Samenvatting
Samenvatting Inleiding tot het recht
- Instelling
- Katholieke Universiteit Brussel (KUB)
Samenvatting van alles te kennen voor inleiding tot het recht
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
College 1: Inleiding tot het rechtWat is recht? Gesystematiseerde regels
Waarom is er recht? Beperkingen aan individuele vrijheid, conflicten en geschillen oplossen…
Recht dient om de maatschappij te ordenen, zodat iedereen een zo vrij mogelijk leven kan leiden. Bv
niet stelen, niet door rood rijden… (anders is een grote chaos).
Niet alles regels gelden hetzelfde in verschillende landen: alle rechtstelsels kennen normen en
waarden die vanuit het standpunt van een ander rechtstelsel in vraag kunnen worden gesteld. Bv de
doodstraf, homohuwelijk…
De regels zijn enkel en alleen door de overheid afdwingbaar. Alleen zij kunnen jou straffen voor een
misdrijf die je hebt gepleegd.
Verbod op ‘eigenrichting’ (het recht in eigen handen nemen)
Positief Recht
(= Het recht dat momenteel van toepassing is)
positief Objectief recht Subjectief recht
(of vigerend recht) =De algemene regels die voor = De individualisering van de
iedereen geldig zijn. rechtsregel
Opgelegd door een daartoe De aanspraak die een rechtssubject
bevoegde overheid, die de ordening t.o.v. een andere rechtssubjecten
van de maatschappij beoogt. aan het objectief recht ontleent.
De naleving is afdwingbaar Voortspruitend uit rechtsfeiten of
objectief recht subjectief recht (dwingen). rechtshandelingen (niet loutere
Afdwingbaarheid (rechtshandhaving) feiten)
door uitsluitend overheid
Abstract: bevel, verbod, toelating Bv. auteursrecht
Bv. Niet stelen, niet door rood…
CASUS: Een duif (huisdier) is in de motor van een vliegtuig terechtgekomen. De motor is kapot.
Objectief recht: mensen zijn aansprakelijk voor de schade die hun huisdier doet.
Subjectief recht: de piloot kan schadevergoeding aanvragen.
Rechtsverhouding:
(Juridische relatie die tussen partijen bestaat)
1. Verbintenis 2. Onrechtmatige daad
Juridische band tussen rechtssubjecten waarbij Elke daad van de mens die leidt tot schade aan
de schuldenaar tgo. de schuldeiser een een andere is verplicht om de schade te
verplichting heeft om iets te doen, te geven of vergoeden (diegenen door wiens schuld de
niet te doen. schade is ontstaan).
,Bronnen van het subjectief recht:
1. Feiten
• alles wat werkelijk is
• alles wat werkelijk heeft plaatsgehad
• niet alle feiten zijn juridisch relevant
2. Rechtsfeiten: feiten die subjectieve rechten
• doen ontstaan
• wijzigen
• tenietdoen
3. rechtshandelingen: zijn menselijke gedragingen met het oog op het creëren van rechtsgevolgen.
Publiek VS privaat recht:
Publiek recht Privaat recht
Normen? Normen die het algemeen belang nastreven, Normen die de particuliere belangen
werking van de staat regelen en de relatie betreffen en de relaties tussen de
tussen de overheid en de rechtssubjecten rechtssubjecten.
regelen.
Regels? Dwingend recht* Aanvullend recht*
Verhouding? Ondergeschiktheid tussen: Gelijkheid tussen:
overheid en de rechtssubjecten de rechtssubjecten
Overtreding? Initiatief genomen door de overheid om te De rechtssubject wiens subjectieve
sanctioneren. rechten zijn geschonden, moet het
initiatief nemen om beroep te doen op
de overheid.
‘Actoren’ Overheidsinstellingen in hun onderlinge Burgers in hun onderlinge relaties.
(partijen) relaties en in hun relaties met de burgers.
Nagestreefd Algemeen belang. Particulier belang van de burger.
belang
*Dwingend recht: wettelijke bepalingen waarvan niet mag worden afgeweken door de partijen. Dit dient om de ‘zwakkere’
te beschermen (bv de werknemer).
*Aanvullend recht: aanvulling op het dwingend recht. In dit geval zijn de partijen niet verplicht de rechtsregel te volgen,
mits zij contractueel andere regels onderling hebben afgesproken.
1. Nationaal rechtsregels
2. Internationaal rechtsregels: verhouding tussen staten onderling
3. Supranationale rechtsregels: verschillende staten aangesloten aan verschillende internationale
instellingen (Bv België in de EU). Deze EU-regels (internationaal) gelden nu ook voor België
(nationaal).
2 3
1
,Rechtsobject VS rechtssubject:
Rechtsobject Rechtssubject
Voorwerpen (ding, goed, dienst) die voor het Drager of titularis van subjectieve rechten en
recht een belang hebben en het voorwerp plichten.
kunnen zijn van rechten en plichten (Bestemmelingen van het recht)
Bv. dieren
Natuurlijke personen VS rechtspersonen:
Natuurlijke personen Rechtspersonen
= Is een menselijk individu (van vlees en bloed) = Juridische structuur die door de wet is
dat in juridische zin drager is van rechten en gecreëerd en als een zelfstandig persoon wordt
verplichtingen. beschouwd.
- alle levende mensen zonder onderscheid - organen (zitten achter de rechtspersonen die
- grondwettelijke formele gelijkheid de beslissingen nemen)
-abstracte onlichamelijke wezens
Publiekrechtelijk RP Privaatrechtelijk RP
Overheidsinstellingen (politieke Handelsvennoot-
rechtspersonen, openbare schappen met
instellingen, internationale rechtspersoonlijkheid
instellingen)
Bv. Staat, provincies Bv. Vennootschap
Delhaize, verenigingen,
NV…
Rechtsbekwaam VS handelingsbekwaam:
Rechtsbekwaam Handelingsbekwaam
Men kan drager zijn van subjectieve rechten Het vermogen van een rechtssubject om
(specialiteitsbeginsel voor rechtspersonen) zelfstandig en alleen rechtshandelingen te
verrichten voor de uitoefening van de
subjectieve rechten.
Volledig Geheel of gedeeltelijk
handelingsbekwaam handelingsbekwaam
Meerderjarigen Minderjarigen, mensen met
syndroom van Down…
Bronnen van het recht:
1.Materieel recht: Over de inhoud van het recht.
2. Formeel recht: Over waar je die materiele recht terugvindt in het recht (vindplaats)
= Hoe het materieel recht gehandhaafd dient te worden.
, Formeel recht
❖ Bindende regels (dwingend)
1. Wetgeving Schriftelijk vastgestelde rechtsnorm tot stand gebracht door een bevoegd orgaan
(Bv. De overheid).
Formele wet: elke akte die uitgaat van de wetgevende macht
Materiele wet: algemeen bindende normen / gedragsregels met onpersoonlijk
karakter
Overheidsbeslissingen: noch formele, noch materiale wet.
2. De gewoonte Ook al staat het niet als een geschreven wet, we moeten dit als een wet
beschouwen (Bv. Het verhaal van de houtnemers).
Feitelijk element: bepaald gedrag van rechtssubjecten (Bv. Elke dag gratis hout
mee nemen).
Psychologisch element: rechtsovertuiging dat dit gedrag de norm is voor
iedereen. (Bv. De houthakkers doen dit al jaren en het is een gewoonte
geworden.)
3. Algemene Fundamentele regels die bepalen hoe het recht moet worden toegepast.
rechtsbeginselen (ze worden niet voorgeschreven door de wet, maar ‘gevonden’ door de
rechter) Bv. Vermoeden van onschuld
❖ Gezaghebbende regels
1. Rechtspraak Uitspraken van andere rechters.
2. Gerechtelijk De basistekst van het gerechtelijk recht (de wetten).
wetboek Zelf al is de wet onduidelijk, de rechter moet een beslissing nemen.
3. Rechtsleer Juristen, advocaten… die schrijven over het recht dat wordt toegepast (de
interpretatie van hem/haar over bepaalde wetten).
Welke wet heeft voorrang?
1. Hogere wet gaat voor op lagere wet.
2. Latere wet heeft voorrang op vroegere wet.
3. Bijzondere wet heeft voorrang op algemene wet.
College 2: Inleiding tot het recht
Publiek recht Privaat recht
Staatsrecht (Grondwet) Burgerlijk recht (verhouding tussen
rechtssubjecten onderling)
Administratief recht (structuur en werking Ondernemingsrecht (rechten en plichten
organen uitvoerend macht) ondernemingen, vennootschappen)
Gerechtelijk privaatrecht Internationaal privaatrecht
Fiscaal recht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Atordeur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen