Macro-Economie
Hoofdstuk 1 A Tour of the World
Het basisidee bij dit hoofdstuk is dat economieën net zoals mensen ziek kunnen worden. Wanneer
een economie ziek wordt dan spreken we over hoge werkloosheid, recessies (= economische groei
daalt en ligt lager dan het gemiddelde), financiële crisissen of lage groei.
• De macro-economie gaat de onderliggende redenen gaan bestuderen voor deze problemen
en gaat ook op zoek naar oplossingen.
1.1 De pandemie van 2020
• December 2019: Covid-19 brak uit in Wuhan en de stad ging in lockdown op 23 januari 2020.
• Januari: Eerste gevallen van Covid-19 in Europa en in de VS waren de eerste gevallen in
februari.
• Het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen steeg enorm snel waardoor in maart 2020 de
meeste landen in de wereld in lockdown gingen.
Figuur 2 Aantal doden door Covid-19 Figuur 1 Aantal personen dat een bepaalde plaats bezochten
• De oorsprong van deze crisis was zeer uitzonderlijk. Het was een crisis die ontstaan was door
omstandigheden die normaal niet voorkomen (= exogene en onverwachte schok) terwijl
andere crisissen ontstaan door onevenwichten.
• Door deze crisis ontstond er een wereldwijde recessie:
*Productieketens werden verstoord waardoor er minder productie was.
*Bedrijven/sectoren waar telewerk geen mogelijkheid was, moesten sluiten.
*Daling van de inkomens waardoor de vraag daalde en hierdoor viel de economie
stil.
• Om te bepalen hoelang een recessie zal duren moet er gekeken worden naar de omvang.
Aangezien de omvang van Covid-19 zo groot was, kan de recessie zeer lang duren.
1.2 Financiële crisis
Tussen 2000 en 2007 kende de volledige wereldeconomie een periode van economische groei, maar
dit veranderde drastisch in 2007 toen de huizenmarkt in de VS instortte. In eerste instantie was deze
crisis enkel in de VS, maar dit veranderde al snel naar een grootschalige financiële crisis door de
internationale handel en financiële verwevenheid.
• Deze financiële crisis luidde een sterk economische recessie in waarbij de aandelenprijzen
kelderden en de outputgroei in het 3de kwartaal van 2008 negatief werd.
Figuur 4 Outputgroei Figuur 3 Aandelenprijzen
,Wanneer men de financiële crisis van 2008 gaat vergelijken met de pandemie 2020 dan is duidelijk
dat beide crisissen een zeer verschillende oorsprong kennen.
• De financiële crisis ontstond door een shock (= instorting huizenmarkt) in de VS in 2008 en
was relatief beperkt.
*Balansen van banken werden getroffen op eenzelfde manier als een daling van de
aandelenkoersen.
*Crisis legde een aantal problemen in de financiële wereld bloot.
• De Covid-pandemie zorgde voor een daling van de output aangezien er minder vraag was.
*Eerst was dit een gezondheidscrisis en lag de focus op gezondheid, nadien werd de
focus verlegd op ondersteuning van gezinnen en bedrijven.
*In tegenstelling tot de financiële crisis was er bij de Covid-pandemie een beperkte
impact op de financiële systemen.
Naast deze 2 crisissen gaan we vandaag ook door een crisis, namelijk een energiecrisis.
• Deze energiecrisis kan sterk vergeleken worden met de oliecrisis van de jaren 70 aangezien in
beide crisissen er een zeer sterke toename was van de energieprijzen op een zeer korte
tijdspanne.
• Naast de gelijkenissen van deze crisissen zijn er ook verschillen:
*Prijsstijging blijft nu beperkter (voorlopig).
*Recessie blijft nu uit.
*Begrotingstekort is nu minder opgelopen.
De reden voor deze verschillen is dat er nu een snellere reactie is op de crisis door het
monetair beleid en dat de energie/BBP vandaag lager is dan in de jaren 70.
1.3 Verenigde staten
• Amerikaanse economie is zeer groot (output van 20.5 triljard dollar). In 2018 is de
Amerikaanse economie goed voor 24% van de mondiale output.
• De levensstandaard in de VS ligt zeer hoog. Hun output per capita bedraagt 62,500 dollar en
dit is de hoogste output per capita in de wereld.
• De crisis die ontstaan is in 2008 in de VS heeft de dag van vandaag geen of nauwelijks nog
effecten op de economie in de VS.
• Al deze positieve dingen betekenen natuurlijk niet dat er geen problemen aanwezig zijn in de
economie van de VS want ze krijgen ook te maken met:
*Lage beleidsrente
*Lage productiviteitsgroei
*Tekort op de handelsbalans
De Amerikaanse Federal Funds Rate (rode lijn) is
het belangrijkste officiële rentetarief van de VS.
Het is de rente die banken in rekening brengen
voor het lenen of uitlenen van Federale fondsen.
, • De Federal Rate kan niet onder 0 gaan want wanneer de nominale intrestvoet negatief zou
worden, dan zou iedereen verkiezen om cash aan te houden in plaats van obligaties te kopen
en hierdoor zouden we in een liquiditeitsval terecht komen.
*Bij een liquiditeitsval gaat de overheid de belastingen verlagen om dit te
voorkomen, maar consumenten zullen ervoor kiezen om cash te blijven aanhouden
waardoor de schulden van de overheid zullen stijgen.
=> Deze beperking wordt de zero lower bound genoemd.
• Deze lage intrestvoeten kunnen ook voor problemen zorgen:
*Lage intrestvoeten beperken de mogelijkheden van de Fed (= Amerikaanse centrale
bank) om fatsoenlijk te reageren op negatieve schokken in de toekomst.
*Lage intrestvoeten kunnen aanleiding geven tot het nemen van excessieve risico’s
door investeerders die hun opbrengsten willen verhogen.
Arbeidsproductiviteit
Productiviteitsgroei speelt een belangrijke rol in de lange termijn toenames van de output per capita,
maar deze groei is vertraagd sinds 2010. De daling van deze productiviteitsgroei is zorgwekkend
omdat ze de levensstandaard van de armeren in de maatschappij onevenredig treft.
1.4 De eurozone
De eurozone is niet hetzelfde als de Europese Unie. De Europese Unie is een groep van 27 Europese
landen met een gemeenschappelijk markt. De eurozone zijn alle landen die gebruik maken van de
euro als betalingsmiddel. Niet alle landen die behoren tot de Europese Unie zijn ook lid van de
eurozone.
• In tegenstelling tot de VS, ondervond Europa in 2018 wel nog steeds problemen van de
financiële crisis van 2008-2009. De outputgroei was in 2018 nog steeds lager dan het
gemiddelde voor de crisis.
De eurozone wordt hier geconfronteerd met 2 problemen:
• Ze vragen zich af hoe de werkloosheid teruggedrongen kan worden want deze
was nog steeds zeer hoog, maar niet even hoog in alle landen.
*Deze hoge werkloosheid was een direct gevolg van de financieel
economische crisis.
Figuur 5 Eurozone landen
• Ze vragen zich af hoe ze de gemeenschappelijke munt op een efficiënte manier
kunnen gebruiken.
In de eurozone zijn er zowel voorstanders als tegenstanders van de euro.
• De voorstanders wijzen op:
*De economische voordelen door het wegvallen van wisselkoersrisico’s.
*Haar bijdrage tot aanzien van Europa als een belangrijke economische wereldspeler.
• De tegenstanders wijzen op:
*De nadelen van een gemeenschappelijk monetair beleid voor een grote diversiteit
aan eurolanden.
*Het verlies van de wisselkoers als aanpassingsinstrument binnen de eurozone.
, Europese centrale bank
De Europese centrale bank neemt enkele maatregelen ter ondersteuning van de economie van de
eurozone:
• Helpen de economie de schok van de huidige crisis op te vangen.
• Lenen betaalbaar houden.
• Ondersteuning van de toegang tot krediet voor bedrijven en huishoudens.
• Zorgen ervoor dat zorgen op KT het verstrekken van leningen niet in de weg staan.
• Vergroten van de kredietverleningscapaciteit van banken.
• Behoud van financiële stabiliteit door internationale samenwerking.
EU Green deal
De EU Green deal zijn beleidsinitiatieven om Europa tegen 2050 klimaatneutraal te maken.
1.5 China
China is een land dat zeer vaak in het nieuws komt. Het is een land met een bevolking die 4x zo groot
is als die van de VS, de Chinese output is 13.5 triljard dollar, de output per persoon is 15% van die
van de VS en de Chinese economie kent al 4 decennia lang een zeer sterke groei.
*Hiervoor liep China wat achter op andere
landen op basis van de economie en ze
hebben dus een enorme inhaalbeweging
gemaakt.
• Deze sterke economische groei is het gevolg van een sterke kapitaalaccumulatie (= toename
van economisch kapitaal door investeringen) en technologische vooruitgang.
• De groeivertraging die ontstaan is na de financieel-economische crisis wordt gezien als een
gewenste beleidsinterventie voor China. Een groot deel van de output gaat nu naar de
consumptie ipv naar investeringen.
1.6 Vooruitblik
Relance
Het relancebeleid zorgt ervoor dat een zwaar getroffen economie en samenleving kan heropleven. In
België duurde de regeringsvorming wat langer dan in andere landen, maar ze hadden wel belangrijke
relancemaatregelen genomen. In Vlaanderen spreken we van:
• Economisch relance-committee en maatschappelijk relance-committee.
OESO
OESO is de organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Het is een
samenwerkingsverband van 38 landen om sociaal en economisch beleid te bespreken, te bestuderen
en coördineren, ze verzamelen ook data voor de rijkste landen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LunaBroucke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,59. Je zit daarna nergens aan vast.