Tentamen (uitwerkingen)
voorbeeldvragen met antwoorden Nieuwste Tijd
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Gedetailleerde uitwerking van voorbeeldexamenvragen van geschiedenis van de Nieuwste Tijd (incl Capita Selecta)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: ltvanhimbeeck • 2 maanden geleden
Voorbeeld van de inhoud
Voorbeelden examenvragenDe Verlichting, haar critici en haar erfgenamen
Wat Waren de voornaamste kritiekpunten op de Verlichting en hoe kwamen ze tot uiting bij de
ontwikkeling van het nationalisme?
De Verlichting was een cultureel-filosofische intellectuele stroming die ontstond in de 18e eeuw in
Europa, waarbij filosofie, de rede en wetenschap centraal stond. De voornaamste kritiekpunten op
de Verlichting zijn elitisme, historicisme, vals exceptionalisme, nieuwe dogma’s en beperkte
ontvoogding. De kritiek op de Verlichting kwam vanuit verschillende hoeken en was er ook al in de
periode van de Verlichting zelf. Het nationalisme is een ideologie uit de moderne periode waarbij
gesteld werd dat elke natie recht heeft op zijn eigen staat. De nationale identiteit stond hierbij
centraal.
Er werd gesteld dat de Verlichting een elitair fenomeen was. Elites bepaalden namelijk wat
moderniteit was en wie ‘verlicht’ was. De elites classificeerden wat maakte dat de Verlichting geen
democratische beweging was, ondanks dat de verlichte denkers tegen een standenmaatschappij was,
wat voor velen dus als hypocriet werd gezien.
Ook historicisme was een punt van kritiek waarmee de Verlichting te maken kreeg. Historicisme wil
zeggen dat mensen er vanuit gaan dat alles verloopt volgens bepaalde historische wetten. Zij
geloofden namelijk dat de Verlichting voor vooruitgang zorgde en dat ze op dat moment in een
periode van vooruitgang zaten.
Ook vals exceptionalisme is een punt van kritiek dat aan de Verlichting verweten werd. Kritiek dat
Europa met hun concept ‘Verlichting’ niet uniek waren.
Ook nieuwe dogma’s kwamen tot stand omwille van de Verlichting. De Verlichting was er namelijk
van overtuigd dat Europa vernieuwend was met hun democratische ideeën en dat ze daardoor
ontzettend vooruitstrevend waren. De kritiek hierop was echter dat hoewel de verlichte denkers
ervan uitgingen dat ze enorm vooruitstrevend waren, er bijvoorbeeld ‘traditionele’ stammen waren
die op dat moment misschien zelfs al meer democratisch waren.
Ook beperkte ontvoogding is een punt van kritiek dat aan de Verlichting verweten werd. Zo werd de
Verlichting bijvoorbeeld hypocriet genoemd omdat ze zicht uitten als tegen de standenmaatschappij
maar toch waren bepaalde denkers totaal niet tegen slavernij of waren ze totaal niet bezig met de
ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Ze zagen mannen nog steeds superieur tegenover
vrouwen.
Kritiek op de Verlichting vinden we in het nationalisme terug op vlak van de nationale identiteit, het
principe dat centraal stond in het nationalisme. Deze nationale identiteit staat tegenover de Verlichte
mens, waarbij het idee was dat deze kosmopolitisch moest zijn.
Wie was Catharina de Grote en hoe is ze gelinkt aan het begrip ‘moderniteit’?
Het begrip moderniteit staat nauw in verband met het Verlichtingsproject. Kernconcepten die met
deze daarmee samengaan zijn democratie, vrijheid, vooruitgang en vrede.
Catharina de Grote was monarch van Rusland in de tweede helft van de achttiende eeuw. Ze was een
verlicht despoot die verlichte hervormingen en maatregelen doorvoerde in haar bestuur. Een Verlicht
despotisme houdt in dat één iemand of een klein groepje aan de macht is. Het verlicht despotisme
, was een politiek ‘gevolg’ van de Verlichting. Onder haar regering nam ze maatregelen richting een
democratischer bestuur maar voor van een echte democratie kon gesproken worden moest nog een
lange weg afgelegd worden. Democratie is een kernconcept dat samenhing met het begrip
‘moderniteit’ en bijgevolg ook nauw in verband stond met de Verlichting.
Revolutionairen, imperialisten, arbeiders, feministen en
nonnetjes
Wat was het Congressysteem en in welke mate was het succesvol? Bespreek de oorsprong,
evolutie en het einde ervan.
Het congressysteem was een samenwerking van Europese leiders om conflict te vermijden, en had
dus als doel conflictresolutie. Het congressysteem liep van de eerste helft van de negentiende eeuw
tot de tweede helft van de negentiende eeuw. Het congressysteem was een verzameling van leiders
waar voortdurend strijd was tussen conservatieve en progressieve krachten. Er kwam een Heilige
Alliantie, waarin de machtigste krachten van Europa zaten. Er ontstonden nieuwe ideologieën zoals
liberalen, republikeinen,… waarmee mensen zich begonnen te identificeren waardoor een
voortdurende strijd ontstond. Dankzij het Congressysteem was er vrede maar die vrede was wel
gespannen. In de literatuur werd er van twee metaforen gesproken. ‘De vloed’ stond voor
veranderen en staat voor de progressieve krachten en ‘de dijk’ wat voor de behoudingsgezinden
stond. De liberalen haalden een gedeeltelijke overwinning in onder andere Latijns-Amerika, Frankrijk,
België,… 1848 was echter een revolutiejaar waarin over werd gegaan naar Realpolitik waarbij het
patriottisme meer ging omvormen naar integraal nationalisme.
De afbrokkeling van het congressysteem begon met het Congres Verona waarbij er verhoogde
spanningen waren en de grote machten die steun gaven aan de Griekse revolutionairen tegenover
het Ottomaanse Rijk kwamen te staan. In 1830 vond een revolutiegolfplaats waarbij Louis-Philippe de
plaats van Charles X innam in Frankrijk. Charles X was een monarch die zich nog heel koninklijk
kleedde terwijl Louis-Philippe zijn hand op de grondwet hield op zijn portret. en meer burgerlijke
kleding droeg. In 1871 kwam het congressysteem formeel tot het einde. Vanaf dat moment is er
geen ‘garantie’ meer dat er geen oorlog zou plaatsvinden.
Toch bleven er ondanks het congressysteem enkele onbeantwoorde kwesties bestaan. De eerste
onbeantwoorde kwestie was de vraag wat nu eigenlijk een natie is. De tweede onbeantwoorde
kwestie luidde: ‘één volk een natie?’ Kan dit en wie behoort er dan toe en wie niet? De laatste
onbeantwoorde kwestie was hoe men conflict kon vermijden. Het Congressysteem boekte echter
ook successen. Ze voerden namelijk een nieuwe constitutie in.
Wat betekent Sociaal darwinisme en wat is het belang daarvan voor de wereldgeschiedenis?
Het sociaal darwinisme was een pseudowetenschap gebaseerd op een effectieve wetenschap
namelijk het darwinisme van Charles Darwin. De ideeën van Darwin werden misbruikt in het sociaal
darwinisme. Het is een stroming die ontstond aan het einde van de negentiende eeuw. De ideeën
van Darwin werden hierbij gebruikt op sociaal vlak. Het idee van Darwin was ‘survival of the fittest’.
In de stroming van het sociaal darwinisme werd er dus vanuit gegaan dat de sterkste zou overleven
en rechtvaardigde de sociale ongelijkheid in de maatschappij.
Crisis, vooruitgang en internationale rivaliteit
Wat betekent ‘wetenschappelijk socialisme’ en welke rol speelde die ideologie bij de verspreiding
van radicale ideeën vanaf 1870?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MDB02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79373 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
