- Doorgaans omschreven als
o Iedere vorm van dreigend en/of destructief gedrag dat leidt tot
schade(psychisch/fysisch/materieel) aan de ander of zichzelf.
- In sommige handboeken : onderscheid tussen agressie en geweld
o Geweld wordt dan gedefinieerd als opzettelijk en doelbewust aanwenden van
agressief gedrag.
- Begrip agressie oorspronkelijk van Latijnse woord aggredi
o Ad en gradus
Ad = naar
Gradus = stap
Betekent letterlijk: vooruitgaan, op doel afgaan, aanvallen
o In eerste instantie dus geen negatief geladen term
AGRESSIE : EEN SUBJECTIEF EN NORMATIEF BEGRIP
SUBJECTIEF
o Iedereen kijkt op een andere manier naar agressie
o Gedrag dat door de ene als agressief ervaren wordt, kan voor de andere nog door de
beugel
o Referentiekader waaruit we gedrag als agressief bestempelen wordt bepaald door
opvoeding, vroegere ervaringen en cultuur
NORMATIEF
o Wanneer je bepaald gedrag als agressief bestempeld, geeft dit aan dat er een norm is
Deze norm bepaalt dus dat je dit gedrag als agressief ziet
o Relatief en aangegeven door context, tijdsgeest en cultuur
- Binnen een team moet men dus bekijken hoe een bepaald gedrag door iedereen ervaren
wordt
o Blijven aftoetsen hoe we naar bepaald gedrag kijken door de kijk van verschillende
teamleden en cliënten naast elkaar te leggen
o Teamdiscussies rond dit onderwerp helpen ons om bewust te blijven van de
subjectiviteit in denken en handelen
o Ook heel belangrijk voor jongeren om consistentie en consequentie te ervaren
, THEORETISCHE KADERS EN HUN KIJK OP AGRESSIE
- Je kijk op agressie heeft weerslag op de manier waarop je met de cliënt omgaat
- Binnen elke stroming verschillende invalshoeken
- Als begeleider belangrijk om je te verdiepen in de verschillende theoretische kaders
o Nadien: eigen referentiekader ontwikkelen om agressief gedrag te bekijken en
benaderen
Moet wel een coherent geheel vormen
PSYCHOANALYSE
o Freud : doodsdrift
Van bij de geboorte een zeker mate van destructie aanwezig
Agressie = manifestatie van deze doodsdrift
o Ego – analytici
Agressie is afweermechanisme van een zwakke ik – kern
Ontstaan door onveilige hechting
Door lage frustratietolerantie en geringe impulscontrole sneller agressie
o Acting – out
Onverwerkte en/of zwaar beladen emotionele inhouden die een uitweg
zoeken
In praktijk: jongere voelt zich miskend en onbegrepen zal eerder
ongenoegen en frustratie uiten via gedrag ipv zich te melden voor een
gesprek
SYSTEEMTHEORIE
o Agressie benaderd als een symptoom van dysfunctie in het systeem
o Kind/jongere is persoon in het systeem dat via zijn gedrag signaleert dat er in zijn
systeem/context waarin hij leeft, iets niet functioneert
o Systeemtherapeut probeert het hele systeem in therapie te laten gaan
o Identified patient (IP)
Het agressief gedrag van de IP (de jongere dus) leidt de aandacht af van het
de problemen binnen het gezin
CONTEXTUELE THEORIE (NAGY)
Destructief recht
o Iemand die veel onrecht en destructiviteit heeft meegemaakt, eigent zich van daaruit
onbewust het recht toe zelf destructief gedrag te stellen
o Zorgt voor generationeel doorgeven van destructie
o Zware emotionele bagage zorgt ervoor dat wanneer men emotioneel getriggerd
wordt, men vaak geen weerstand kan bieden tegen het bijna reflexmatig optreden
van destructief recht
o Begeleider kan meermaals slachtoffer zijn van destructief recht
Agressie en destructie die eigenlijk voor iemand anders is bedoeld
Belangrijk om dit niet te zien als persoonlijke aanval, maar als het naar
buiten brengen van “wat niet verteerd is geraakt”
,AGRESSIE – FRUSTRATIETHEORIE
o Alle agressie komt steeds voort uit frustratie
o Frustratie omdat men niet bereikt wat men wil of omdat men niet kan ontwijken wat
men wil ontwijken
NATIVISME
o Agressie als een genetisch overdraagbare eigenschap
o Agressief gedrag van de zoon komt voort uit de agressieve genen van de vader
Zo vader, zo zoon
DE SOCIALE LEERTHEORIE (BANDURA)
o Agressie als gedrag wordt aangeleerd door observatie en imitatie
o Bobo doll experiment toont hoe kinderen gewelddadig gedrag van volwassenen
imiteren
o Gewelddadige games
Enkel gevaarlijk wanneer kind zich in een voedingsbodem bevindt waar
geweld al ingebed zit
o Verschillende verklaring dan die van het nativisme
Men zegt hier dat de zoon het agressief gedrag van zijn vader heeft
geïmiteerd/ nagebootst
DE SOCIALE LEERTHEORIE (PATTERSON)
o Nadruk op interactie(patronen) tussen ouders en kind, waarbinnen dwinggedrag als
het ware kan worden aangeleerd
o Het kind heeft geleerd dat de aanhouder wint
Kind leert op deze manier zijn doel bereiken
o Via eisend gedrag hun zin doordrijven bij begeleider
Via opstandig gedrag maken ze hun wensen kenbaar of verwerpen ze wat de
begeleider hen opdraagt
, NATURE – NURTURE DEBAT
- Cliënt GEDRAAGT zich agressief, niet IS agressief
o Agressie steeds in interactie en context-gerelateerd zien
o Veranderingsgericht - oplossingsgericht
SOORTEN AGRESSIE EN UITINGSVORMEN
SOORTEN AGRESSIE OP BASIS VAN OORZAAK
INSTRUMENTELE AGRESSIE
o Doelgericht : agressief gedrag als hulpmiddel om je doel te bereiken
o Hoeveelheid agressie wordt weloverwogen opgebouwd
Dosis agressie wordt gradueel opgebouwd
o Kan persoonlijk gericht zijn en dat kan openlijk of subtiel zijn
o Herkenbaar patroon: weloverwogen opbouw van hoeveelheid agressie
o Vertrekt niet vanuit emotie, wel gericht op beïnvloeden van de emoties van de
anderen
FRUSTRATIE – AGRESSIE
o Ontstaat vanuit emotie, onzekerheid en/of onmacht
o Niet de inhoud van de gebeurtenis maar de beleving ervan zorgt voor een grote
emotionele belasting en frustratie
o Voor de agressie zelf stapelen frustraties zich op (destructief recht)
Innerlijke beleving = zeer emotioneel geladen: kwaadheid/verdriet/angst/…
minder controle over gedrag: onvoorspelbaarheid van uitbarsten agressie
o Zelden persoonlijk bedoeld, bijna nooit doelbewust
o Handelen als begeleider bij dit soort agressie
Focus richten op hoe cliënt de feiten interpreteert/beleeft en niet op de
feiten
Je volledig verplaatsen in hoe de cliënt zo emotioneel geraakt is door
deze aanleiding
Communicatieaxioma Watzlawick elke communicatie heeft een inhouds –
en betrekkingsniveau
Vrijwel alle conflicten vertrekken vanuit het betrekkingsniveau
o De inhoudelijke boodschap leidt meestal niet tot verdriet,
maar de boodschap die ondertussen op het
betrekkingsniveau werd meegegeven wel
Bv. gevoel niet graag gezien te worden,
minderwaardig zijn, uitgesloten voelen,…
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauradbbb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.