 Therapeutische houding ................................................................................................ 34
4.7 De cognitieve gedragstherapie bij Marianne ........................................................................ 35
4.7.1 Een cognitieve benadering van paniekaanvallen bij Marianne..................................... 35
4.7.2 Terugblik van Marianne................................................................................................. 35
4.7.3 Terugblik van de therapeut ........................................................................................... 35
4.8 Nieuwere ontwikkelingen ..................................................................................................... 35
4.8.1 EDMR ............................................................................................................................. 35
4.8.2 Mindfulness of aandachttrainingen .............................................................................. 35
4.8.3 Acceptance en commitment therapy ............................................................................ 35
4.8.4 Cognitieve technieken bij cliënten met een licht verstandelijke beperking ................. 35
4.9 Cognitief-gedragstherapeutische benadering in zorg en welzijn .......................................... 36
2
, 4.9.1 Voorbeeld: het belang van de werkrelatie bij gedragstherapeutisch werken in de
justitiële jeugdzorg ........................................................................................................................ 36
4.10 Kanttekeningen ..................................................................................................................... 36
5. Experiëntiële en cliëntgerichte benadering .................................................................................. 36
5.1 Inleiding ................................................................................................................................. 36
5.2 Zelfontplooiing ...................................................................................................................... 37
5.3 Onvoorwaardelijke acceptatie .............................................................................................. 38
5.4 Incongruentie= vervreemd van anderen en van onszelf....................................................... 38
5.5 Positieve mogelijkheden ....................................................................................................... 38
5.6 Uitgangspunten van de cliëntgerichte benadering ............................................................... 39
5.7 Onvoorwaardelijke acceptatie, echtheid en empathie ......................................................... 39
5.8 Niet adviseren, maar begrijpen en verhelderen ................................................................... 40
5.9 De behoeftepiramide van Abraham Maslow ........................................................................ 41
5.10 Directievere technieken, ervaringsleren en existentiële dilemma’s ..................................... 41
5.10.1 Gestalttherapie .............................................................................................................. 42
5.10.2 Experiëntiële benaderingen .......................................................................................... 42
5.10.3 Existentiële benaderingen ............................................................................................. 42
5.10.4 Fenomenologische benadering ..................................................................................... 43
5.10.5 Taakgerichte en cognitieve aanvullingen ...................................................................... 43
5.11 Marianne in experiëntiële en cliëntgerichte therapie .......................................................... 43
5.11.1 Terugblik van Marianne................................................................................................. 43
5.11.2 Terugblik van de therapeut ........................................................................................... 43
5.12 Cliëntgerichte en experiëntiële benadering in zorg en welzijn ............................................. 43
5.12.1 Voorbeeld: cliëntgerichte in de ouderenzorg ............................................................... 44
5.13 Kanttekeningen ..................................................................................................................... 44
6. Lichaamsgerichte benadering ....................................................................................................... 45
6.1 Inleiding ................................................................................................................................. 45
6.2 Lichaam als object en subject: körper en leib ....................................................................... 45
6.3 Lichaamsgerichte therapieën ................................................................................................ 46
6.4 Ervaren en communiceren met Leib ..................................................................................... 47
6.5 Uitgangspunten ..................................................................................................................... 48
6.6 Werkwijze van lichaamsgerichte therapieën ........................................................................ 48
6.7 Lichaamsgerichte interventies .............................................................................................. 49
6.8 Integratieve bewegingspsychotherapie ................................................................................ 50
3
, 6.9 Therapeutische houding ........................................................................................................ 51
6.10 Marianne in lichaamsgerichte therapie ................................................................................ 51
6.11 Lichaamsgerichte benadering in zorg en welzijn .................................................................. 51
6.11.1 Voorbeeld: bewegingsagogiek binnen social work ....................................................... 51
6.12 Kanttekeningen ..................................................................................................................... 51
7. Systeemgerichte benadering ......................................................................................................... 52
7.1 Inleiding ................................................................................................................................. 52
7.2 Verschillende inspiratiebronnen van de systeembenadering ............................................... 52
7.3 De algemene systeemleer ..................................................................................................... 54
7.3.1 Het geheel is meer dan de som der delen..................................................................... 54
7.3.2 Regels ............................................................................................................................ 54
7.3.3 Circulaire causaliteit ...................................................................................................... 54
7.3.4 Het streven naar homeostase ....................................................................................... 54
7.3.5 Circulaire feedbackprocessen ....................................................................................... 54
7.3.6 Equifinaliteit .................................................................................................................. 54
7.4 Uitgangspunten van systeembenaderingen.......................................................................... 55
7.5 Verschillende systeemtherapeutische benaderingen ........................................................... 55
7.6 De communicatietheoretische benadering ........................................................................... 55
7.6.1 Het is onmogelijk om niet te communiceren ................................................................ 55
7.6.2 Inhouds-en betrekkingsniveau van de communicatie .................................................. 56
7.6.3 Interpunctie ................................................................................................................... 56
7.6.4 Inconsistente communicatie ......................................................................................... 56
7.6.5 Interactiepatronen ........................................................................................................ 57
7.6.6 Psychische problemen zijn een vorm van communicatie ............................................. 57
7.7 De structurele benadering: kluwen- en los-zand-gezinnen .................................................. 57
7.7.1 Gezinsregels en subsystemen ....................................................................................... 57
7.7.2 Coalities, posities en parentificatie ............................................................................... 58
7.7.3 Levenscyclus van het gezin ............................................................................................ 58
7.8 De intergenerationele of contextuele benadering................................................................ 58
7.8.1 Vier dimensies ............................................................................................................... 58
7.8.2 Balans tussen geven en nemen ..................................................................................... 59
7.8.3 Gerechtigde aanspraken: de winst van het zorgen ....................................................... 59
7.8.4 Verschillende soorten relaties en loyaliteiten ............................................................... 59
7.8.5 Roulerende rekeningen en destructief recht ................................................................ 60
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lottesnijders2110. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.