Samenvatting Psychosociaal handelen: Psychologie
Psychologie: Paul Philips & Sociologie: David Van Bunder
Hoofdstuk 1: Wat is psychologie?
1.1 Misverstanden over psychologie
➢ We staan stil bij de kritiek die sommige mensen hebben ten aanzien van psychologie. Wat is
het nut van psychologie?
➢ Bijdragen tot beter psychosociaal handelen van de ergotherapeut?
Aantonen van de onjuistheid van 3 beweringen!
1.1.1 Psychologie en goede mensenkennis
Voor sommigen staat de kennis uit de psychologie gelijk aan mensenkennis. Iedereen met een goed
inzicht van mensen (EQ) is een soort psycholoog fout!
Gezond verstand en goede mensenkennis: common sense.
Er zijn studies die aantonen dat common sense opvattingen soms compleet naast de waarheid zitten.
➢ Wie is dronken: maar 25% had dit correct
➢ Studenten die van keuze veranderen op een examen: vaak van foute naar juiste
antwoorden.
Het is niet omdat iets juist lijkt, dat dat noodzakelijk zo is. Onze intuïtie/gezond verstand kunnen tot
foute conclusies leiden => belang van (wetenschappelijke) psychologie.
1.1.2 Psychologie en goed kunnen omgaan met mensen
“Dat leer je niet door je tijd te slijten in de collegezalen van een universiteit. Een goede psycholoog is
iemand die van nature vlot is in contacten met andere mensen en direct aanvoelt wat er in iemand
omgaat. Als je dat niet kunt, dan ben je geen goede psycholoog!” : voorkomende misconceptie
Studies voor psycholoog duren 5 à 6 jaar. Het is een beschermd beroep (master):
➢ Hoe complex ons gedrag en ons functioneren in elkaar zit.
➢ Een stevige basis in het werken met mensen.
➢ Overstijgt het niveau van levenservaring en intuïtie.
Ook komen psychologische onderzoeken in populaire tijdschriften en sites.
Iedereen kan psychologie begrijpen en iedereen doet aan psychologie: je bent een expert als je door
ervaring weet hoe mensen in elkaar zitten.
,1.1.3 Psychologie en wetenschap
Vormelijk bekeken doet psychologie niet op een wezenlijk andere manier aan wetenschap dan
natuur- of scheikunde:
➢ Dezelfde wetenschappelijke methode
➢ Observeren fenomenen in de realiteit, werken met variabelen (meetbaar)
➢ Hypothesen (juistheid).
➢ Methodologie die zowel bij de exacte wetenschappen wordt gebruikt als bij
wetenschappelijke psychologie.
Moeilijk te onderzoeken gebied… Niet afvragen of het wel wetenschap is maar of het wel waar is
“externe validiteit” van psychologie.
1.2 Juiste vs. valse kennis
Psychologie: dagelijks leven en is interessant voor iedereen.
Veel ‘psychologische beweringen’ in populaire pers en media: moeilijk om valse kennis van juiste
kennis te onderscheiden.
1.2.1 Waarom geloven mensen valse kennis
Steeds terugkerende denkfouten en troebele drogredeneringen ondermijnen ons
inschattingsvermogen. (Scott Linnenfeld et al.)
Minstens 10 bronnen van misvattingen Herhaald aanhalen van missvattingen:
➢ Weapons of mass destruction van G. W. Bush: Dit blijven herhalen tot iedereen het geloofd
o Oorlog voeren
o Bijkbaar toch geen wapens voor massa destructie.
➢ Alles is de schuld van de sossen: populistische uitspraak die uiteindelijk een rotsvaste
overtuiging heeft.
➢ Herhaaldelijk verkeerd voorstellen van personen met een psychische stoornis (films):
misverstanden over de aandoeningen.
1.2.2 Twee bronnen van misvattingen
Een causaal verband: af te leiden uit correlatie EN de post hoc: ergotherapie volgt hoc redenering.
,Causaal verband afleiden uit correlatie
Psychologisch onderzoek gaat om het leggen van het juiste verband tussen 2 geobserveerde zaken.
➢ Het oorzaak verband, oorzakelijk : causaliteit
➢ Het statistische verband: correlatie
Bv?. (Duitsland, 1960-1980) het aantal geboortes nam af, en ook het aantal ooievaars. De
verleidelijke theorie zou dan zijn: de ooievaarsstand neemt af en daardoor kunnen ze minder
kinderen langs brengen: er is een statistisch verband (correlatie) want het aantal geboortes daalde,
en ook de aantal ooievaars MAAR geen causaal verband want kinderen worden niet door ooievaars
gebracht dus de ene heeft geen oorzaak aan het andere.
Bv. (Engeland 1975-1995) In gebieden waar meer telefooncellen op straat staan, zijn er ook meer
kinderen geboren: hier kan er geen sprake zijn van oorzakelijkheid (causaliteit). Er is WEL een
correlatie (statistisch verband) er worden meer kinderen geboren in verstedelijkte gebieden en met
name in ziekenhuizen dan in rurale gebieden.
Post hoc: ergotherapie volgt hoc redenering
Dit betekend: erna, dus als gevolg ervan. Wanneer A voorafgaat aan B, dan is B het gevolg van A.
Klinkt logisch MAAR:
➢ Na elke dag volgt de nacht, toch is de dag niet de oorzaak niet de nacht
➢ De dood volgt na het leven, toch is het leven niet de oorzaak van de
dood
➢ Sinds jij hier bent komen wonen, heeft het alleen maar geregend.
“Sinds de migranten hier zijn komen wonen is de criminaliteit alleen maar toegenomen” Politici
gebruiken een logica die in wezen berust is op een redeneerfout.
“Ongelukkige jeugd leidt tot moord” <-> “Elke ochtend een douche nemen leidt tot moord”
Zelfde foute redenering in de medische wetenschap: “De genezing volgt na de behandeling. Toch is
de behandeling niet of niet steeds de oorzaak van de genezing.”.
1.3 Definitie van de wetenschappelijke studie
Psychologie: wetenschap die gebruik maakt van een systematiek.
Het onderzoeksgebied betreft het menselijk functioneren, waarbij in de loop van haar geschiedenis
wetenschappers de nadruk hebben gelegd op innerlijke aspecten:
➢ De ziel
➢ Het gevoel
➢ De wil
Ook uiterlijke aspecten zoals het gedrag!
, Psychologie is de wetenschap die het menselijke gedrag en mentale processen bestudeert.
Het gedrag, observeerbaar in een omgeving. Objectief vaststelbare feiten!
Mentale processen, bv. denkprocessen). Enkel studeerbaar als ze zichtbaar gemaakt worden, dat wil
zeggen als ze objectief vaststelbaar zijn.
Psychologie interesseert zicht niet alleen in het beschrijven van observeerbaar gedrag MAAR
probeert ook na te gaan waardoor gedrag veroorzaakt wordt. Oorzaken achterhalen!
Gedragsdeterminanten: factoren die van belang zijn bij het ontstaan of uitblijven van gedrag. Vaak
werken bij een bepaald gedrag meerdere gedragsdeterminanten op elkaar in.
Psychologie gaat ook na wat de gevolgen zijn van een bepaald gedrag. VOORSPELLINGEN!
Oorsprong psychologie
➢ Voor er sprake was van een nieuwe wetenschap: filosofie: gingen vaak over moeilijk te
toetsen beweringen over zaken zoals de ziel, de rede en de wil.
➢ Wilhelm Wundt (1832 – 1910, Duitsland): Arts van opleiding. Wilde het functioneren van de
mens in al zijn geledingen (waarnemen, geheugen, denken, …) in kaart brengen. Radicaal
andere manier dan filosofie.
➢ Experimenten in het laboratorium (universiteit van Leipzig). Objectief vaststellen hoe snel
mensen reageren op prikkels en wat mensen voelen als ze pijn hebben.
➢ Eerste psychologisch laboratorium. Colleges werden druk bezocht tijdens zijn lessen
herhaalde hij met behulp van toestellen (zelfgemaakt) zijn experimenten.
1.4 Cross-culturele psychologie
Wundt zag 2 grote projecten binnen de psychologie (1860):
➢ Uitbouwen van de experimentele psychologie
➢ Völkererpsychologie : cross-culturele psychologie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper naomivangoethem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,89. Je zit daarna nergens aan vast.